دیپلماسی ایرانی: کماکان موضوع ارسال پهپادها ایران به روسیه و به کارگیری آنها در جنگ اوکراین سرفصل جدیدی از تقابل دیپلماتیک تهران و غرب است که هر رز ابعاد و عمق بیشتری پیدا می کند. پیرو این مسئله وزیر امور خارجه آمریکا پس از دیدار با همتای کانادایی‌ خود در یک کنفرانس خبری مشترک، موضوع فروش پهپادهای ایرانی به روسیه برای استفاده در جنگ اوکراین را تکرار و از آن به عنوان محوری برای حمله دیپلماتیک به جمهوری اسلامی استفاده کرد.

آنتونی بلینکن در سفر هفته گذشته اش به کانادا و دیدار با ملانی جولی با وزیر ماور خارجه این کشور در  یک کنفرانس خبری مشترک که مشروح آن در وبگاه وزارت امور خارجه آمریکا منتشر شده است، در پاسخ به سوالی درباره ادعای فروش پهپادهای ایرانی به روسیه برای استفاده در جنگ اوکراین، گفت: «ما پیش از تجاوز روسیه علیه اوکراین به سراغ شبکه‌های پهپادی ایران رفته بودیم. یک سال پیش آن را تحریم کردیم. چند هفته پیش دوباره آن‌ها را تحریم کردیم. ما در تلاشیم که این شبکه‌ها را  در هم بشکنیم. هر کاری که بتوانیم انجام بدهیم را، نه فقط با تحریم‌ها بررسی می‌کنیم تا این تجارت را مختل و به اوکراینی‌ها کمک کنیم توان دفاعی‌شان را تقویت کنند.»

بلینکن در ادامه مدعی شد: «فکر می‌کنم این کاری که ایران انجام می‌دهد چیزی است که واقعا تمام جهان، عمیقا با آن مخالف خواهد بود. این موضوع همچنین گواهی می‌دهد تحریم‌هایی که ما علیه روسیه اعمال کرده‌ایم و اقداماتی که در زمینه کنترل صادرات علیه آن انجام داده‌ایم، تاثیری قوی داشته‌اند؛ چراکه روسیه قادر به تولید قطعات برای ساخت تجهیزات خودش نیست و مجبور است به هر گوشه‌ای از جهان رو کند تا برای تداوم این تجاوز، لوازم مورد نیازش را فراهم کند. بنابراین، ما به جد دنبال این هستیم که ببینیم چه کاری می‌توانیم برای متوقف شدن این کار انجام بدهیم، اما اولین چیز این است که این موضوع برای تمام جهان عیان است. من فکر می‌کنم جهان با این رابطه و تامین این تسلیحات برای روسیه کنار نخواهد آمد.»

در ادامه این کنفرانس مشترک خبری ملانی جولی نیز با صحه گذاشتن بر ادعاهای بلینکن در این باره عنون داشت: «ما به همکاری با آمریکا امیدواریم تا بتوانیم حقیقت دست داشتن ایران در اوکراین را آشکار کنیم و اطمینان بیابیم آن‌ها پاسخگو خواهند شد». طبق گزارشات دریافتی، وزرای امور خارجه آمریکا و کانادا علاوه بر موضوع پهپادها درباره اتفاقات اخیر و ناآرامی‌ها در ایران نیز گفت‌وگو کردند.

تهران چه می گوید؟

در مقابل اصرار غرب بر ارسال و فروش پهپاد توسط ایران به روسیه در جهت به کارگیری در جنگ اوکراین مقامات تهران کماکان منکر این مسئله هستند و آن را صرفا یک ادعا و هجمه برنامه ریزی شده می دانند. 
در همین رابطه سفیر و نماینده دائم کشورمان در سازمان ملل مجددا تاکید کرد: «ایران بی طرفی فعال خود را در جنگ اوکراین حفظ کرده و هرگز سلاحی به طرفین این جنگ برای استفاده در آن نداده است.» امیر سعید ایروانی، سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران نزد سازمان ملل متحد در نیویورک عنوان داشت: «ایران به طور مداوم از صلح و پایان فوری جنگ در اوکراین حمایت کرده و با وجود موافقتنامه همکاریهای دفاعی دوجانبه، هرگز به طرف های جنگ، سلاحی برای استفاده در جنگ اوکراین، نه قبل و نه بعد از درگیری نداده است.»

سفیر و نماینده دائم کشورمان که در نشست شورای امنیت سازمان ملل تحت عنوان صلح و امنیت بین المللی سخنرانی کرد به استدلال‌های ایران پیرامون رد ادعاهای کشورهای غربی مبنی استفاده از پهپاد ایرانی در جنگ اوکراین و ارتباط آن با قطعنامه 2231 در مورد توافق هسته ای پراخت.

نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در این باره گفت: «تعدادی از کشورهای عضو شورای امنیت سازمان ملل از جمله آمریکا دیگر کشورها را به نقض قطعنامه 2231 متهم کرده در حالی که آنها خود به نقض فاحش همه تعهدات حقوقی تحت همان قطعنامه ادامه می دهند؛ مثال بارز این نقض تعهد، خروج غیر قانونی ایالات متحده از توافق هسته ای و تداوم این نقض تعهد در زمان حال به عنوان اهرمی برای چانه زنی می باشد. اقدامی که نقض آشکار و فاحش قواعد آمره حقوق بین الملل، منشور ملل متحد و قطعنامه 2231 شورای امنیت محسوب می شود.»

