رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام گفت: هرچند که تحریم در زندگی عده‌ای اثر ندارد؛ ولی استخوان طبقه مزد بگیر کشور را که اکثریت هستند، می‌پوساند. زندگی برای آنها سخت شده چاره‌ای هم ندارند باید صبر کنند.
آیت‌الله هاشمی رفسنجانی با اشاره به سخنان دکتر روحانی رئیس‌جمهور مبنی بر اینکه گفته‌اند عده‌ای از جیب مردم خبر نداشته‌اند والا هر چیزی نمی‌گفتند، گفت: عده‌ای تحریم در زندگی شان اثر ندارد؛ خب اما در کارهایشان اثر می‌گذارد.
به گزارش ایرنا، آیت‌الله هاشمی رفسنجانی دیروز در مرکز دایره المعارف اسلامی و در مراسم رونمایی مجموعه تاریخ جامع ایران از برخی اظهارنظر‌ها درباره بی‌تاثیر بودن تحریم‌ها انتقاد کرد و گفت: اینها حرف‌های عده‌ای است که در سراسر کشور تریبون دارند.
آیت‌الله هاشمی رفسنجانی تصریح کرد: در حال حاضر چطور آقایانی پیدا می‌شوند که تعامل با دنیا را ذلت حساب می‌کنند؟ چه ذلتی؟ هر جایی علم و فن نیاز بود باید به دنبال آن رفت؛ هر جا لازم بود باید آموزش دهیم و ارتباط برقرار کنیم.
وی اضافه کرد: متاسفانه آن تمدنی که امام(ره) می‌خواستند با این انقلاب ایجاد کنند الان دچار انحرافی شده که ما باید به نحوی البته نه با دعوا و خشونت بلکه با استدلال و حرف آن را درست کنیم تا این فضا را در ایران به وجود آوریم.
رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام تصریح کرد: ایران ما از هیچ حرف، مشاجره و مذاکره‌ای نباید بترسد؛ ما حرف حسابی و منطق داریم. باید پشت حرف مان بایستیم اگر هم ناحق می‌گوییم از کسی که مذاکره کرده بپرسیم آیا حرف ما ناحق است؟ آن وقت راهمان را عوض کنیم.
آیت‌الله هاشمی رفسنجانی افزود: این حالاتی که انسداد درست می‌کنند شبیه انسداد اجتهادی است که اهل سنت برای خود درست کرده‌اند و اخیرا پشیمان شده‌اند. این متناسب با مکتب اهل بیت(ع) نیست.ما باید راه‌ها را باز کنیم.
وی ادامه داد: پیامبر(ص) می‌فرمایند اگر یکی از مشرکین خواست بیاید کلام خدا را بشنود اجازه دهید بعد او را به جایی که می‌خواهد برود برسانید. مذاکره اینگونه است.
رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام اظهارداشت: در زمان جاهلیت پیامبرش می‌فرماید اگر علم در ثریا باشد فارس‌ها آن را بیرون می‌کشند اما برخی باز حرف‌های عجیبی می‌زنند که ما خودمان هستیم و تحریم‌ها به نفع ما است. تحریم‌ها پدر مردم را درآورده چطور به نفع ما است؟
آیت‌الله هاشمی رفسنجانی به صحبت‌های رئیس جمهوری اشاره کرد و گفت: دکتر روحانی تعبیری کرده‌اند که شما اگر از جیب مردم خبر داشتید هر چیزی نمی‌گفتید.
وی اضافه کرد: عده‌ای تحریم و غیرتحریم در زندگی شان اثر ندارد خب در کارهایشان اثر می‌گذارد؛ اما تحریم استخوان طبقه مزد بگیر کشور را که اکثریت کشور هستند می‌پوساند و زندگی‌ها سخت شده است.
رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام تصریح کرد: به علاوه شاهدیم خیلی کارهای مهم ما خوابیده است. در برنامه‌های مصوب، طرح‌های بسیار بزرگی داریم که ناقص مانده است. دلیل شرعی ندارد که نتوانیم صحبت کنیم؛ این حرف‌های ملت ایران نیست.حرف‌های عده معدودی است که متاسفانه در سراسر کشور تریبون و قدرت پشت سرشان است.
آیت‌الله هاشمی رفسنجانی تاکید کرد: این عده معدود زور و تریبون دارند و حرف‌هایی هم می‌زنند اما انسان‌های فرهیخته و دانشمند مقداری ملاحظه می‌کنند و محافظه کاری دارند.
