به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری برنا،متن مصاحبه جناب آقای کنعانی، سخنگوی محترم و رئیس مرکز دیپلماسی عمومی وزارت امور خارجه با خبرگزاری "اسپوتنیک" روسیه به شرح زیر است: 

خبرنگار: همکاری ایران و روسیه در همه زمینه‌ها به‌ویژه در شرایط تحریم شدید کنونی غرب علیه دو کشور را چه طور ارزیابی می‌کنید، مخصوصاً در زمینه‌های اقتصادی و تبادلات تجاری؟

پاسخ: روابط ایران و روسیه مبتنی بر اراده سیاسی رهبران عالی دو کشور برای تقویت روابط در همه زمینه‌ها در حال گسترش و توسعه است. ایران به کشور همسایه شمالی خود روسیه، به عنوان یک شریک و همکار بسیار مهم در منطقه نگاه می‌کند و در همین زمینه و در همین چارچوب روابط دو کشور در زمینه‌های مختلف در حال پیشرفت و تقویت است. ما به مرحله همکاری دو کشور در زمینه‌های راهبردی رسیدیم، که مبتنی بر منافع مشترک دو کشور است.

در حوزه سیاسی نگاه دو کشور در مخالفتِ با یک جانبه‌گرایی آمریکا در منطقه و جهان، زمینه‌ساز تقویت همکاری‌های سیاسی دو کشور شده است. در همین چارچوب همکاری‌های خوبی هم در حوزه منطقه‌ای دارند. در سازمان‌های بین‌المللی مشورت و همکاری بسیار خوبی میان دو کشور و نمایندگان دیپلماتیک ایران و روسیه برقرار است. مضافاً این که ایران و روسیه ظرفیت‌های اقتصادی بسیار زیاد، مشترک و مکمل دارند. همکاری دو کشور بر مبنای منافع مشترک دو ملت در حوزه‌های اقتصادی، صنعتی، تجاری، انرژی، حمل‌ونقل و در زمینه‌های بانکی و مالی در حال گسترش است.

بنابراین ما می‌توانیم بگوییم که ظرفیت‌های بسیار عظیمی در دو کشور وجود دارد که می‌تواند با فعال کردن این ظرفیت‌ها منافع ایران و روسیه تأمین شود. در همین چارچوب هئیت‌های مختلف میان دو کشور تبادل می‌شوند و خوشبختانه ما می‌توانیم بگوییم که قطار گسترش روابط ایران و روسیه در ریل خوبی قرار گرفته است و ما خوش بین هستیم که در چارچوبی که رهبران دو کشور تعریف کردند، روابط ایران و روسیه روز به روز شاهد شکوفایی بیشتری باشد.

خبرنگار: علاوه بر تحویل نفت و گاز چشم‌انداز همکاری‌های دیگری بین دو کشور در حوزه انرژی وجود دارد؟ به عنوان مثال در حوزه هسته ای این چشم انداز وجود دارد؟ چه پیشنهادهایی از سوی روسیه می تواند مورد علاقه ایران قرار گیرد؟ ایران در زمینه انرژی در کدام حوزه‌ها می‌تواند نیاز‌های روسیه را تأمین کند و بالعکس؟

پاسخ: انرژی، یکی از زمینه‌های اولویت‌دار همکاری میان ایران و روسیه است. دو کشور در حوزه انرژی نفت و گاز، کشورهای ثروت‌مندی هستند و هم در زمینه تأمین انرژی بازارهای جهان نقش تعیین‌کننده و منحصربه‌فردی دارند. ایران و روسیه، هم در حوزه همکاری‌های فنی و ترانزیت و انتقال انرژی، می‌توانند نقش مکمل و تعیین‌کننده‌ای برای ایجاد تعادل در بازار انرژی بین‌المللی داشته باشند.

در حوزه استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای هم، روسیه ظرفیت‌های بسیار خوبی دارد. همان طور که مطلع هستید، نیروگاه هسته‌ای بوشهر که متأسفانه دولت‌های غربی و مشخصاً دولت آلمان تحت فشار غرب و آمریکا از انجام تعهداتش شانه خالی کرده بود، با همکاری خوبِ تکنیکی و فنی میان ایران و روسیه تکمیل، راه‌اندازی و به مرحله بهره‌برداری رسید. در این زمینه در ارتباط با این نیروگاه همکاری‌های تکنیکی و فنی خوب میان دو کشور برقرار است. برای تکمیل و استمرار این گونه همکاری‌ها در استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای، برای تأمین انرژی برق به‌ویژه، زمینه‌های خوبی برای همکاری میان دو کشور وجود دارد. مضافاً این که ج. ا. ا. هم در پرتو پیشرفت‌های علمی و فنی در زمینه استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای به توانایی بسیار بالایی رسیده است. بنابراین موضوع انرژی – چه نفت، چه گاز، چه انرژی هسته‌ای و مصارف صلح‌آمیز از آن – از زمینه‌های بسیار خوب همکاری دو کشور است و این که دو کشور می‌توانند در تأمین انرژی مورد نیاز برای بازارهای جهانی هم نقش بسیار خوبی را داشته باشد.

