گروه اجتماعی 
بازهم زلزله و پس لرزه های متوالی آن، تن مردم خوی را لرزاند؛ این بار با شدت بیشتر و خسارت ها و مصدومان به مراتب بالاتر! زمين‌لرزه‌ ۵.۹ ريشتری در حالی اتفاق افتاد که ۲۸ دی ماه نیز زلزله دیگری به بزرگای ۵.۴ ریشتر حوالی خوی را به لرزه درآورده بود و طی آن دستکم ۱۲۰ نفر مصدوم شدند و به یک روستا خسارت‌های جدی وارد شده بود.
 این شهر از آغاز بهمن ماه تاکنون شاهد چندین پس‌لرزه بوده که شدت آن‌ها همگی بین ۲ تا ۳ ریشتر برآورد شده است. مطابق بررسی های اولیه که گزارش آن در رسانه ها منعکس شده، میزان خسارت ها، مصدومان و به‌ویژه قدرت زلزله ۵.۹ ریشتری شامگاه شنبه ۸ بهمن بیش از «زمین لرزه ۲۸ دی و ۱۳ مهر امسال و حتی اسفندماه سال ۱۳۹۸ این منطقه بوده است.»  زمین لرزه ای که ساعت ۲۱ و ۴۴ دقیقه شامگاه شنبه به وقوع پیوست، در شهر‌های اروميه، سلماس و بخش‌هايی از استان آذربايجان‌شرقی و حتی در کشورهای تركيه و ارمنستان هم احساس شد و بر اثر شدت تخریب منازل، مردم این شهرستان  علی‌رغم برودت شدید هوا و بارش برف، به منازل آشنایان و اقوام خویش در دیگر شهرها پناه بردند. تا جایی که به‌گفته استاندار آذربایجان‌غربی، در ارزیابی‌های اولیه، خانه‌ها در ۷۰ روستا  بین ۲۰ تا ۸۰ درصد آسیب دیده‌اند. وزیر کشور هم در سفر به شهرستان خوی و بازدید از مناطق زلزله زده، خسارت های گسترده و تخریب بالای منازل مسکونی را برمبنای گزارش‌های اولیه تأیید و در جلسه مدیریت بحران اعلام کرده است: «مقاوم سازی ۱۶ هزار و ۵۰۰ واحد مسکونی آسیب دیده از زلزله در دستور کار قرار دارد.» احمد وحیدی به این مسئله هم اشاره کرده که «به واحدهای مسکونی نوسازی که مقاوم‌سازی شده بودند، آسیبی نرسیده است؛ البته برخی از واحدهای نوساز غیر استاندارد نیز آسیب جدی دیده‌اند و باید با ناظرین آنان برخورد جدی به عمل آید.» شاخص مقاوم سازی مساکن روستایی در این شهرستان از شاخص کشوری و استانی پایین تر است. 
با توجه به لرزه‌خیزی بالای کشور و به علت وجود گسل‌های متعدد در آذربایجان غربی، این منطقه یکی از نواحی مستعد زمین لرزه محسوب می شود و باید نسبت به ارتقاء کیفی ساخت و ساز و  به ویژه کیفیت واحدهای مسکونی شهری و روستایی اقدام کرد. 
سابقه زلزله‌هایی که در مهر ماه و دی ماه سال جاری در این مناطق به وقوع پیوسته، مردم منطقه شوک‌های مکرری را تجربه کرده‌اند و در همین زمینه مرتضی مرادی‌پور- معاون عملیات سازمان امداد و نجات جمعیت هلال‌احمر عنوان کرده: اصلی‌ترین مشکل وجود خانه‌هایی است که ایمن نبودند و در ساخت آن‌ها اصول ساختمان‌سازی رعایت نشده بود. 