وی در این مراسم همچنین به بیان پیشرفت‌های علمی دانشمندان ایران اسلامی از ابتدای اسلام و پس از آن پرداخت و گفت: فارغ التحصیلانی داریم که صد‌ها هزار نفرشان منشا کارهای بزرگی هستند و قابل احترام می‌باشند که آثار زیادی نیز دارند.
رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام افزود: در حال حاضر در بسیاری از رشته‌های تحصیلی پیشرفت را شاهد هستیم و کنکور از برخی رشته‌ها برداشته شده است. دانشمندان و سرمایه‌های بزرگی داریم و باید از اینان درست استفاده کنیم. لازم است آن روح ترقی و تمدن به همراه رسیدن به خدا را پیدا کنیم و انسان متفکر و عاقل در این راه حرکت کند.
آیت‌الله هاشمی رفسنجانی با بیان اینکه باید دست از شعارهای کم محتوا برداریم گفت: این حرف‌هایی که جلوی پیشرفت و ترقی را می‌گیرد نباید زده شود؛ زمان پیغمبر هم ایشان بر فارس‌ها اهتمام و تاکید داشتند.
رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام افزود: وقتی شهید مطهری کتاب خدمات متقابل ایران و اسلام را نوشت عده‌ای گفتند که تعریف از ایران که مستبدهای زیادی داشته است کار درستی نیست. البته درست است که در ایران استبداد، ظلم و تبعیض وجود داشته اما در این دوره هم جندی شاپور خلق شد و دنیا را متحول کرد.
وی همچنین افزود: ما باید به نقاط مشترک قابل قبول با دنیا برسیم و با هم تفاهم کنیم و از عقل جمعی دنیا و دانشگاه‌های مهم آن‌ها استفاده کنیم. اگر از دستاوردهای بشری دفاع می‌کنیم به معنای تایید ظلم‌ها و جنگ‌ها نیست. باید همت همه مسئولان این باشد که راه را برای تعامل عقل و شرع باز کنیم. زیرا خشکی و افراطی‌گری هیچ وقت جواب نمی‌دهد. خوارج که افراطی‌گری کردند در تاریخ هیچ اعتباری ندارند. اسلام یک مجموعه‌ای از دانش و عرفان و مسائل بسیار اساسی است که برای انسان محور است.
به گزارش ایسنا، آیت‌الله هاشمی در بخش اول سخنان خود با بیان اینکه من بسیار خوشحالم که امروز شاهد حضور یک اثر ارزشمند برای تاریخ کشورمان هستیم گفت: در گذشته مورخان بزرگی تاریخ ایران را نوشته‌اند اما لازم بود یک مجموعه‌ای متشکل از ابتدا تا امروز در اختیار تاریخ پژوهان قرار گیرد.این که چنین مجموعه‌هایی باید فراهم شود تا زمینه برای نقد یا تمجید تاریخ فراهم شود.
وی همچنین با اشاره به مقطع تاریخی پذیرش اسلام در ایران گفت: بیش از ظهور اسلام جندی شاپور درایران فعالیت علمی می‌کرد که مسلمانان و پیامبر(ص) از این مرکز علمی در ایران مطلع بودند. پیامبر (ص) و امام علی(ع) به این نکته اشاره کردند که عقل همانند یک دفینه‌ای بود که باید از زیر خاک بیرون بیاید و هم دوش رسالت پیامبر (ص) میدان‌داری کند.
رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام همچنین با اشاره در فعالیت‌های علمی جندی شاپور قبل و بعد از اسلام گفت: بعد از شکل گیری بیت‌الحکمه در بغداد به تدریج جندی شاپور به حاشیه رفت در جندی شاپور دانشمندان مختلفی از کشورهای مختلف مشغول بودند. پس از اسلام دانشمندان نیز همچنان در این مرکز فعال بودند می‌توان گفت که ایرانیان تمدن اسلامی را به وجودآوردند. البته هندی‌ها و عراق هم در این بین تاثیرگذار بودند.