خبرنگار: قرار بود وزیر امور خارجه ایران با هدف انجام مذاکرات دوجانبه با لاوروف وزیر خارجه روسیه به روسیه سفر کند، اما برگزاری این مذاکرات به زمان دیگری موکول شد. آیا تاریخ‌ این سفر مشخص شده است؟ و چرا به زمان دیگر موکول شد؟

پاسخ: تماس‌ها و گفتگوها میان مقامات عالی ایران و روسیه، مستمر و دائمی است. ما می‌توانیم بگوییم که دو کشور حتی روزانه در سطوح مختلف سیاسی، اقتصادی و فنی با یکدیگر رایزنی و گفتگو می‌کنند. سفر آقای دکتر امیر عبداللهیان به روسیه هم در استمرار گفتگوهای سیاسی میان دو کشور برنامه‌ریزی شده بود. تعویق این سفر این سفر با توافق دو کشور و برای این بود که زمان مناسب‌تری را متناسب با موضوعاتِ در حال مذاکره میان دو کشور برای انجام این سفر و دیدار و گفتگوی مقامات دو کشور تعیین کنند. به‌زودی این زمان تعیین خواهد شد و انشاءالله این سفر صورت خواهد گرفت.

خبرنگار: نظر شما درباره اظهارات اخیر آنتونی بلینکن وزیر خارجه آمریکا مبنی بر انتقال جنگنده از مسکو به تهران چیست؟ آیا تهران واقعا از مسکو جنگنده دریافت کرده است؟ آیا صحبت از جنگنده های سوخو-35 است؟ همکاری های فنی و نظامی بین ایران و روسیه را چگونه ارزیابی می کنید؟

پاسخ: همکاری های دفاعی یکی از نکات همکاری میان دو کشور ایران و روسیه است. این همکاری ها در زمینه های نظامی متعارف است، مبتنی بر مقررات و قوانین بین المللی است و در چارچوب روابطی است که میان کشورهای دوست در سطح بین المللی انجام می شود. روابط نظامی و دفاعی میان جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه در چارچوب منافع مشترک دو کشور است و علیه هیچ کشور ثالثی هم نیست. تمرکز رسانه ها و مقامات غربی از جمله دولت آمریکا بر موضوع همکاری های نظامی ایران و روسیه در واقع با انگیزه های سیاسی صورت می گیرد و تقلیل دادن این همکاری ها به موضوع همکاری های نظامی یک نگاه توام با رویکرد سیاسی برای ایجاد هراس و تشویش نزد دیگر کشورهای منطقه ای و فرامنطقه ای است. روابط ایران و روسیه گسترده و متنوع است، همکاری های دفاعی ایران و روسیه هم در چارچوب منافع مشترک است و برای مقابله و ضدیت با هیچ کشور ثالثی هم تعریف نشده است. بنابراین اظهار نظرهایی که مقامات آمریکا وبرخی از کشورهای اروپایی در ارتباط با همکاری های نظامی ایران مطرح می کنند و  از رسانه های خود برای ایجاد نگرانی در این زمینه استفاده می کنند، دارای انگیزه های سیاسی منفعت طلبانه است و مبنای واقعی ندارد. 

خبرنگار: آیا صحبت از جنگنده های سوخو-35 نیست؟

پاسخ: در ارتباط با همکاری های نظامی بین دو کشور، طبیعتا مقامات نظامی با یکدیگر گفت و گو و تبادل نظر دارند و روابط دو کشور را در این زمینه مدیریت می کنند. همکاری های نظامی بین این دو کشور  متعارف است و چنین چیزی در روابط دیگر کشورها هم وجود دارد. بنابراین نباید محل حساسیت و نگرانی برای هیچ طرفی در منطفه باشد.

خبرنگار: برخی رسانه ها از تأمین پهپادها و مهمات ایرانی برای روسیه خبر دادند. آیا مسکو علاقه ای به خرید تسلیحات ایرانی نشان می دهد؟ کدام تسلیحات ایرانی بیشتر مورد علاقه روسیه است؟ آیا ایران و روسیه روابط نظامی استراتژیک را توسعه می دهند؟