ساختمان‌ها و سازه‌هایی که حداقل اصول ساخت و ساز در آن‌ها رعایت شده، دچار آسیب نشده‌اند. حتی در مناطق روستایی خانه‌هایی که مستحکم و اصولی ساخته شده بودند و حداقل‌های ایمنی را رعایت کرده بودند هم چندان مشکلی ندارند و مشکل اصلی ما خانه‌هایی است که غیر اصولی ساخته شده و بعضامخاطراتی را برای مردم به وجود آورده است. برخی خانه‌ها که در زلزله‌های قبلی آسیب دیده و ترک خورده بودند اکنون در شرایط مساعدی قرار ندارند و نگرانی‌های بیشتری ایجاد کرده و مردم دیگر نمی‌توانند در این منازل سکونت داشته باشند.
 وقتی زلزله می آید و ساختمان ها خراب می شوند
تخریب ساختمان‌ها در اثر زمین‌لرزه، موضوع جدیدی نیست اما به دنبال وقوع هر زلزله توجه‌ها را به خود جلب می‌کند و در صدر مباحث روز قرار می‌گیرد. کارشناسان می‌گویند،  اگر مقررات و ضوابط در ساخت‌وساز رعایت شده باشد، در یک زلزله متعارف، حداکثر آسیب می‌تواند 
تخریب نما، شکستن شیشه‌ها و مواردی از این دست باشد و نمی‌توان انتظار صدمه اساسی را داشت. بنابراین هنگامی که یک ساختمان در اثر زلزله آسیب جدی می‌بیند، این گزاره مطرح است که «ساختمان اصولی و مطابق آیین نامه های رسمی کشور طراحی نشده و زیر نظر مهندس ناظر صلاحیت دار و با استفاده از مصالح با کیفیت و اجرای مناسب ساخته نشده است.»اتفاقی که در کشور ما به فراوانی رخ می دهد و به همین علت، نام زلزله تصویری از ساختمان‌های تخریب شده و انسان‌های آواره یا زیر آوار مانده را در ذهن تداعی می‌کند، اگرچه این‌روز‌ها نیازی به تصویر ذهنی نداریم، زلزله خوی باری دیگر چهره دردناک این فاجعه طبیعی را برایمان یادآورشد. این روز‌ها دیدن ساختمان‌سازی‌های وسیع بدون درنظر گرفتن تخصص مهندسی، کد‌های ساختمان‌سازی یا طراحی مقاوم در برابر زلزله به پدیده‌ای عادی تبدیل شده است. اگرچه مقاوم‌سازی در برابر زلزله از ساختمانی به ساختمان دیگر متفاوت است، اما اصول کلی احداث ساختمان ایمن این موارد را شامل می شود؛ نخست بنای ساختمان روی بستری سنگی باشد و نه رسوبی. دوم، ساختمان‌ها به یکدیگر پیوسته باشند تا به راحتی واژگون نشوند و متناسب با موقعیت جغرافیایی، از فولاد یا ماده مقاوم مشابه دیگری برای مقاوم‌سازی ساختمان‌های بتنی استفاده شود. سوم، «نزدیکی» به خط گسل نیز می‌تواند شهر‌ها را در معرض خطر ویرانی ناشی از زلزله قرار دهد.  پدیده‌های جغرافیایی زیادی وجود دارند، که علاوه بر «بنا شدن ساختمان روی گسل زلزله» می‌توانند شدت خسارات ناشی از زمین‌لرزه را تشدید کنند. جلوگیری از وقوع زلزله امکان‌پذیر نیست، دستکم علم بشر تا به امروز به حدی نرسیده که چنین امکانی قابل تصور باشد، اما سال‌ها ست که کشور‌هایی مانند ژاپن که در معرض وقوع مداوم زمین‌لرزه قرار دارند، معماری و شهرسازی خود را روی خط ساخت بنا‌های مقاوم در برابر لرزه‌های زمین قرار داده‌اند و همین موضوع آمار خسارت‌های ناشی از زلزله را در این کشور‌ها کاهش داده است.  