حسین فاطمی: مجله امریکایی «فارن افرز» در تحقیقاتی فاش کرد، مقامات سعودی با استفاده از فناوری دیجیتال چهره‌های مخالف در تبعید را هدف قرار می‌دهند و دست به سرکوب آنان می‌زنند.
این مجله امریکایی با تأکید بر اینکه طرح برنامه‌های جاسوسی فرامرزی رژیم آل سعود بسیار گسترده است، به برخی مواردی که فاش شده عربستان چگونه مخالفان خود در خارج از این کشور را هدف جاسوسی قرار می‌دهد، پرداخته و نوشته است؛ در سال 2018 تلفن همراه «غانم المسیری»، مخالف سعودی مقیم انگلیس با بدافزار جاسوسی پگاسوس که یک بدافزار اسرائیلی است، هک شد. وی پس از اینکه به این طریق رد‌یابی شد، از سوی عوامل سعودی در لندن مورد حمله فیزیکی قرار گرفت. بنابر اطلاعات این مجله، این نرم‌افزارهای جاسوسی همچنین ممکن است در قتل جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار منتقد سعودی در کنسولگری عربستان در ترکیه نیز نقش داشته باشند. در سال 2018 تلفن همراه عمر عبدالعزیز، فعال سعودی مقیم کانادا و از نزدیکان خاشقجی با بدافزار جاسوسی پگاسوس هک شد. عبدالعزیز و خاشقجی در پلتفرم‌های ارتباطی که به اشتباه امن تصور می‌شدند، درخصوص فعالیت‌هایشان علیه رژیم آل سعود گفت‌وگو می‌کردند. پس از قتل خاشقجی، تجزیه و تحلیل‌ها نشان داد که دستگاه‌های چند تن دیگر از نزدیکان خاشقجی از جمله همسر مصری و نامزد ترکیه‌ای او نیز هک شده بود. البته دولت عربستان سعودی از اظهارنظر در مورد این افشاگری‌ها خودداری کرد.
گروه NSO در سال 2021 در گفت‌و‌گویی با روزنامه انگلیسی گاردین مدعی شده بود: «فناوری ما به هیچ وجه با قتل وحشتناک جمال خاشقجی مرتبط نبود». در واقع، هدف قرار دادن منتقدان رژیم آل سعود در خارج با بدافزارهای جاسوسی تنها یکی از راه‌های متعددی است که این رژیم با استفاده از فناوری دیجیتال برای سرکوب مخالفان استفاده کرده است.
بسیاری از قربانیان هک با دانستن اینکه دستگاه‌هایشان هک شده و تمامی تحرکاتشان تحت کنترل بوده و حتی دوستان و همکارانشان در معرض خطر هستند، دچار شوک شدند. در واقع هنگامی که از چنین تاکتیک‌هایی همراه با نظارت شدید این برنامه‌های جاسوسی استفاده می‌شود، مخالفان و منتقدان فشار روانی فوق‌العاده‌ای را تجربه می‌کنند. در همین ارتباط یک فعال زن سعودی اعلام کرد که جاسوسی دیجیتال نوعی از جنگ روحی و روانی بود که باعث ترس و نگرانی بی‌پایان او شد. با استفاده از نرم‌افزارهای جاسوسی، حاکمان خودکامه و دیکتاتور می‌توانند شبکه‌های جامعه مدنی را در خارج از مرزهای خود تحت فشار قرار دهند، حتی اگر اقتدارگرایی را در داخل کشور تحکیم کنند.
خرید خارجی‌ها با هدف سرکوب منتقدان
عربستان علاوه بر صرف هزینه‌های گزاف برای به کار‌گیری بدافزارهای جاسوسی و تهدید منتقدان خود در خارج از مرزهای این کشور با استفاده از نیروهای امنیتی اطلاعات عربستان، اقدام به خریدن برخی خارجی‌ها با همین مقاصد می کند. به‌عنوان مثال بر اساس حکم دادگاه فدرال امریکا یکی از مشاوران ارشد محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان در سال‌های 2014 و 2015 به یکی از کارمندان توئیتر مبلغ 300 هزار دلار و چند هدیه دیگر پرداخت کرد که گفته شده در ازای جاسوسی از مخالفان ریاض در توئیتر بوده است. این کارمند توئیتر که سال 2015 توئیتر را ترک کرد، در سال‌جاری میلادی در یکی از دادگاه‌های امریکا محکوم شد. در همین ارتباط نمایندگان دادستانی امریکا اعلام کردند، این فرد که احمد ابوعمو نام دارد، طی سال‌ها اطلاعات کاربران را به اشتراک گذاشته و آنها را در معرض محاکمه احتمالی قرار داده است. به گزارش المیادین، هیأت منصفه احمد ابوعمو را در ماه آگوست گذشته برای یک اتهام به 10 سال زندان و برای هر یک از چندین اتهام دیگر به 20 سال زندان محکوم کرده بود. اما او این هفته در نهایت به سه سال و نیم زندان محکوم شد.