پاسخ: همان طور که مقامات رسمی جمهوری اسلامی ایران بارها اعلام کردند، روابط و همکاری های نظامی و دفاعی جمهوری اسلامی ایران و روسیه، مسبوق به آغاز بحران نظامی در اوکراین است. بنابراین ارتباط دادن یا تلاش برخی طرف ها برای مرتبط کردن همکاری های دفاعی و نظامی ایران و روسیه با موضوع جنگ در اوکراین یک اقدام سیاسی انحرافی است و برای ایجاد انحراف در اذهان مردم منطقه و افکار عمومی است. جمهوری اسلامی ایران بارها اعلام کرده در ارتباط با جنگ در اوکراین هیچ گونه تسلیحات و تجهیزاتی برای استفاده در جنگ در اوکراین به هیچ طرفی از جمله به روسیه نداده است. ما همکاری های دفاعی دو کشور را همکاری های متعارفی می دانیم که در ضدیت با هیچ  کشور دیگری تعریف نشده است. در ارتباط با جنگ اوکراین هم، تهران همواره موضع خود را به طور صریح اعلام کرده است. ما معتقد به ضرورت توسل به راهکار سیاسی برای پایان دادن به جنگ اوکراین هستیم. استمرار جنگ به نفع هیچ کدام از طرف ها، به نفع صلح و امنیت در منطقه و در سطح بین المللی نیست. جمهوری اسلامی ایران با نگاه به ضرورت استفاده از راهکار سیاسی از ابتدای این مناقشه هم با طرف اوکراین و هم با طرف روسیه تماس های خود را برقرار کرد و تلاش کرد که راهکاری را برای پایان دادن به منازعه از طریق سیاسی پیدا کند. تهران معتقد است آن هایی که هر روز علیه ایران تبلیغات می کنند، و ایران را به ناحق متهم به حمایت از یک طرف از منازعه می کنند، نگاهی به حجم بالای تسلیحات سنگین ارسالی خودشان برای یکی از طرفین جنگ هم بیندازند. کشورهایی که ده ها میلیارد دلار تسلیحات برای یک طرف منازعه صادر می کنند، اقدام این ها کمک به پایان جنگ نیست. اقدام این ها حمایت از راهکار سیاسی نیست. بنابراین اتهام زنندگان به ایران و کسانی که مدعی هستند ایران با تسلیحات به یک طرف جنگ، از نظر آن ها از روسیه علیه اوکراین، حمایت می کند، تاکنون هیچ دلیل و سند مستدل و معتبری در این رابطه ارائه نکرده اند، حتی در نشست مشترکی که میان هیئت متخصص و فنی بین ایران و اوکراین در عمان برگزار شده، هیچ گونه سند و مدرک معتبری در این رابطه ارائه نشده است. بنابراین ما اعتقاد داریم، برخی طرفین که منافع خودشان را در استمرار جنگ در اوکراین جستجو می کنند، و به طور مستمر اسلحه و تجهیزات پیشرفته نظامی برای یکی از طرفین جنگ ارسال می کنند، با متهم ساختن ایران به دنبال انحراف اذهان عمومی از عملکرد جنگ طلبانه خودشان در مناقشه اوکراین هستند.

خبرنگار: اطلاعاتی مبنی بر شرکت داوطلبان ایرانی در جبهه روسیه در عملیات نظامی در اوکراین وجود دارد، نظر شما در این باره چیست؟ آینده روابط ایران و کی یف را چگونه ارزیابی می کند؟

پاسخ: ایران بارها اعلام کرده که در رابطه با بحران اوکراین، ایران یک طرف جنگ و درگیری و نزاع نیست. ایران در کنار صلح ایستاده و از راهکار سیاسی برای حل این منازعه به طور جدی و عملی حمایت می کند، بنابراین ایران هیچ اقدامی که در مسیر جنگ و حمایت از جنگ و استقرار آن باشد، انجام نداده است و موضع خود را صراحتا در این رابطه اعلام کرده است و در زمینه عملی هم بارها و بارها تلاش های دیپلماتیک خود را برای یافتن راهکار سیاسی برای پایان مناقشه انجام داده است. بنابراین طرح چنین ادعاهایی که عمدا از سوی رسانه های وابسته به کشورهای غربی صورت می گیرد، در امتداد و در راستای سیاست همان دولت های غربی است که عملا بخشی از جنگ و استمرار مناقشه نظامی در اوکراین هستند. 

خبرنگار: با توجه به اظهارات اخیر مقامات اوکراین، آیا آینده روابط تهران و کی یف قطع خواهد شد؟

پاسخ: روابط ایران و اوکراین روابط خوب و دوستانه ای است، متأسفانه ظرف یک سال اخیر به علت تأثیرپذیری دولت اوکراین از رویکرد سیاسی و اعمال فشارهای سیاسی طرف های غربی، روابط دو کشور دچار تنزل شده است. جمهوری اسلامی ایران علاقه مند به حفظ روابط سیاسی با اوکراین و ارتقای سطح روابط و بازگشت روابط به ریل طبیعی خود است. این انگیزه و اراده جمهوری اسلامی است. در عین حال روابط سیاسی یک مسیر دو طرفه است. ما اعتقاد داریم طرح مواضع سیاسی غیرسازنده از سوی برخی از مقامات دولت اوکراین به صورت رسانه ای، یک راهکار و یک اقدام سازنده در روند روابط سیاسی دو کشور نیست. طرح چنین ادعاهایی از طریق رسانه ها کمکی به حل و رفع سوءتفاهم میان دو کشور نمی کند. ما در سایه وجود روابط سیاسی میان دو کشور معتقد هستیم که چنانچه دولت اوکراین در ارتباط با رویکرد جمهوری اسلامی ایران در مسأله مناقشه اوکراین ملاحظاتی دارد، این ملاحظات را می تواند در کانال های سیاسی و نشست های مشترک سیاسی که میان دو کشور می تواند انجام شود، مطرح کند و پاسخ خود را در این زمینه دریافت کند. امیدوار هستیم که مقامات دولت اوکراین از طرح مباحث تحریک کننده و احساسی در رسانه ها در ارتباط با جمهوری اسلامی ایران خودداری کنند و به صورت حرفه ای به روابط میان دو کشور فکر کنند.