دستکم در دیگر کشور‌های جهان از دانشمندان، مهندسان و معماران خواسته می‌شود تا با تلاش فراوان و دانش و تخصصی که در اختیار دارند از فناوری‌های هوشمندانه در زمینه ساخت و ساز‌های شهری استفاده کنند تا از مقاومت ساختمان‌های مسکونی و برج‌های بلند در برابر زلزله‌های شدید یا خفیف اطمینان حاصل کنند و ساکنان این ساختمان‌ها از هر نوع آسیب ناشی از زلزله یا حتی دیگر بلایای طبیعی، در امان بمانند. اما زمین‌لرزه‌ ۸ بهمن ماه خوی و خسارات گسترده‌ به منازل مسکونی این شهر، باری دیگر نشان داد، اقدامی برای تاب آوری ساختمان‌ها در برابر رخداد زلزله صورت نگرفته است. رخدادی که تا صبح روز یک‌شنبه دستکم ۹۷۳ مصدوم و سه قربانی بر جا گذاشته است. همچنین به‌گفته مقامات اورژانس کشور، شدت بالای زلزله باعث ترک‌خوردگی بیمارستان خوی شده است.روز گذشته خبرگزاری ایسنا گزارش داد که بنیاد مسکن برای برآورد میزان خسارت ها و تشکیل پرونده ساکنان زلزله زده در منطقه مستقر شده و به سرعت عملیات بازسازی این واحدها آغاز می شود و به محض تکمیل و جمع‌بندی میزان خسارت‌ها، آمارها به ستاد حوادث غیرمترقبه و وزارت کشور ارائه می‌شود تا موضوع تسهیلات و اعطای وام بلاعوض برای دولت ارسال و با تصویب و تخصیص بودجه، کار بازسازی واحدهای زلزله‌زده انجام شود.
 بر اساس پروتکل ها واحدهایی که تخریب شده اند در اولویت هستند.
چادر جوابگو نیست باید کانکس جایگزین شود
«در حال حاضر مهم‌ترین مسئله، اسکان اضطراری است که بیش از ۴۵۰۰ تخته چادر در میان مردم توزیع شده است.» 
این خبر را محمدصادق معتمدیان- استاندار آذربایجان غربی اعلام و تأکید کرده: « برنامه ما افزایش سرعت توزیع چادر و اقلام گرمایشی است.» حال آنکه به گفته ایرج سلیمان‌زاده- نماینده آذربایجان غربی در شورای عالی استان‌ها، سرمای آذربایجان‌غربی به گونه‌ای است که با توجه به کوهستانی بودن منطقه چادر جوابگوی این سرما برای مردم زلزله زده نیست.
نماینده آذربایجان غربی در شورای عالی استان ها در گفت و گو با خبرگزاری ایلنا تسریع آواربرداری در مناطق زلزله زده خوی را ضروری خوانده و تصریح کرده است: «دیگر استان ها باید در بحث تجهیزات و ماشین آلات کمک کنند که هرچه سریع تر بتوانیم این مناطق را آواربرداری کنیم.»کاربران شبکه های اجتماعی نیز روز گذشته به این مسئله واکنش نشان داده و نوشتند: « مردم، به ویژه ساکنان روستای محروم گریس که در دامنه کوه واقع شده، نمی تونن شب رو داخل چادر بمونن، هوا خیلی سرده.» «این وقت سال واقعا سرده و استفاده از چادر تو این سرما اقدام درستی نیست و باید به مردم کانکس بدن.» «ای کاش به جای توزیع چادر، کانکس بذارن، چادر تو این سرما کمکی نمی کنه.» « این همه ورزشگاه و هتل و مدرسه داریم باید منتقل بشن اونجا تا فصل سرما تموم بشه. آخه تو این برف و سرما چادر جوابگو نیست.»
 در همین راستا، نمایندگان مردم خوی و چایپاره در مجلس شورای اسلامی به «رسانه ها» گفته اند که  در سرمای زیر صفر درجه و مناطق کوهستانی، زندگی در چادر امکان‌پذیر نیست و باید به شکل گسترده برای مردم زلزله‌زده روستاها کانکس و وسایل گرمایشی تهیه کرد.