آیت‌الله هاشمی رفسنجانی همچنین با اشاره به تاکیدات پیامبر اسلام(ص) در مورد توجه به علم خاطر نشان کرد:‌ تمدن بزرگ اسلامی در سایه توجه عقل و رسالت پیامبر(ص) به وجود آمد. قرآن راه کسب علم را به مسلمانان آموزش داد و عقل هم اندازه شرع اهمیت داد. اجتهاد هم در دین آمد و قرار شد دانشمندان با صلاحیت از طریق دستاوردهای عقلانی جامعه را متناسب با شرایط روز اداره کنند.امام خمینی(ره) هم به مساله اجتهاد متناسب با زمان و مکان اهمیت دادند اما این پیام امام اکنون دچار غفلت شده است ما صدها موضوع در فقه حکومتی داریم که در هیچ یک از کتاب‌های فقهی نیامده است. اکنون نیز مسائل علمی مختلفی مطرح می‌شود که همه آنها حکم و مسائل حقوقی دارند و باید به وسیله اجتهاد آن‌ها را حل کرد و اجتهاد هم بدون تعقل نمی‌شود.
وی ادامه داد:این که یک روایت بخوانیم و حکم را از آن پیدا کنیم، درست نیست. من خاطرم هست امام خمینی(ره) به یکی از شخصیت‌های بسیار عالم کشور که به وی هم بسیار علاقه داشته و پاره تن امام محسوب می‌شد گفت که درست نیست که یک روایت بخوانیم و حکم را از آن استخراج کنیم ما باید دنبال استخراج هم باشیم.
وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به تاکید اخباریون بر استفاده از روایات و استفاده اصولیون از عقل و وجود اختلاف میان این دو گروه، گفت: اولین آیه قرآن با "اقراء" آغاز شده است در جزیره عربستان که کسی ارزش تعلیم را نمی‌دانست و همه دنبال جنگ بودند این آیه بر علم آموزی تاکید می‌کند. ما اگر تعقل نداشته باشیم باید مقلد باشیم، اما با عقل می‌توانیم به همه جا برویم. از وقتی مسلمانان راه توجه به عقل را کنار گذاشتند به تدریج دچار تنزل شدند وغرب از ابزار و دستاوردهای مسلمانان استفاده کرد و اکنون ازما فاصله زیادی گرفته است.با این وجود امروز در ایران دانش سر برآورده است. و ما میلیون‌ها فارغ‌التحصیل داریم که بسیاری از آنها چهره‌های بزرگ در دنیا هستند.در داخل کشور هم دانشمندان زیادی داریم.
آیت‌الله هاشمی رفسنجانی همچنین افزود: ما برخلاف کشورهای اسلامی زمینه خوبی برای رشد علمی داریم. ما علاوه براستعدادهای انسانی، استعدادهای طبیعی فراوانی هم داریم خوشبختانه به همت امام وشاگردان ایشان مکتب اهل بیت در کشور ما حاکم شد و ما منابع ناب اسلامی هم دراختیار داریم.
رئیس مجمع تشخیص مصلحت در ادامه تشریح امکانات علمی کشور گفت: ما می‌گفتیم روزی می‌آید که کنکور در کشور برداشته می‌شود که به ما می‌خندیدند ولی اکنون این اتفاق برای بسیاری از رشته‌ها افتاده است ما سرمایه‌های علمی زیادی داریم که باید از آنها استفاده کنیم. عقل و شرع راه رسیدن به تمدن جدید است. ما باید دست از شعارهای بی‌محتوا برداریم و حرف‌هایی که جلوی ترقی کشور را می‌گیرد نباید بزنیم. پیامبر اسلام (ص) گفته است که فارسی‌ها همان ایرانی‌‌ها هستند علوم را به دست می‌گیرند اسلام از ایران استفاده زیادی کرده است. ما باید به دنبال علم و فناوری در دنیا باشیم و با دنیا ارتباط برقرار کنیم.
وی درپایان افزود: ما باید با استدلال و نه خشونت مسیر درست را پیدا کنیم.ما نباید از مذاکره بترسیم، زیرا ما دارای منطق هستیم و باید با همین منطق و ارتباط با دنیا راه‌های جدیدی را بازکنیم
مراسم رونمایی از « تاریخ جامع ایران» دیروز (26 خردادماه) علاوه بر آیت‌الله هاشمی رفسنجانی با حضور شخصیت‌های علمی، فرهنگی و سیاسی در مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی برگزار شد.