خبرنگار: چندی پیش روسیه اعلام کرد که ایران به روند عادی سازی روابط بین ترکیه و سوریه پیوسته ‌است. آیا مشخص است که تهران در چه سطحی قرار است در این روند مشارکت کند؟ به عبارت دیگر تهران در سطح وزارت دفاع یا در سطح وزارت امور خارجه در این روند مشارکت خواهد داشت؟

پاسخ: در ارتباط با بحران سوریه، جمهوری اسلامی ایران از ابتدای شکل گیری این بحران بر ضرورت توسل به راهکار سیاسی برای پایان دادن به بحران تاکید داشت و معتقد بود راهکار نظامی در موضوع سوریه هیچ گاه به نتیجه نخواهد رسید، جمهوری اسلامی ایران موتور محرکه و اساسی برای شکل گیری روندهای سیاسی در بحران سوریه است. در همین چارچوب جمهوری اسلامی ایران به روند آستانه پیوست و روند همکاری های خوب ایران، فدارسیون روسیه و ترکیه در چارچوب روند آستانه شکل گرفت. جمهوری اسلامی ایران همواره تاکید داشت که دولت سوریه هم لازم است به روند آستانه بپیوندد. ایران اعتقاد داشت و همچنان هم دارد که برای تحکیم ثبات و امنیت در سوریه و مقابله با تروریسم و مقابله با تجزیه طلبی در این کشور، می بایست همه کشورهای مؤثر در منطقه به روند صلح سازی در سوریه بپیوندند، در همین چارچوب ایران از تقویت راهکار سیاسی و ایجاد کانال های گفتگو در سطح سیاسی، امنیتی و نظامی میان سوریه و ترکیه حمایت کرد. جمهوری اسلامی ایران نقش تعیین کننده و اساسی در روند سیاسی سوریه دارد. ایران هیچ گاه از روند سیاسی سوریه جدا نبوده است. بنابراین در ارتباط با هر گونه اقدام چندجانبه سیاسی در منطقه هم در ارتباط با سوریه هم جمهوری اسلامی ایران بخشی از روند بوده و همچنان بخشی از این روند باقی خواهد ماند. درخواست دولت سوریه چنین است و خوشبختانه در همین ارتباط گفتگوهای خوبی هم با فدراسیون روسیه و هم ترکیه وجود دارد. در قالب مذاکراتی که انجام شد، این اتفاق نظر وجود دارد که ج.ا.ایران همان گونه که از ابتدا بخشی از روند سیاسی بحران سوریه بوده، همچنان بخش مؤثر و تعیین کننده روند سیاسی در ارتباط با موضوع و روند سوریه خواهد بود و این روند در چارچوب مشورت های مشترک و در نشست های آتی ادامه پیدا خواهد کرد.

خبرنگار: اعلام شده‌ است که یکی از برنامه‌های روسیه، برگزاری دیدار وزرای خارجه ترکیه و سوریه برای انجام مذاکره درخصوص عادی سازی روابط بین این کشورها است، اما تاریخ برگزاری این رویداد هنوز مشخص نیست. آیا ایران برای شرکت در این مذاکرات دعوت شده ‌است؟ آیا حسین امیر عبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران نماینده ایران در این رویداد خواهد بود؟ به نظر شما موانع فعلی برای عادی سازی روابط بین ترکیه و سوریه چیست؟ 

پاسخ: تماس های دیپلماتیک و رایزنی های میان دیپلمات های ارشد ایران، روسیه، سوریه و ترکیه در خصوص نشست های عادی میان چهار کشور به طور جدی ادامه دارد. علاوه بر سفری که آقای دکتر امیرعبداللهیان چندی پیش به سوریه و بعد از آن به ترکیه انجام دادند، دستیار ارشد امور سیاسی وزیر امور خارجه ج.ا ایران اخیرا سفری به روسیه داشت و در خصوص زمان و چارچوب برگزاری نشست آتی چهار کشور در ارتباط با سوریه مذاکرات خوبی صورت گرفته است. تا جایی که من مطلع هستم این مذاکرات ادامه دارد تا هم در ارتباط با زمان و هم در ارتباط با سطح برگزاری این نشست به توافق مشترکی برسند و رایزنی ها در این زمینه ها ادامه دارد. گمان می کنم تاریخ مشخصی برای برگزاری نشست و نیز در ارتباط با سطح برگزاری نشست توافق قطعی صورت نگرفته اما بر اساس اراده سیاسی مشترک گمان می کنم که این اتفاق نظر به زودی حاصل خواهد شد. 

خبرنگار: به نظر شما موانع فعلی برای عادی سازی روابط بین ترکیه و سوریه چیست؟ 

پاسخ: خوشبختانه در ارتباط با سوریه ما شاهد یک پویایی جدید و یک شتاب جدید در از سر گیری روابط سیاسی میان کشورهای منطقه با دولت سوریه هستیم. تعداد قابل توجهی از کشورهای منطقه از ابتدای شکل گیری بحران امنیتی در سوریه در یک محاسبه غلط روابط سیاسی خود را با دولت سوریه قطع کردند یا به حال تعلیق درآوردند یا سطح آن را تقلیل دادند. با تغییر شرایط در سوریه و اثبات پایداری و استقرار نظام سیاسی در سوریه ما شاهد شکل گیری یک روند تدریجی برای از سر گیری روابط سیاسی این کشورها با سوریه هستیم. در ماه های اخیر این روند شتاب جدیدی به خود گرفته؛ هم در ارتباط با کشورهای عربی و هم غیرعربی. در ارتباط با روابط سیاسی میان ترکیه و سوریه هم ما شاهد طرح مواضع سیاسی مثبت و خوب از سوی مقامات عالی دولت ترکیه برای برگزاری نشست های مشترک سیاسی و نظامی و امنیتی میان دو کشور هستیم. نشست های خوبی هم در سطوح امنیتی و نظامی صورت گرفته، در زمینه سیاسی هم جمهوری اسلامی ایران مشوق برگزاری دیدارهای مشترک میان مقامات عالی سوریه و ترکیه بوده است. گمان می کنیم که در این زمینه اراده مشترک وجود دارد، صرفا موضوع مرتبط با زمان هست و ما خوش بین هستیم که در آینده نه چندان دور شاهد برگزاری نشست مشترک میان دو کشور و از سرگیری روابط سیاسی میان آنکارا و دمشق باشیم.