 موضوعی که مرتضی مرادی‌پور- معاون عملیات سازمان امداد و نجات جمعیت هلال‌احمر نیز با اذعان برآن اعلام کرده است: «در این وضعیت جوی چادر جوابگو نیست و هموطنانی که در این شرایط هستند بهتر است از همدیگر حمایت کرده و در خانه‌هایی که ایمن هستند با هم ساکن شوند تا مخاطره سرما و نگرانی از ساختمان ناامن وجود نداشته باشد.» 
از این رو، ۱۷کمپ اضطراری در این شهر برای اسکان موقت مردم برپا شده است و وزیر کشور با تأکید بر این که تمامی زلزله زدگان باید در مکان‌های گرم اسکان یابند، گفته است: اردوگاه‌های موقت برای اسکان حادثه دیدگان زلزله باید تجهیز شده و امکانات رفاهی لازم در این اماکن به سرعت فراهم شود. 
باتوجه به زمین لرزه های متعددی که تاکنون در آذربایجان غربی رخ داده، می توان پیش بینی کرد که احتمال وقوع زلزله در کوتاه مدت نیز محتمل است و  بازهم باید از توزیع امکانات و استقرار در کمپ های اضطراری نوشت و یا ساختمان های غیرمقاومی که فرو ریخته اند! کوهستانی بودن، قرار گرفتن در کمربند زلزله آلپ – هیمالیا، استقرار تعداد زیادی از نواحی روستایی و شهری در امتداد کوهپایه‌ها، دشت ها و جلگه ها بستر مناسبی را برای بروز مخاطرات طبیعی در این استان فراهم کرده و به دلیل وجود گسل های متعدد در سطح استان، این منطقه یکی از نواحی مستعد زمین لرزه محسوب می شود.
 ریشه زلزله های مکرر در خوی
علت بروز زمین‌لرزه‌های پرشمار در شهرستان خوی، از پرسش های مهمی است که اذهان عمومی را به خود مشغول داشته و در این رابطه، مهدی‌زارع- زلزله‌شناس و رئیس شاخه زمین‌شناسی فرهنگستان علوم، نخستین صاحب نظری است که این سؤال را مطرح کرده: «آیا خشک شدن دریاچه ارومیه در تحریک رخداد زمین‌لرزه‌های آذربایجان‌غربی مؤثر بوده است؟» زارع سال گذشته پس از وقوع زلزله۵ ریشتری شهرستان نقده، این تحلیل را ارائه کرد که «خشک شدن دریاچه ارومیه طی ۲۵ سال گذشته آثاری را از لحاظ جابه‌جایی و تحریک گسل های حساس در منطقه شکل داده و برخی نظریات در زمین‌شناسی نشان می دهد که احتمال این اثرات بعید نیست.» او درباره تأثیر عملیات حفر تونل انتقال آب زاب به دریاچه ارومیه در وقوع این زلزله تشریح کرده: «ادله فیزیکی در خصوص ارتباط بین عملیات اجرایی حفر تونل و زلزله دیروز وجود ندارد. چرا که هنوزعملیات اجرایی آن ادامه دارد و به پایان نرسیده است. از سوی دیگر انتقال آب هم در این تونل انجام نگرفته، حتی اگر انتقال آب نیز در این زمینه انجام می گرفت باز هم به نظر نمی رسد که زلزله نقده ارتباطی با این مسئله داشته باشد. اما باید توجه داشت که ۲۰ میلیارد متر مکعب آب دریاچه ارومیه طی ۲۵ سال گذشته از دست رفته و در طی چهار یا پنج سال گذشته نیز سعی شده تا  ۳ میلیارد آب دوباره به این دریاچه بازگردانده شود، این تغییرات محیطی به‌لحاظ فیزیکی ممکن است، منجر به تغییرات استرس در آن ناحیه و اثر سوء گسل ها شود.