اخیراً نیز منابع آگاه فاش کردند که محمد بن سلمان 24 میلیون دلار برای راه‌اندازی یک یگان امنیتی با هدف سرکوب مخالفان عربستان سعودی در خارج از کشور اختصاص داده است. منابع آگاه اعلام کردند که محمد بن‌سلمان با تأمین فوری خواسته‌های مالی یگان مذکور موافقت کرده و دستور داده تا نیروهای امنیتی این یگان حقوق بالایی دریافت کرده و تجهیزات پیشرفته‌ای در اختیار آنان بگذارند.
درد قدیمی
سرکوب آزادی بیان و نقض حقوق بشر در عربستان سعودی موضوع تازه‌ای نیست و ریشه‌ای تاریخی در کارنامه آل سعود دارد، اما ناظران معتقدند این امر در دوره اخیر و بویژه با پادشاهی سلمان بن عبدالعزیز و ولیعهدی پسرش محمد، در سایه اقدامات ولیعهد جوان برای حذف مخالفان جهت تصاحب تاج و تخت پدر، با شدت بیشتری دنبال می‌شود. مقامات سعودی به‌طور مستمر صدها مدافع و فعال حقوق بشر را به همراه بسیاری از شخصیت‌های مذهبی، نویسندگان و منتقدان بازداشت می‌کند و این بازداشت‌ها شامل مقامات دولتی، تاجران و شاهزادگان نیز می‌شود.
عربستان سعودی بعد از ترور وحشیانه جمال خاشقجی از نظر سرکوب آزادی بیان بیشترین توجه را به خود جلب کرده است. ازجمله سایر روش‌های سرکوب آزادی بیان در عربستان اعمال محدودیت در اخذ گذرنامه یا لغو آنها برای کنترل رفت و آمد شهروندان به خارج از کشور، هک تلفن همراه با استفاده از نرم‌افزارهای جاسوسی و تهدید اعضای خانواده فعالان اجتماعی مقیم خارج کشور است.
∎
این مجله امریکایی با تأکید بر اینکه طرح برنامه‌های جاسوسی فرامرزی رژیم آل سعود بسیار گسترده است، به برخی مواردی که فاش شده عربستان چگونه مخالفان خود در خارج از این کشور را هدف جاسوسی قرار می‌دهد، پرداخته و نوشته است؛ در سال 2018 تلفن همراه «غانم المسیری»، مخالف سعودی مقیم انگلیس با بدافزار جاسوسی پگاسوس که یک بدافزار اسرائیلی است، هک شد. وی پس از اینکه به این طریق رد‌یابی شد، از سوی عوامل سعودی در لندن مورد حمله فیزیکی قرار گرفت. بنابر اطلاعات این مجله، این نرم‌افزارهای جاسوسی همچنین ممکن است در قتل جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار منتقد سعودی در کنسولگری عربستان در ترکیه نیز نقش داشته باشند. در سال 2018 تلفن همراه عمر عبدالعزیز، فعال سعودی مقیم کانادا و از نزدیکان خاشقجی با بدافزار جاسوسی پگاسوس هک شد. عبدالعزیز و خاشقجی در پلتفرم‌های ارتباطی که به اشتباه امن تصور می‌شدند، درخصوص فعالیت‌هایشان علیه رژیم آل سعود گفت‌وگو می‌کردند. پس از قتل خاشقجی، تجزیه و تحلیل‌ها نشان داد که دستگاه‌های چند تن دیگر از نزدیکان خاشقجی از جمله همسر مصری و نامزد ترکیه‌ای او نیز هک شده بود. البته دولت عربستان سعودی از اظهارنظر در مورد این افشاگری‌ها خودداری کرد.
گروه NSO در سال 2021 در گفت‌و‌گویی با روزنامه انگلیسی گاردین مدعی شده بود: «فناوری ما به هیچ وجه با قتل وحشتناک جمال خاشقجی مرتبط نبود». در واقع، هدف قرار دادن منتقدان رژیم آل سعود در خارج با بدافزارهای جاسوسی تنها یکی از راه‌های متعددی است که این رژیم با استفاده از فناوری دیجیتال برای سرکوب مخالفان استفاده کرده است.
