هیئت تحریریه

29 نوامبر 2022

تارنمای دی کاردل

برگردان و تنظیم علی‌اصغر شهدی

Asghar.shahdi@gmail.com

       ازجمله موضوعات اصلی بحث بین ایران و عراق، امنیت مرزها خواهد بود. السودانی، نخست‌وزیر عراق در تاریخ 29 نوامبر برای اولین سفر خود از زمان تصدی این سمت به جمهوری اسلامی وارد تهران شده است. سفری که بعد از پرواز به کشورهای اردن و کویت صورت گرفت. نخست‌وزیر با ابراهیم رئیسی رئیس‌جمهور ایران درباره تقویت روابط سیاسی و اقتصادی عراق و ایران گفتگو می‌کند.

رئیسی در نشست خبری مشترک خود خطاب به نخست‌وزیر عراق گفت: مسئولیت مهم تصدی نخست‌وزیری و تشکیل دولت عراق پس از جلب اعتماد مجلس نمایندگان به وزرای پیشنهادی را به شما تبریک می‌گوییم.

رئیس‌جمهور ایران در ادامه با ابراز امیدواری نسبت به موفقیت دولت جدید عراق، گفت: ایران در نظر دارد همکاری‌های دوجانبه را با عراق تحکیم، تعمیق و توسعه دهد.

رئیسی همچنین مداخله «نیروهای خارجی» در منطقه را محکوم کرد و خواستار «خروج» آنها شد و بر همکاری بغداد و تهران در مبارزه با تروریسم، جنایات سازمان‌یافته و قاچاق مواد مخدر تأکید کرد.

رئیس‌جمهور ایران گفت: دولت‌های ایران و عراق معتقدند امنیت، صلح و ثبات در منطقه مهم است، ازاین‌رو مبارزه با گروه‌های تروریستی، جنایات سازمان‌یافته، باندهای قاچاق مواد مخدر و هرگونه ناامنی که منطقه را تهدید می‌کند، بخشی از توافقات و اراده مشترک دو کشور را تشکیل می‌دهد.

ایران اخیراً با افزایش تهدیدات علیه امنیت مرزی خود مقابله کرده است، زیرا گروه‌های جدایی‌طلب کرد مسلح در مرز خود با عراق - به ویژه حزب دمکرات کردستان ایران (KDPI) - حملات خود را علیه جمهوری اسلامی افزایش داده‌اند.

اگرچه بغداد عملیات ایران در خاک خود را محکوم کرده است، تهران به همسایه خود - مانند گذشته - گفته است که امنیت ملی خود را به خطر نخواهد انداخت. هفته گذشته، ایران نیروهای کمکی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را به مرز خود با عراق فرستاد.

یک روز پیش از آن، نیروهای عراقی به سمت مرزهای ایران و ترکیه بسیج شدند، زیرا آنکارا نیز عملیات ضد کرد خود در شمال عراق را تشدید کرده است.

چند روز پیش، شیاع السودانی با نچیروان بارزانی از دولت اقلیم کردستان (KRG) دیدار کرد که طی آن بر اهمیت امنیت مرزها و جلوگیری از حملات علیه کشورهای همسایه توافق کردند.

درحالی‌که جمهوری اسلامی ایران خواستار خلع سلاح این گروه‌ها و بازگرداندن آنها به اردوگاه‌ها به عنوان پناهنده است، سوابق و رفتار سیاسی حزب دموکرات کردستان عراق نشان می‌دهد که این حزب، نگاهی قومیتی حتی به گروه‌های مسلح تجزیه‌طلب و امنیت زدا دارد و نمی‌خواهد آنها را از خود براند. این نکته‌ای است که هفته گذشته، سفیر ایران در عراق در مصاحبه با خبرگزاری ایرنا گفت.

با این حال، گفته می‌شود دولت السودانی طرح استقرار یگان‌هایی از نیروهای ارتش عراق را با هماهنگی نیروهای پیش‌مرگ کرد در امتداد 200 کیلومتر از مرزهای مشترک با جمهوری اسلامی ایران، آغاز کرده است.

 مأموریت این نیروها، ممانعت از ورود این گروه‌های مسلح به خاک ایران و ترکیه خواهد بود.

مهدی تقی آمرلی، عضو کمیسیون امنیت و دفاع پارلمان عراق می‌گوید: دولت السودانی در تحرکات خود در مرزهای ایران برای ممانعت از سوءاستفاده امنیتی از هرگونه خلأ در آنجا، جدی است تا اجازه ندهد هیچ طرفی از سرزمین عراق علیه ایران یا هر دولت همسایه دیگری، استفاده کند.

احمد الشریفی، تحلیلگر سیاسی در عراق بر این باور است که «بغداد توان استقرار یگان‌های نظامی در مرزها را دارد اما این امر پیش از توافق نظامی، نیازمند توافق سیاسی است.»

الشریفی به این نکته اشاره می‌کند که «بعید است اقلیم کردستان عراق، قبول کند که نیروهای نظامی فدرال (دولت مرکزی عراق) وارد اقلیم شوند و آن را خطر تلقی می‌کند به ویژه زمانی که روابط سیاسی بین بغداد و اربیل بحرانی گردد.»

برخی آگاهان نزدیک به محافل سیاسی عراق می‌گویند السودانی در تلاش است کمیته‌ای عالی برای تفاهم با ترکیه و ایران در راستای ایجاد راه‌حل‌هایی برای بحران امنیتی ناشی از فعالیت گروه‌های معارض این دو کشور در خاک عراق، تشکیل دهد و از این منظر، حملات ترکیه و ایران در صدر اولویت‌های سفر او به تهران است.

پیش‌بینی می‌شود موضوع امنیت مرزی و روابط اقتصادی تهران و بغداد از محورهای اصلی گفت‌وگوهای کنونی باشد.