سعید نجاتی (کارگردان فیلم کوتاه) در گفتگو با خبرنگار ایلنا، درباره وضعیت سینمای کوتاه و اقتصاد آن در ایران اظهار داشت: در همه جای دنیا همیشه حامی فیلم کوتاه دولتها هستند، در واقع دولتها باید این مسئله را در نظر بگیرند که همواره در کشور جمعیتی وجود دارد که میخواهد فیلم کوتاه بسازد و این جمعیت شامل فیلمسازان جدی این عرصه، فیلمسازان آماتور و حتی کسانی میشود که نگاهشان به فیلم کوتاه به عنوان پلهای است که قرار است آنها را به سینمای بلند برساند. به هر حال هر کس برای جلب نظر سرمایهگذار باید تجربیاتی داشته باشد که بتواند اعتماد سرمایهگذار را جلب کند. از همه این فیلمسازان در کشورهای دنیا دولتها حمایت میکنند چرا که همه میدانیم فراهم کردن بودجه برای ساخت فیلم کوتاه کار سختی است و از طرفی درآمدزایی چندانی هم در این عرصه وجود ندارد. به همین دلیل انتظار میرود که دولت از سینمای کوتاه حمایت کند.
نجاتی خاطرنشان کرد: البته با توجه به اطلاعاتی که از فیلمسازی در کشورهای دیگر دارم و در فستیوالهای مختلف با فیلمسازان خارجی صحبت کردهام به این نتیجه رسیدهام که فیلمسازی در ایران از جهاتی خیلی راحتتر است. در کشورهای خارجی هر خیابانی که باید فیلمبرداری در آن انجام شود، مستلزم پرداخت هزینه است یا از نهادهای کوچک بودجههای اندکی جمعآوری میکردند تا فیلم بسازند و این در حالی است که در کشور ما انجمن سینمای جوان و چند نهاد دیگر وجود دارد که مستقیماً از ساخت فیلم کوتاه حمایت میکنند و با مجوز ناجی هنر میتوانید در لوکیشنهای مختلف بدون پرداخت هزینه فیلمبرداری کنید. به همین دلیل ساخت فیلم کوتاه در ایران با دیگر کشورها شرایط متفاوتتری دارد.
وی افزود: در بحث درآمدزایی یا حرفهای شدن سینمای کوتاه هم مسائل متفاوتی وجود دارد، فیلمسازان فیلم کوتاه پیش از شیوع کرونا مخالف اکران آنلاین فیلمها بودند چرا که اکران آنلاین خطر پخش شدن فیلم را به همراه داشت اما پس از کرونا بالاجبار اکران آنلاین را پذیرفتند چرا که امکان نمایش دیگری وجود نداشت. برای من به شخصه اکران آنلاین این مزیت را داشت که دامنه مخاطبان فیلم بسیار گستردهتر شد، یعنی اگر در یک فستیوال هزار تا دو هزار نفر فیلم را میدیدند به یکباره تعداد مخاطبان به سی تا سیوپنج هزار نفر رسید.
این کارگردان تأکید کرد: تلویزیون هیچگاه به سینمای کوتاه کمک نکرد در حالیکه در همه جای دنیا فیلم کوتاه بخش اعظمی از مخاطبش را از تلویزیون میگیرد و از این طریق است که بخشی از درآمد فیلم کوتاه حاصل میشود. در کشور ما نه تنها این حمایت صورت نمیگیرد بلکه سالها قبل شاهد هستم که از سوی برخی تهیهکنندههای تلویزیون چنین نگاهی به سینمای کوتاه و فیلمسازان وجود دارد که گویا ما کاملاً مشتاق هستیم به هر طریق فیلممان در این رسانه پخش شود تا دیده شویم در حالیکه اصلاً اینطور نیست و فیلمساز برای فیلمش زحمت کشیده، هزینه کرده و اگر تلویزیون میخواهد این فیلم را نمایش دهد باید اثر را از صاحب اثر خریداری کند و متأسفانه هنوز هم این نگاه وجود دارد. صرفاً نمایش فیلم کوتاه برای فیلمسازان حمایت به حساب نمیآید، باید تلویزیون فیلمها را بخرد و به اقتصاد این عرصه کمک کند، متأسفانه ما این گزینه را برای درآمدزایی سینمای کوتاه نداریم.
