آخرين دور مذاكرات هسته
اي ايران و 1+5 پيش از ضرب
الاجل 30 ژوئن درحالي درجريان است كه ديپلمات
هاي غربي مي
گويند
شانس حصول يك توافق نهايي افزايش يافته ولي نماينده روسيه مي
گويد پنج تا هفت اختلاف اساسي در مذاكرات باقي مانده است.
هشتمين دور مذاكرات هسته اي ايران و 1+5 به منظور ادامه نگارش پيش نويس متن برنامه جامع اقدام مشترك از روز چهارشنبه در وين، پايتخت اتريش با نشست سيدعباس عراقچي و مجيد تخت روانچي معاونان وزير امور خارجه ايران با وندي شرمن، معاون وزيرخارجه امريكا و هلگا اشميد، معاون مسئول سياست خارجي اتحاديه اروپا كه به نمايندگي از كشورهاي 1+5 در اين مذاكرات حضور دارد، آغاز شده و تا ضرب الاجل 10 تيرماه ادامه دارد. نشست هاي كارشناسي نيز حدود دو هفته است به رياست حميد بعيدي نژاد رئيس هيئت كارشناسي ايران در مذاكرات هسته اي در جريان است. روز جمعه نيز عراقچي و اشميد مذاكرات دوجانبه را به منظور نگارش پيش نويس متن توافق نهايي ادامه دادند. گزارش ها درباره احتمال تمديد مذاكرات بيشتر شده و عراقچي هم درباره حضور وزراي خارجه گفته كه احتمالاً تعدادي از اختلافات كه مقداري كليدي و اساسي تر است براي روزهاي آخر مي ماند تا وزرا ملحق شوند و در سطح آنان تصميم گيري شود.
هرچند مقامات امريكايي از جمله باراك اوباما، رئيس جمهور امريكا بارها گفته اند كه شانس دستيابي به توافق با ايران را 50- 50 مي دانند اما ديپلمات هاي نزديك به مذاكرات به خبرگزاري رويترز گفتند كه شانس هاي دستيابي به توافق با توجه به اينكه وزيران امور خارجه ايران و گروه 1+5 هفته آينده به وين مي روند تا وارد آخرين مرحله از اين پروسه تقريباً دو ساله شوند، بيشتر شده است. ديپلمات ها با يك خوشبيني محتاطانه گفتند كه پيشرفت زيادي در حل مسائل مورد اختلاف حاصل نشده و فشار سياسي زيادي بر هيئت هاي مذاكره كننده ايران و امريكا براي پايان دادن به بيش از 10 سال بن بست سياسي ميان ايران و غرب وجود دارد. يك مقام غربي ارشد به رويترز گفت: «نمي توانيم شكست مذاكرات را غيرمحتمل بدانيم اما بيشتر به نظر مي آيد كه به نتيجه مي رسيم، البته نه تا پايان 30 ژوئن بلكه در روزهاي پس از آن.» يك مقام غربي ديگر نيز تأكيد كرد: «از نظر من يك توافق حاصل خواهد شد چون اصلي ترين بازيگران در اين مذاكرات به آن نياز دارند.» اريك شولتز، سخنگوي كاخ سفيد در كنفرانس خبري خود درباره مذاكرات هسته اي ايران گفت: «ما همچنان به ضرب الاجل 30 ژوئن معتقد و در حال كار كردن تا اين تاريخ هستيم.» «سوزان رايس» مشاور امنيت ملي رئيس جمهور امريكا روز پنج شنبه ضمن اشاره به جديت كاخ سفيد براي نهايي كردن توافق تا 10 تير گفت: « تاريخ 30 ژوئن براي ما، يك ضرب الاجل و هدف جدي است و تلاش مي كنيم تا اين تاريخ، توافق را نهايي كنيم.» همچنين رضا مرعشي، تحليلگر مسائل ايران و از مقامات اسبق در وزارت خارجه امريكا از قول منابع آگاه مدعي شده باراك اوباما، در ديدار با سران كشورهاي عضو شوراي همكاري، به همتايان خود از عربستان سعودي گفته همانند واشنگتن مشكلاتشان با ايران را حل كنند. رئيس جمهور امريكا حدود يك ماه پيش در كمپ ديويد با سران كشورهاي عضو شوراي همكاري ديدار و با آنها درباره تحكيم همكاري در پرتو توافق هسته اي احتمالي ايران و گروه 1+5 گفت وگو كرده بود. هرچند مقامات واشنگتن بارها اعلام كرده اند توافق با ايران تهديد براي اعراب نيست اما كشورهاي حوزه خليج فارس از توافق ايران و 1+5 نگران هستند و تلاش مي كنند از امريكا در مقابل ايران تضمين هاي بيشتري دريافت كنند.