بسیاری از قربانیان هک با دانستن اینکه دستگاه‌هایشان هک شده و تمامی تحرکاتشان تحت کنترل بوده و حتی دوستان و همکارانشان در معرض خطر هستند، دچار شوک شدند. در واقع هنگامی که از چنین تاکتیک‌هایی همراه با نظارت شدید این برنامه‌های جاسوسی استفاده می‌شود، مخالفان و منتقدان فشار روانی فوق‌العاده‌ای را تجربه می‌کنند. در همین ارتباط یک فعال زن سعودی اعلام کرد که جاسوسی دیجیتال نوعی از جنگ روحی و روانی بود که باعث ترس و نگرانی بی‌پایان او شد. با استفاده از نرم‌افزارهای جاسوسی، حاکمان خودکامه و دیکتاتور می‌توانند شبکه‌های جامعه مدنی را در خارج از مرزهای خود تحت فشار قرار دهند، حتی اگر اقتدارگرایی را در داخل کشور تحکیم کنند.
خرید خارجی‌ها با هدف سرکوب منتقدان
عربستان علاوه بر صرف هزینه‌های گزاف برای به کار‌گیری بدافزارهای جاسوسی و تهدید منتقدان خود در خارج از مرزهای این کشور با استفاده از نیروهای امنیتی اطلاعات عربستان، اقدام به خریدن برخی خارجی‌ها با همین مقاصد می کند. به‌عنوان مثال بر اساس حکم دادگاه فدرال امریکا یکی از مشاوران ارشد محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان در سال‌های 2014 و 2015 به یکی از کارمندان توئیتر مبلغ 300 هزار دلار و چند هدیه دیگر پرداخت کرد که گفته شده در ازای جاسوسی از مخالفان ریاض در توئیتر بوده است. این کارمند توئیتر که سال 2015 توئیتر را ترک کرد، در سال‌جاری میلادی در یکی از دادگاه‌های امریکا محکوم شد. در همین ارتباط نمایندگان دادستانی امریکا اعلام کردند، این فرد که احمد ابوعمو نام دارد، طی سال‌ها اطلاعات کاربران را به اشتراک گذاشته و آنها را در معرض محاکمه احتمالی قرار داده است. به گزارش المیادین، هیأت منصفه احمد ابوعمو را در ماه آگوست گذشته برای یک اتهام به 10 سال زندان و برای هر یک از چندین اتهام دیگر به 20 سال زندان محکوم کرده بود. اما او این هفته در نهایت به سه سال و نیم زندان محکوم شد.
اخیراً نیز منابع آگاه فاش کردند که محمد بن سلمان 24 میلیون دلار برای راه‌اندازی یک یگان امنیتی با هدف سرکوب مخالفان عربستان سعودی در خارج از کشور اختصاص داده است. منابع آگاه اعلام کردند که محمد بن‌سلمان با تأمین فوری خواسته‌های مالی یگان مذکور موافقت کرده و دستور داده تا نیروهای امنیتی این یگان حقوق بالایی دریافت کرده و تجهیزات پیشرفته‌ای در اختیار آنان بگذارند.
درد قدیمی
سرکوب آزادی بیان و نقض حقوق بشر در عربستان سعودی موضوع تازه‌ای نیست و ریشه‌ای تاریخی در کارنامه آل سعود دارد، اما ناظران معتقدند این امر در دوره اخیر و بویژه با پادشاهی سلمان بن عبدالعزیز و ولیعهدی پسرش محمد، در سایه اقدامات ولیعهد جوان برای حذف مخالفان جهت تصاحب تاج و تخت پدر، با شدت بیشتری دنبال می‌شود. مقامات سعودی به‌طور مستمر صدها مدافع و فعال حقوق بشر را به همراه بسیاری از شخصیت‌های مذهبی، نویسندگان و منتقدان بازداشت می‌کند و این بازداشت‌ها شامل مقامات دولتی، تاجران و شاهزادگان نیز می‌شود.
عربستان سعودی بعد از ترور وحشیانه جمال خاشقجی از نظر سرکوب آزادی بیان بیشترین توجه را به خود جلب کرده است. ازجمله سایر روش‌های سرکوب آزادی بیان در عربستان اعمال محدودیت در اخذ گذرنامه یا لغو آنها برای کنترل رفت و آمد شهروندان به خارج از کشور، هک تلفن همراه با استفاده از نرم‌افزارهای جاسوسی و تهدید اعضای خانواده فعالان اجتماعی مقیم خارج کشور است.