نجاتی درباره اکران آنلاین فیلمهای کوتاه گفت: تجربهای که در اکران آنلاین فیلمم داشتم باید بگویم که در برخی موارد فروش فیلم من به ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار تومان هم نمیرسید و فکر نمیکنم با بیشترین تبلیغات هم فروش چندانی به دست نمیآید که بتواند سرمایهگذار را برای اکران فیلمش به صورت آنلاین مجاب کند. تنها در مواردی استثنا فروش فیلمهای کوتاه به ارقامی بالا میرسد، محمد کارت را میتوان مثال زد که فیلمساز مطرحی شده و سریالش هم مورد استقبال قرار گرفته و حالا فیلم کوتاهی که قبلاً ساخته هم میتواند به فروش قابل قبولی دست پیدا کند. فروش بالای یک فیلم کوتاه نشان دهنده این است که مردم فیلم کوتاه میبینند ولی ما به آن توجهی نداشتیم. در سینمای کوتاه هم افراد متخصصی فعال هستند و سینما را به خوبی میشناسند و میتوانند نظر مخاطبان را با آثارشان جلب کنند.
این کارگردان در ادامه اظهاراتش تأکید کرد: در حال حاضر انجمن سینمای جوان و پلتفرمهای اینترنتی برای شروع این جریان که فیلمهای کوتاه هم بتوانند به مخاطبان معرفی شوند و کمکم مورد توجه قرار بگیرند و مخاطب پیدا کنند به صورت رایگان چندین فیلم را اکران کردهاند که یکی از فیلمهای من هم جزو این آثار است و فکر میکنم اقدام خوبی است و میتواند برای رونق گرفتن سینمای کوتاه نتیجهبخش باشد.
وی افزود: گزینه بعدی برای درآمدزایی فیلمهای کوتاه اکران هنر و تجربه است، من تجربه اکران فیلمم را دارم، قبلاً اینگونه بود که ما برای اکران درخواست میدادیم و دوستان در انجمن سینمای جوان باکسهای اکران فیلم کوتاه را تعیین میکردند و فیلمها اکران میشدند، پس از این تجربه خود ما فیلمسازان با کنار هم قرار دادن چند فیلم که از جهاتی به هم مرتبط بودند باکسهایی برای اکران میبستیم و حمایتی که از هم کردیم باعث شد که فیلمها دیده شوند و بخشی از سرمایه تولید فیلم برگردد. درصد اندکی از فیلمسازان فیلم کوتاه هستند که معرفی فیلمشان به جشنوارهها و شبکههای مختلف خارجی را بلد هستند و به خوبی سرمایه فیلم را برمیگردانند اما همچنان اکثریت فیلمسازان ما این روش را نمیدانند و نمیتوانند از آن استفاده کنند.
نجاتی درباره رشد سینمای کوتاه در ایران گفت: سرمایه نقش مهمی در رشد سینما دارد، زمانی در ایران بنیاد سینمایی فارابی از فیلمهای حمایت میکرد که به سینمای آندری تارکوفسکی نزدیکتر بود، به یکباره فیلمهای معناگرا اوج گرفتند و ما شاهد آثاری بودیم که ریتمهایی نسبتاً کند داشتند و در همان زمان هم کتابهایی با این مضمون که سینمای معناگرا چیست یا در تعریف این سینمای خاص به وفور چاپ شدند و شاهد بودیم که چنین فیلمهایی در کشور ما رشد کرد. کاملاً مشخص است که سرمایه بسیار تعیینکننده است و امروز که سیاست انجمن سینمای جوان و سازمان سینمایی ژانریک کردن سینما است قطعاً شاهد رشد فیلمها در ژانرهای مختلف خواهیم بود اما برای من همیشه فیلمسازانی مهم هستند که مسیر خود را میروند و به جهت باد نمیچرخند. سینمای کوتاه در واقع سینمای اندیشه است، به دلیل زمان کوتاهی که دارد مثل هایکو یا دو بیتی است قرار نیست پرطمطراق شروع به صحبت کردن کند اما به واسطه وجود تکنولوژی تکنیک وارد این سینما شد و بعد جشنوارهها نیز به آن اهمیت دادند چراکه در فیلمهای کوتاه صرفاً بازیگران آماتور ایفای نقش نمیکردند یا با دوربینهای ساده فیلمبرداری نمیشد، در فیلمهای کوتاه شاهد هستیم که بازیگران حرفهای، عوامل حرفهای و تجهیزات پیشرفته وجود دارد ولی معمولاً فیلمسازان فیلم کوتاه وقتی فیلمی میسازند بازگشت مالی چندانی برای آن متصور نمیشوند، قطعاً راههای ممکن را امتحان میکنند اما بازگشت سرمایه در اولویت نیست چرا که راههای چندانی هم برای دستیابی به این هدف وجود ندارد.
∎