خبرنگار: آیا ایران در پی حمله اخیر به سفارت جمهوری آذربایجان در تهران، به منظور احیای اعتماد میان دو کشور با باکو درحال مذاکره است؟ آیا بستر حل و فصل این مسأله توسط طرفین وجود دارد؟

پاسخ: ما متأسفانه شاهد وقوع حادثه تلخی در ارتباط با سفارت آذربایجان در تهران بودیم، اطلاع دارید که ما بلافاصله بعد از وقوع این حادثه با شدیدترین عبارات این اقدام تلخ رو علیه سفارت آذربایجان در تهران محکوم کردیم، با دولت و ملت آذربایجان ابراز همدردی کردیم. تماس های دیپلماتیک در بالاترین سطح میان رئیس جمهوری اسلامی ایران و رئیس جمهوری آذربایجان برقرار شد. وزرای امور خارجه دو کشور با یکدیگر گفتگو و رایزنی کردند و همچنین گفتگو در سطح مقامات انتظامی و مقامات قضایی میان دو کشور انجام شد. جمهوری اسلامی ایران بلافاصله اعلام کرد که این حادثه و دلایل چنین اقدامی را با جدیت و دقت مورد بررسی قرار خواهد داد و نتایج آن را به اطلاع دولت جمهوری آذربایجان خواهد رساند. ج.ا.ایران همچنین اعلام کرد که آمادگی دارد که طرف آذربایجانی را به طور دقیق در جریان روند بازجویی از مهاجم قرار بدهد، اراده سیاسی خود را برای روشن کردن ابعاد و جزئیات این حادثه اعلام کرد. همان طور که مطلع هستید، اظهارات فرد مهاجم که به صورت رسانه ای هم منتشر شد، دال بر این بود که این فرد با انگیزه های شخصی و به دلایل مسائلی که در ارتباط با همسر خود که تابعیت جمهوری آذربایجان را دارد، اقدام به چنین حمله ای کرده و معتقد بود که همسرش از ماه ها پیش به سفارت جمهوری آذربایجان مراجعه کرده و بعد از آن به منزل بازنگشته است. مدعی بود که پیگیری های ایشان از سفارت جمهوری آذربایجان برای کسب اطلاع از وضعیت و سرنوشت همسرش به نتیجه مطلوبی نرسیده و پاسخ دقیق و روشنی دریافت نکرده و در یک شرایط خاص روحی و روانی مبادرت به انجام چنین حمله ای کرده است. در هر صورت ج.ا.

ایران اعلام کرد که ما ابعاد این حادثه را با همه جزئیات بررسی خواهیم کرد، متأسفانه مواضعی که مقامات جمهوری آذربایجان اتخاذ کردند، ناشی از نوعی رویکرد احساسی و غیرحرفه ای بود. تاکید ج.ا.ایران این بود که این موضوع و حادثه تلخ نباید منجر به ایجاد آسیب و خلل در روند روابط سیاسی دو کشور شود. در هر صورت مقامات دولت جمهوری آذربایجان با محاسبات سیاسی خود تصمیم به تعلیق فعالیت سفارت خود در تهران گرفتند، البته همزمان اعلام کردند که سرکنسولگری جمهوری آذربایجان در تبریز کما فی السابق به فعالیت های خود ادامه خواهد داد. ما معتقد هستیم که روابط میان ج.ا.ایران و جمهوری آذربایجان ریشه در تاریخ دو کشور دارد، روابط میان دو کشور یک روابط تاریخی، فرهنگی و دینی و مردمی است، بنابراین یک حادثه تلخ با انگیزه های فردی و شخصی نباید خللی در سطح روابط سیاسی میان دو کشور ایجاد کند. تماس های دیپلماتیک و همچنین مشورت های قضایی و انتظامی میان دو کشور وجود دارد، در آخرین اقدام در همین راستا دادستان کل جمهوری اسلامی ایران با همتای آذربایجانی خود در خصوص این حادثه به صورت تلفنی گفتگو و تبادل نظر کردند، ج.ا.ایران معتقد است که این موضوع نباید خللی در روابط سیاسی دو کشور ایجاد کند. امیدواریم که مقامات دولت آذربایجان به حسن نیت ج.ا.ایران پاسخ مثبت دهند و ما بتوانیم از این شرایط عبور کنیم و شرایط روابط بین دو کشور به حالت عادی خود برگردد. 

خبرنگار: به نظر شما یک کشور ثالث نقش مخرب در روابط میان ایران و آذربایجان ایفا می کند؟

پاسخ: روابط دو کشور دشمنان مشخصی دارد، طبیعتا در این زمینه طرف هایی سعی می کنند که با ایجاد تنش در روابط میان ایران و جمهوری آذربایجان منافع فرصت طلبانه خود را دنبال کنند. این دشمنان مشخص هستند، هم برای ملت ایران و هم ملت آذربایجان. اما ما تاکید می کنیم که هیچ طرفی نمی تواند خللی در روابط تاریخی و پیوندهای عمیق میان دو ملت برقرار کند، تنش های سیاسی ممکن است بتواند در یک مقطع زمانی روابط سیاسی میان دو کشور را متأثر کند. ما اطمینان داریم که از این شرایط عبور خواهیم کرد و دو ملت علاقه مند هستند که روابط برادرانه و دوستانه و همسایگی خود را حفظ کنند.