علی جنتی - وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی – در این مراسم با تقدیر از تلاش‌ برای نگارش و تدوین کتاب «تاریخ جامع ایران» گفت: به خوبی می‌دانم که دشوارترین نوع پدیدآوری، تاریخ‌نگاری و دایره‌المعارف‌نگاری است که کاری سخت و زمان‌بر است.
او در ادامه اظهار کرد: کار دایره‌المعارف‌نویسی از سه منظر سخت است؛ نخست اینکه زمان‌بر است؛ تا آنجا که ممکن است یک پژوهشگر چند دهه عمر خود را صرف نگارش یک مقاله و یک اثر کند و چه بسا پژوهشگرانی در حین تحقیق و پژوهش در این‌باره از دنیا بروند. از جمله این افراد که در نگارش «تاریخ جامع ایران» نقش داشته‌اند‌ ولی عمرشان کفاف نداد تا چاپ این اثر را ببینند می‌توان به مرحوم ایرج افشار‌، شرف‌الدین خراسانی‌، عنایت‌الله رضا‌ و نوشین‌دخت نفیسی اشاره کرد.
او افزود: اگرچه کالبد خاکی این شخصیت‌ها اجازه نداد تا ثمره کارشان را ببینند اما ارواح‌شان از به ثمر رسیدن این اثر بهره‌مند خواهد شد.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی دومین نکته مهم در نگارش دایره‌المعارف‌نگاری در حوزه تاریخ را برخورداری از دانشی جامع از سوی پدیدآورندگان آن دانست و گفت: با توجه به اینکه تاریخ‌نگاری دانشی جامع می‌طلبد هر پدیدآورنده و مولفی نمی‌تواند دست به چنین کاری بزند زیرا تاریخ‌نگاری دقیق‌ترین نوع پدیدآوری در فرهنگ مکتوب به حساب می‌آید.
او سومین نکته درباره اهمیت تاریخ‌نگاری را عشق بی‌حد و حصر پژوهشگران و محققان به فرهنگ و تاریخ این مرز و بوم دانست و گفت: اگر این عشق و علاقه در پژوهشگران کتاب «تاریخ جامع ایران» وجود نداشت‌، یا این اثر به وجود نمی‌آمد یا به سختی به نتیجه می‌رسید.
جنتی سپس به خود این کتاب بیست‌جلدی اشاره کرد و گفت: از محتوای این کتاب پیدا است که نویسندگان متعددی با تسلط بر منابع دست به تحقیق، استخراج و استنتاج منابع زده‌اند و دقت بالای آنها در این کار باعث شده رنج چندین ساله را برخود هموار کنند تا مجموعه‌ای مستند فراهم کنند.
وزیر فرهنگ در ادامه درباره اهمیت تاریخ و تاریخ‌نگاری اظهار کرد: تاریخ مجموعه فرهنگ و سیاست‌ یک جامعه است. بدون تردید هدف کتاب «تاریخ جامع ایران»‌ آشنایی عمیق ایرانیان و غیرایرانیان با تاریخ و عناصر هویت‌ساز فرهنگ ایرانی است.
او سپس با بیان جملاتی از سخنان شخصیت‌ها و بزرگان علمی و دینی درباره اهمیت تاریخ اظهار کرد: ملتی که از تاریخ خود خبر نداشته باشد‌ نمی‌تواند از سنگلاخ حوادث عبور کند و این ملت طعم تلخ شکست را زودتر از پیروزی تجربه می‌کند.
جنتی گفت: فراموش کردن تجربه‌های گذشتگان ما را هم به فراموشی رهسپار می‌کند چرا که تاریخ یک ملت حافظه یک ملت است.
او همچنین به اهمیت تاریخ و عبرت از گذشتگان اشاره کرد و در این‌باره گفت: علی(ع) بارها در نهج البلاغه ما را به کنکاش در کارهای گذشتگان و عبرت گرفتن از آنها سفارش کرده است.همچنین اقبال لاهوری همه موجودیت انسان را بر پایه سرگذشت گذشتگان می‌داند.
جنتی با اشاره به تلاش مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی در تدوین مجموعه بیست‌جلدی «تاریخ جامع ایران» گفت: مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی طی 30 سال کار مستمر کارنامه‌ای قابل تقدیر به جای گذاشته است که یکی از این تلاش‌ها تدوین کتاب «تاریخ جامع ایران» است که از این به بعد به عنوان یکی دیگر از اسناد هویت‌ساز ایرانی مطرح خواهد بود. پیش از این اثری با موضوع ایران با این جامعیت پدید نیامده بود؛ اثری که تاریخ پیش از اسلام و بعد از اسلام را شامل شود بنابراین کاربرد واژه جامع بحق برازنده آن است.