 با توجه به موقعیت و کانون زلزله نقده و پس لرزه‌های آن، این مورد قابل بررسی است و نمی‌توان بدون بررسی تغییرات استرس و میزان آن بر روی لرزه خیزی گسل ها در خصوص آن بحث کرد. اما بر اساس برآوردهای قبلی که از این محدوده داریم، می توان گفت در محیط دریاچه، حجم عظیمی آب از بین رفته و دوباره تلاش می شود تا حجمی از آب به محیط باز ‌گردد. همچنین تغییراتی توسط عامل انسانی در محیط انجام شده و در مجموع نتایج این اقدامات، در این زلزله ها تأثیر گذار است.» بنابراین خشکسالی دریاچه ارومیه بر لرزه خیزی گسل های اطراف نیز مؤثر بوده است. رئیس شاخه زمین‌شناسی فرهنگستان علوم با اشاره به تحقیقات علمی خود در سال۹۳ تأکید کرده: خشک شدن دریاچه ارومیه روی تحریک گسل ها می تواند اثرگذار باشد و از لحاظ فیزیکی هم  از دست رفتن  این حجم از آب در یک دریاچه در تحریک گسل‌ها مؤثر است.رئیس شاخه زمین‌شناسی فرهنگستان علوم، پس از وقوع زمین‌لرزه‌ای با بزرگای ۵/۶ در۲۸ دی‌ماه  باری دیگر بر این نقطه نظر تأکید کرد که «شهر خوی در ۳۵ کیلومتری شمال دریاچه ارومیه قرار دارد. پهنه پیرامون دریاچه ارومیه در معرض تغییرات شدید سطح زمین در اثر خشک شدن دریاچه قرار دارد. به نظر می‌رسد که تحریک گسل‌های پیرامون دریاچه ارومیه به دلیل تغییرات شدید محیطی‌، از نکات مهم و قابل توجه به‌ویژه در مورد زلزله‌های اخیر خوی‌و همچنین احتمال تحریک گسل‌ها برای رخداد زمین‌لرزه‌های بزرگ‌تر بعدی باشد.»زلزله ۹/۵ ریشتری ۸ بهمن ماه نیز این گمان را تقویت کرده و محققان حوزه لرزه شناسی احتمال می‌دهند، جنبایی بخش‌هایی از گسل «گیلاتو-سیه چشمه-خوی» موجب این زمین لرزه‌ها شده است.
  به گفته مهدی زارع، منطقه پیرامون دریاچه ارومیه لرزه‌خیزی بالایی دارد. در این ناحیه گسل‌های سرو و ارومیه (شمالی-جنوبی) با گسل‌های شمال‌ غربی-جنوب شرقی مانند گسل شمال تبریز، گسل خوی و گسل سیه چشمه-خوی تلاقی دارند. دریاچه ارومیه یکی از بزرگ‌ترین دریاچه‌های نمک جهان به سرعت در حال از دست دادن آب و خشک شدن است. این خطر محیط زیستی نگرانی‌هایی را در مورد عواقب و تأثیر آن بر جوامع اطراف ایجاد کرده است.
 برآمدگی‌های تراورتنی در امتداد گسل‌های امتداد لغز با راستای شمال‌ شرقی–جنوب‌ غربی مشاهده می‌شوند که موازی با گسل‌های نرمال کف دریاچه ارومیه، شکل‌دهنده فروکشش (گودی محل دریاچه)، در سامانه برشی «راستالغز راستگرد» ناحیه شمال غرب ایران هستند. گنبدهای آتشفشانی پلیوسن-کواترنر در این منطقه بین لایه‌ها و برآمدگی‌های تراورتن رنگی قابل مشاهده‌اند. حوزه دریاچه ارومیه در یک منطقه «زمین‌ساختی» فعال در امتداد گسل‌های اصلی امتدادلغز شکل گرفته است.