خبرنگار: آیا صحبت های دولت بایدن مبنی بر این که بازگشت به مذاکرات احیای برجام دیگر در اولویت این دولت نیست، نشانه واقعی از مرگ برجام است یا این اظهارات موقت هستند و منعکس کننده واقعیت نیستند؟

پاسخ: جمهوری اسلامی ایران پایبند به توافق بود و هست. جمهوری اسلامی ایران بر اساس اعتقاد به روند سیاسی و با اعتقاد به ضرورت پایبندی همه طرف ها به توافق، تمامی تعهدات خود را در چارچوب برجام انجام داد و این موضوع بارها مورد تایید مقامات سیاسی عضو برجام قرار گرفت. همچنین آژانس بین المللی انرژی اتمی بیش از 15 گزارش ارائه داد مبنی بر این که جمهوری اسلامی ایران به روند تعهدات خود در ارتباط با فعالیت های هسته ای منطبق با برجام پایبند بوده است. طرفی که به برجام متعهد نبود دولت آمریکا بود، و طرفی که به طور غیرقانونی و یک طرفه از این توافق بین المللی خارج شد دولت آمریکا بود. اکنون هم در شرایط کنونی جمهوری اسلامی هنوز هم معتقد به مذاکره است، معتقد است که روند مذاکره می تواند منجر به از سرگیری توافق شود اما ما اعتقاد داریم که توافق در زمانی می تواند شکل بگیرد که اراده سیاسی مشترک نزد همه طرف ها از جمله دولت آمریکا وجود داشته باشد، مواضع سیاسی دولت امریکا و همچنین عملکرد این کشور در رابطه با ایران نشان دهنده وجود تزلزل و سرگردانی در سیاست دولت آمریکا نسبت به توافق است، آنها رفتارهای متناقضی در ارتباط با برجام از خود نشان داده اند، از یک طرف معتقد هستند که ما علاقه مند به احیای برجام هستیم و از طرف دیگر در حوزه عمل شاهد اقدامات عملی جدی برای بازگشت به توافق نبودیم. ایران معتقد است درصورتی که آمریکا و طرف های مقابل منافع اساسی جمهوری اسلامی ایران در ارتباط با برجام را تضمین کنند، امکان بازگشت به توافق در اسرع وقت وجود دارد. ما معتقد هستیم که منافع اساسی مردم ایران و خطوط قرمز جمهوری اسلامی ایران در ارتباط با برجام باید رعایت بشود، بازگشت به برجام باید منتهی بشود به لغو تحریم های یک جانبه و ظالمانه علیه ملت ایران. بعد از امضای برجام ما شاهد چنین اقدامی از سوی طرف ها نبودیم. همچنین دولت آمریکا در ارتباط با ایران بعد از خروج یک جانبه از توافق، بیش از 800 تحریم جدید علیه ایران تحمیل کرد. این اقدامات با شعارهایی که می دهند مبنی بر این که مایل به  بازگشت به برجام و از سرگیری توافق هستند، تضاد و تناقض دارد. ما امیدوار هستیم که طرف های اصلی برجام به تعهدات خود در ارتباط با برجام عمل کنند و به این توافق بازگردند.

جمهوری اسلامی ایران در عمل نشان داده است که هم به تعهدات خود پایبند بوده و هم مایل است چنانچه طرف های عضو برجام منافع اساسی ایران را در ارتباط با برجام تضمین کنند، به ویژه در رفع تحریم های ظالمانه تضمین های عینی و پایدار به ایران بدهند، بلافاصله به این توافق برگردیم. 

خبرنگار: آیا مذاکره مستقیم با امریکا برای احیای برجام فایده دارد؟ آیا واقعا جایگزینی برای برجام وجود ندارد؟ به خصوص که پرونده هسته ای ایران و تحریم های ایران پیچیده شده است و سخت است که طرفین بتوانند به برجام 2015 بازگردند. 

پاسخ: جمهوری اسلامی ایران معتقد است که گفتگوهای جاری در صورت وجود اراده سیاسی نزد طرف های مقابل و خواست دولت آمریکا می تواند به احیای برجام و توافق امضا شده در سال 2015 میلادی منتهی بشود. مذاکراتی که هم در طی حدود یک سال گذشته انجام شد با هدف احیای توافق سال 2015 میلادی بود. ما در همین چارچوب آماده هستیم بر اساس نتایجی که در مذاکرات وین در ماه های گذشته به دست آمده، بتوانیم مذاکرات را جمع بندی کنیم و همه طرف ها به تعهدات خود برگردند. بنابراین ما در این چارچوب با هیچ گونه محدودیت و ملاحظه سیاسی مواجه نیستیم. اما در هر حال توافق یک مسیر دو جانبه است، باید از سوی طرف مقابل هم ما شاهد وجود چنین اراده ای باشیم. نکته اساسی دیگر این است که جمهوری اسلامی ایران بارها و بارها اعلام کرده است که موضوع مذاکرات هسته ای تنها یکی از موضوعات مرتبط با سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران است، نه همه موضوعات سیاست خارجی. آنچه که رابطه با دولت آمریکا مطرح است، ما در روند مذاکرات منتهی به توافق 2015 میلادی با طرف آمریکایی مستقیم و بدون واسطه انجام دادیم، دولت آمریکا نشان داد که طرف قابل اعتمادی در روند مذاکرات سیاسی نیست، به تعهدات خود پایبند نبوده، به طور یک جانبه این توافق بین المللی را که با قطع نامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل متحد تثبیت و تحکیم شد، نقض کرد و از آن خارج شد، علاوه بر آن تحریم های جدیدی بر ایران تحمیل کرد. این نشان دهنده دوگانگی رفتار  دولت آمریکا نسبت به جمهوری اسلامی ایران است، ایران با نگاه به رفتار توأم با ریاکاری و نفاق دولت آمریکا معتقد است که چنین کشوری شایستگی انجام مذاکرات مستقیم دوجانبه را ندارد، بنابراین از طریق واسطه اروپایی در دور جدید مذاکرات وارد مذاکره شد و گمان می کنیم که در احیای توافق ضرورتی برای انجام مذاکره مستقیم میان ایران و آمریکا نیست و دولت آمریکا شایستگی لازم برای انجام مذاکره مستقیم را ندارد و قابلیت اعتماد را از دست داده است. 