جنتی سپس به سرفصل‌های مختلف این کتاب اشاره کرد و گفت: یقین دارم که انتشار این کتاب از این به بعد سطح پژوهش‌های تاریخی ما را ارتقا می‌دهد و برخی دیگر از وجوه علمی و فرهنگی گذشتگان را که تا به حال برای ما نامکشوف مانده بود خواهد گشود.
بخش دیگری از این مراسم به سخنان سیدکاظم موسوی بجنوردی رئیس مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی اختصاص داشت.
او در ابتدای سخنانش با درود به روح شهدا از جمله شهیدان غواصی که دیروز تشییع ‌شدند اظهار کرد: اگر این کشور پابرجاست به خاطر خون همین شهداست. برای طول عمر مقام معظم رهبری دعا می‌کنیم. همچنین از تشریف‌فرمایی مجاهد بزرگ آیت‌الله هاشمی رفسنجانی فقیه توانمند‌، مفسر قرآن و شخصیتی که چه قبل و بعد از انقلاب خدمات بزرگی به این کشور کرده‌اند سپاسگزاری می‌کنیم؛ خدماتی که هم در حوزه فرهنگی انجام داده‌اند و هم در عرصه آبادانی و اقتدار ملی.
بجنوردی در ادامه گفت: تدوین کتاب بیست‌جلدی «تاریخ جامع ایران» نزدیک به 14 سال طول کشیده است که در آن 170 نویسنده برجسته نقش داشته‌اند.
او سپس گفت: «تاریخ جامع ایران» تاریخ سیاسی، اجتماعی‌ و فرهنگی تمام رفتارهای ایرانیان را که در گذشته گسترده‌تر از ایران امروز بوده است‌، شامل می‌شود و تمام رفتارها، پندارها‌ و زندگی ایرانیان در طول سه‌هزار سال را به تصویر می‌کشد.
بجنوردی همچنین افزود: این اثر عملا مهم‌ترین سند هویت ملی ما ایرانیان است و ما در نظر داریم این کتاب یعنی «تاریخ جامع ایران» را زنده نگه داریم و در طول زمان نواقص آن را برطرف کنیم؛ چون معتقدیم به هر حال هیچ اثری بدون نقص نیست.
او گفت: مجموعه هیات علمی بنیاد دایره‌المعارف بزرگ اسلامی این توانایی را به وجود آورد که بتواند چنین سندی را برای ملت ایران که ملت بزرگی است به وجود آورد.
رئیس بنیاد دایره‌المعارف اسلامی سپس گفت: ملت ایران ملت بزرگی است، تهاجمی نیست و هیچ وقت هم تهاجمی نبوده است. ما همواره به بشریت معارف و علوم زیادی عرضه کرده‌ایم و سهم خوبی در معرفت بشری داشته‌ایم. ما قبل از اسلام موحد بوده‌ایم و اسلام امتداد جهان‌بینی تفکر ما بوده و ایران حتی سهمی در این تفکر داشته است.
او اظهار کرد: ما اسلام را از جان و دل پذیرفتیم چون آن را در امتداد تفکر خودمان دیدیم یعنی ذهنیت ایرانی آماده پذیرش فرهنگ اسلامی بوده است.
بجنوردی سپس از نویسندگان و سرویراستاران این اثر از جمله دکتر فتح‌الله مجتبایی، ‌دکتر صادق سجادی‌، دکتر سیدجواد طباطبایی‌ و دکتر محمود جعفری دهقی تشکر کرد.
در بخش دیگری از این مراسم فتح‌الله مجتبایی عضو شورای عالی بنیاد دایره‌المعارف بزرگ اسلامی در سخنانی با ابراز خوشحالی از تدوین کتاب «تاریخ جامع ایران» گفت: همواره خلا بزرگی در زمینه تاریخ و فرهنگ ایران وجود داشت که خوشبختانه بنیاد دایره‌المعارف اسلامی این خلا را با تدوین این کتاب پر کرد؛ ما همیشه در حوزه فرهنگ و سیاست این کمبود را حس می‌کردیم.