5 تا 7 اختلاف باقي مانده
با وجود خوشبيني هاي ابراز شده، نماينده روسيه مي گويد همچنان برخي اختلافات اساسي بين ايران و 1+5 باقي مانده است. به گزارش خبرگزاري فارس به نقل از اسپوتنيك، سرگئي ريابكوف، معاون وزير خارجه روسيه احتمال توافق را تا 30 ژوئن زياد مي داند و مي گويد: «مسكو از طرف هاي شركت كننده در مذاكرات مي خواهد بر حل مسائل واقعي متمركز شوند و نه اينكه به دنبال منافع لحظه اي و موقتي باشند.» ريابكوف روز جمعه گفت كه پنج تا هفت موضوع اختلافي همچنان در مذاكرات ميان ايران و گروه 1+5 باقي مانده اند. يك منبع در يكي از هيئت هاي دخيل در مذاكرات به ايتارتاس گفته است كه اين اختلاف ها به دسترسي كارشناسان بين المللي به تأسيسات و كارشناسان فعال در صنعت هسته اي ايران و همچنين بخش هايي از برنامه غني سازي اورانيوم اين كشور و روند لغو تحريم ها مربوط مي شود.
نيازي به تضمين ابعاد نظامي نيست
هرچند آژانس بين المللي انرژي اتمي تاچندي پيش ابعاد نظامي برنامه هسته اي ايران را در چارچوب مذاكرات گره زده بود اما در تازه ترين اظهارات مديركل آژانس اعلام كرد كه نيازي نيست مسئله ابعاد نظامي احتمالي تا ضرب الاجل مذاكرات هسته اي حل شود. خبرگزاري اينترفكس روز پنج شنبه به نقل از يوكيا آمانو، مديركل آژانس بين المللي انرژي اتمي گزارش داد: «آمانو در حاشيه مجمع بين المللي اقتصاد سن پترزبورگ گفت كه نيازي نيست تا پيش از 30 ژوئن تضمين داده شود كه در فعاليت هاي هسته اي گذشته ايران ابعاد نظامي وجود نداشته است.» جان كري، وزير امور خارجه امريكا نيز اواخر هفته گذشته در يك كنفرانس خبري گفت: «واشنگتن روي توضيحات ايران درباره آنچه در يك مقطع زماني يا هر زمان ديگري انجام داده (موسوم به ابعاد نظامي احتمالي) متمركز نيست بلكه آينده براي ما اهميت بيشتري دارد.» ابعاد احتمالي نظامي ( PMD ) موضوعي است كه در چارچوب موضوع « مطالعات ادعايي » بعد از 2006 درباره فعاليت هاي گذشته هسته اي ايران مطرح شده است. اين موضوع مجموعه اي از اتهامات را عليه ايران مطرح مي كند و به وجوه تسليحاتي برنامه هسته اي ايران اشاره مي كند. هرچند در ماه هاي گذشته مقامات غربي روي ابعاد نظامي برنامه هسته اي ايران پافشاري مي كردند اما اخيراً مقامات امريكايي و آژانس سياست هاي خود در قبال ابعاد نظامي ايران را تعديل كرده اند كه گامي به عقب براي رسيدن به توافق نهايي به شمار مي رود.