خبرنگار: آیا عراق دارد برای بازگشت به مذاکرات هسته ای نقش میانجیگری بین ایران و آمریکا ایفا می کند؟ سفر آقای امیرعبداللهیان وزیر خارجه ایران در این چارچوب است؟

پاسخ: سفر آقای دکتر امیرعبداللهیان در چارچوب روابط دوستانه میان دو کشور ایران و عراق با هدف استمرار مذاکرات در موضوعات مختلف مورد علاقه دو کشور، اعم از سیاسی، اقتصادی امنیتی و منطقه ای است، اما در ارتباط با روند احیای مذاکرات با توجه به نقض توافق توسط دولت آمریکا و خروج یک جانبه این کشور از توافق، کشورهایی با انگیزه های مثبت و توأم با حسن نیت تلاش کردند که نقش میانجی و واسطه برای حل و فصل اختلافات در ارتباط با احیای برجام و همچنین بازگرداندن آمریکا به روند توافق و ملتزم کردن این کشور به انجام تعهداتش، انجام دهند. ما همواره از چنین اقدام توأم با حسن نیتی حمایت کردیم، کشورهای مختلفی در این زمینه در منطقه ایفای نقش کردند، دولت قطر، عمان و هم دولت عراق با حسن نیت اظهار تمایل کردند و ما بر این که حسن نیت خود را در ارتباط با علاقه مندی به احیای توافق نشان بدهیم، همواره از تلاش توأم با حسن نیت کشورهای منطقه برای ایفای نقش مثبت در جهت بازگرداندن آمریکا به توافق و ملتزم کردن این کشور به تعهداتش در چارچوب برجام استقبال کردیم، چنانچه دولت عراق هم در این زمینه بتواند نقشی ایفا کند ما حتما از چنین نقشی حمایت خواهیم کرد. 

خبرنگار: عربستان سعودی و ایران دوره های بسیاری از مذاکرات را انجام داده اند، بنظر شما چه زمانی شاهد عادی سازی روابط میان دو کشور خواهیم بود؟ آیا واقعا روابط میان تهران و ریاض در آینده عادی خواهد شد؟ مشکلات اصلی که تا کنون مانع عادی سازی این روابط شده است، چیست؟

پاسخ: ما در چارچوب تلاش سیاسی برای حل و فصل اختلافات و از سرگیری روابط سیاسی میان دو کشور جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی همواره حسن نیت و اراده سیاسی خودمان را نشان داده ایم. در همین چارچوب های با تلاش های خوب دولت همسایه مان عراق، پنج دور گفتگوی میان دو کشور ایران و عربستان در بغداد انجام شد. در این زمینه تفاهم هایی میان دو کشور صورت گرفت و اراده سیاسی مشترک برای استمرار گفتگوها اعلام شد.

ما حقیقتا چنانچه اراده سیاسی مثبتی نزد مقامات عربستان سعودی برای ازسرگیری روابط ببینیم حتما به طور جدی از چنین انگیزه و اراده ای استقبال خواهیم کرد. دو کشور ایران و عربستان دو کشور مهم در منطقه هستند و ازسرگیری روابط سیاسی میان دو کشور علاوه بر تأمین منافع مشترک حتما به منافع دولت ها و ملت های منطقه هم کمک شایانی خواهد کرد. ما هر دست دوستی را که به سمت جمهوری اسلامی ایران دراز بشود، به گرمی خواهیم فشرد. ما معتقد هستیم، چنانچه اراده سیاسی باشد، امکان بازگشت طرف ها به روابط سیاسی به سهولت و در زمان کوتاه وجود دارد؛ ما هیچ مانع اساسی در این زمینه نمی بینیم.