او سپس گفت: در طول جریان تدوین این کتاب در بنیاد دایره المعارف بزرگ اسلامی خلا‌های دیگری نیز به تدریج احساس شد که خوشبختانه در این مرکز برای پر کردن این خلاها نیز اقداماتی در حال انجام است که از جمله آنها در دست نگارش قرار گرفتن «دایره المعارف جغرافیایی» و همچنین «دایره المعارف شهر تهران» است و امیدواریم در آینده دایره المعارف شهرهای دیگر نیز که ریشه‌های هویتی ما هستند‌، تدوین شوند.
مجتبایی با بیان اینکه تاریخ یعنی هویت و هویت یعنی تاریخ اظهار کرد: پیش از نگارش کتاب «تاریخ جامع ایران» تنها «تاریخ کمبریج» وجود داشت ولی این اثر با نگاه غربی‌ها نوشته شده بود بنابراین لازم بود ما نگاه خودمان را منعکس کنیم. زیرا غربی‌ها دریافت‌های خودشان را از ما منعکس کرده‌اند.
او همچنین از سیدکاظم بجنوردی رئیس بنیاد دایره‌المعارف بزرگ اسلامی برای تلاش‌هایش در زمینه تدوین این اثر تشکر کرد و گفت: ایشان در طول این 14 - 15 سال در شرایط دشوار اقتصادی با چنگ و دندان مقاومت کرد و کار تدوین این اثر را ادامه داد.
مجتبایی گفت: امیدوارم این تاریخ خوانده شود چون این اثر به نقادی نیاز دارد‌، همچنین امیدوارم همتی شود و این کتاب به زبان انگلیسی هم ترجمه شود.
در بخش دیگری از این مراسم صادق سجادی یکی دیگر از سرویراستاران این اثر به چگونگی شکل‌گیری طرح نگارش و تدوین آن و همچنین گردآوری نویسندگان و پژوهشگران آن اشاره کرد و گفت: متاسفانه به رغم اینکه دردانشگاه‌هایمان ده‌ها گروه تاریخ اسلام وجود دارد اما در کشورمان در زمینه بسیاری از مناطق و کشورهایی که اسلام در آن‌ها نقش داشته متخصص نداریم مناطقی همچون مصر،‌ آفریقا،‌ ماوراءلنهر و حتی اسپانیای اسلامی.
او در بخش دیگری از سخنانش از ایرج افشار به عنوان نخستین محقق در زمینه نگارش بخش تاریخ ایران باستان این مجموعه یاد کرد.
در بخش دیگری از این مراسم سیدجواد طباطبایی یکی دیگر از سرویراستاران «تاریخ جامع ایران» با اشاره به تاریخ کهن ایران‌زمین گفت: همه کشورها مثل ایران صاحب تاریخ کهن و ملی نیستند. به گفته هگل، تاریخ جهانی از زمان کوروش آغاز می‌شود چرا که کوروش اولین دولت را با تعاریفی که امروز هم وجود دارد‌، تشکیل داد.
او افزود: هگل در باب فلسفه دین به زرتشت هم اشاره می‌کند و می‌گوید، در دین زرتشت خداوند نور است و این یعنی آغازی غیرتجسدی برای پرستش.
طباطبایی ادامه داد: با استنباط به این نکات می‌شود گفت مفهوم ملت در ایران از دیرباز وجود داشته و در دوره‌هایی حتی ملت‌ها توانسته‌اند دولت‌های خود را ایجاد کنند. این تعبیر را می‌شود از تاکید فردوسی در شاهنامه روی مفاهیم ایران و ایرانی و همچنین در آثار بیهقی دید.
او اظهار کرد: اهمیت مجموعه «تاریخ جامع ایران» این است که نشان می‌دهد برخی از کشورها که در زمانی کوتاه ایجاد شده‌اند‌ و تاریخی ندارند‌، متاسفانه اقدام به مصادره فرهنگی و تاریخی ایران کرده‌اند. به عنوان مثال کشور آذربایجان که پس از فروپاشی جماهیر شوروی تنها 20 سال از تاسیس آن می‌گذرد در رویکردهای تبلیغاتی خود آذربایجان را به عنوان شهر آتشکده‌های قدیمی معرفی می‌کند در حالی که حتی اسم این کشور نیز متعلق به خود آنها نیست.
طباطبایی در پایان گفت: امیدوارم «تاریخ جامع ایران» با نقدها و اصلاحات در چاپ‌های بعدی به افق تاریخ ملی ایران نزدیک شود.