خبرنگار: اسرائیل دچار بحران سیاسی گسترده است و احتمال آن می رود که اوضاع به سمت یک جنگ داخلی کشانده شود. آیا دولت نتانیاهو برای انحراف توجه از مشکلات داخلی به تشدید تنش با ایران یا دوستان ایران متوسل خواهد شد؟ 

پاسخ: ماهیت رژیم صهیونیستی ماهیتی تجاوزکارانه و ماجراجویانه هست. تاریخ تأسیس ننگین رژیم صهیونیستی در طول بیش از هفت دهه گذشته مملو از جنایت، توسل به تروریسم و اقدام تجاوزکارانه علیه دیگر کشورها در منطقه است؛ و این امری کاملا شناخته شده در ارتباط با رژیم صهیونیستی است. اما، آنچه که حائز اهمیت است، اکنون هم ملت فلسطین در دست یافتن به توانایی های ملی برای تکمیل و استمرار مبارزات رهایی طلبانه خودشان از اشغال رژیم صهیونیستی به یک توانایی های جدید رسیده اند؛ از منظر ملی و مردمی ما شاهد شکل گیری انسجام ملی نزد مردم فلسطین برای تداوم مبارزات رهایی بخش خودشان هستیم. بر همین مبنا ما شاهد تقویت تلاش های ملت فلسطن در مقاومت علیه رژیم صهیونستی هستیم، هم در غزه و هم در کرانه غربی و علاوه بر آن در اراضی اشغالی سال  1948 ما شاهد خیزش مردمی و انتفاضه مردمی هستیم. علاوه بر آن توانایی های نظامی و دفاعی مردم فلسطین به شرایط کامل جدیدی رسیده است؛ ما کاملا شاهد آن هستیم که اکنون ملت فلسطین می توانند در مقابل هرگونه اقدام تجاوزکارانه نظامیان رژیم صهیونیستی از خودشان با جدیت دفاع کنند و رژیم صهیونیستی اکنون جرأت اقدام نظامی علیه مردم فلسطین را هم در غزه و هم در کرانه به طور جدی از دست داده است. در ارتباط با منطقه اکنون ما شاهد بازدارندگی جدی هستیم که رژیم صهیونیستی جرأت اقدام نظامی همانند گذشته علیه همسایگان را ندارد. اقداماتی هم که علیه سوریه انجام  می دهد اقدامات ایذائی است و تأثیرات راهبردی نخواهد داشت، اما در هر حال این اقدامات تجاوزکارانه و نقض حاکمیت و تمامیت ارضی سوریه هست و ضروری است که از سوی مجامع بین المللی به ویژه سازمان ملل متحد و شورای امنیت نسبت به آن واکنش و اقدام بازدارنده صورت گیرد. در ارتباط با جمهوری اسلامی ایران، ما به طور جدی اعلام کرده ایم و در عمل نیز نشان داده ایم که جمهوری اسلامی ایران مبدأ تهدید و اقدام تجاوزکارانه و مسیر تهدید و اقدام تجاوزکارانه را مورد پاسخ جدی و پشیمان کننده قرار خواهد داد. قطعا هرگونه حماقت رژیم صهیونیستی به قیمت سنگین، گزاف و پشیمان کننده ای برای  چنین رژیمی تمام خواهد شد. این در واقع پیامی است که بارها و بارها جمهوری اسلامی ایران به طور علنی در این رابطه داده است، اما ما معتقدیم که شاهد شرایط جدید و امیدبخشی برای مردم فلسطین هستیم و اکنون رژیم صهیونیستی با بحران های متراکم داخلی مواجه است. شکاف و تنش سیاسی در میان جریان های مختلف سیاسی و مذهبی رژیم صهیونیستی به حد بسیار بی سابقه ای رسیده است. بحران اجتماعی و شکاف اجتماعی در میان جامعه صهیونیستی به سطح بی سابقه ای رسیده است. بر اساس نظرسنجی ها و بررسی هایی که انجام می شود، میل به مهاجرت معکوس در میان یهودیان و صهیونیست ها یک روند جدی و جدیدی به خود گرفته است. توانایی مردم فلسطین همان طور که عرض کردم در دفاع از خود به شرایط کاملا جدیدی رسیده است. بنابراین ما گمان می کنیم که در بحث موضوع فلسطین به رغم حمایت اروپا و آمریکا از رژیم صهیونیستی موازنه راهبردی به نفع مردم فلسطین و به نفع جریان مقاومت شکل گرفته است و شمارش معکوس فروپاشی رژیم صهیونیستی از مدت ها پیش آغاز شده است و این موضوع اتفاقا مورد توجه مقامات صهیونیستی هم هست. ما به طور مکرر شاهد آن هستیم که مقامات عالی سیاسی، اطلاعاتی، امنیتی و حتی نخبگان رژیم صهیونیستی هشدار می دهند که اگر اقدام جدی برای سامان دهی به وضعیت داخلی اسرائیل انجام نشود، ما با خطر فروپاشی جدی روبرو هستیم.

خبرنگار: نظر شما درباره خبرگزاری اسپوتنیک روسیه چیست؟

پاسخ: به اندازه ای که من دنبال می کردم و همچنان در مسئولیت خودم در حوزه سخنگویی دنبال می کنم خوشبختانه اسپوتنیک به عنوان یک خبرگزاری خوب و موفق جای متمایزی را برای خودش در حوزه اطلاع رسانی در منطقه ایجاد کرده است و با رویکرد خوب رسانه ای و تلاشی که برای انجام رسالت رسانه ای خود به صورت عادلانه و منصفانه

داشته است، توانسته به عنوان یک مرجع خوب خبری مورد توجه هم افکار عمومی و هم دیگر رسانه ها قرار بگیرد. ما امیدوار هستیم که اسپوتنیک بتواند با همین رویکرد منصفانه و التزام به تعهد رسانه ای عادلانه و گردش آزاد اطلاعات این رسالت خبری و رسانه ای خود را با موفقیت ادامه دهد.

انتهای پیام/