دیپلمات ارشد ایران در سازمان ملل خاطرنشان کرد: «در یک تلاش مذبوحانه دیگر کشورهای غربی تلاش کرده‌اند تا از طریق انتشار اطلاعات نادرست، مطالب غیرمستند، گمانه زنی های نادرست و تفاسیر گمراه کننده، خودسرانه و ناقص از قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل، بین این قطعنامه و استفاده از پهپادها در درگیری اوکراین ارتباط ساختگی برقرار کرده تا از این طریق ادعاهای بی اساس خود را علیه جمهوری اسلامی ایران را توجیه نمایند.»

ایروانی در ادامه به تشریح جزئی تر مفاد قطعنامه 2231 و ارتباط آن با برخی ادعاها پرادخت و افزود: «ادعای نقض پاراگراف 4 ضمیمه Bقطعنامه 2231 یک اشتباه و تفسیر گمراه کننده و خودسرانه است که در تناقض با مفاد و روح و نص این بند محسوب می شود. این پاراگراف به طور روشن به محدودیت های اقلام، مواد تجهیزات، کالاها و فناوری اشاره می کند که می تواند به توسعه مرتبط با  سلاح های هسته ای کمک کند، که در این رابطه ایران هرگز این اقلام را تولید و عرضه نکرده و قصدی هم برای تولید یا عرضه آن ندارد.»

سفیر و نماینده دائم کشورمان در خصوص درخواست از دبیرخانه سازمان ملل برای انجام تحقیقات در چارچوب قطعنامه 2231 برای ارزیابی نوع پهپادهای استفاده شده در درگیری در اوکراین تاکید کرد: «قطعنامه 2231 هیچ مبنای حقوقی برای انجام اینگونه تحقیقات فراهم نکرده است. علاوه براین و مهمتر از آن، یادداشت مورخ  16 ژانویه 2016 رئیس شورای امنیت وظایف مرتبط در اجرای قطعنامه، به ویژه در ارتباط با اصول ذکر شده در پاراگراف 2و 7 ضمیمه B این قطعنامه 2231 را مشخص کرده است. دبیرخانه در خصوص این قطعنامه دارای وظایفی  شامل مدیریت همه ارتباطات ورودی و خروجی مرتبط با اجرای قطعنامه، پیش نویس مکاتبات، سخنرانی ها و توجیه کردن تسهیل کننده مرتبط با اجرای قطعنامه، حفظ و نگهداری همه اطلاعات و مدارک مرتبط با کار شورای امنیت بوده و در خصوص قطعنامه وظیفه خدمات اداری و کمک به تسهیل کننده در سازماندهی جلسات غیر رسمی شورای امنیت برای حمایت از اجرای قطعنامه را به عهده داشته است.»

ایروانی اضافه کرد: «من یکبار دیگر می خواهم تاکید کنم که هرگونه سوء استفاده از وظایف ذکر شده در مورد قطعنامه 2231 و از جمله تحقیقات درخواستی غیرقانونی است و نقض صریح دستور کار دبیرخانه محسوب می شود.»

نمانیده ایران در سازمان ملل بیان داشت: «جناب آقای رئیس یکبار دیگر می خواهم موضع روشن و پیوسته ایران در مورد وضعیت اوکراین را مورد تاکید قرار دهم. از ابتدای جنگ در اوکراین، ایران موضع بی طرفی فعال را اتخاذ و حفظ کرده است. کشور ما تاکید دارد که همه اعضای سازمان ملل باید به طور کامل به اهداف و اصول مندرج در منشور ملل متحد و حقوق بین الملل از جمله حاکمیت ،استقلال،اتحاد و تمامیت ارضی  احترام بگذارند.»

این دیپلمات ارشد کشور گفت: «ایران به شکل مداوم از صلح و پایان فوری جنگ در اوکراین حمایت کرده و علیرغم موافقتنامه همکاری های دفاعی دوجانبه، هرگز به طرف های جنگ ،سلاح برای استفاده در جنگ اوکراین نه قبل و نه بعد از درگیری نداده است.»

سفیر و نماینده دائم ایران در پایان تصریح کرد: «گذشته از موضع حقوقی و سیاسی، ایران از جنبه اخلاقی معتقد است که تامین تسلیحات نظامی نمی تواند به پایان جنگ کمک کند و باعث افزایش جنگ شده و صدمات و تخریب ها را افزایش داده و باعث رنج و درد غیر نظامیان می  شود. این دلیلی است که ایران از طرف‌ها خواسته است به تعهدات خود تحت حقوق بین المللی انسان دوستانه و اجرای رایزنی برای حمایت از شهروندان و ساختارهای حیاتی در مقابل حملات نظامی عمل کنند.» مشابه همین مواضع و سخنان پیشتر توسط ایروانی در سازمان ملل و کنرفانس خبری طرح شده بود.

اینها علاوه بر آن است که حسین امیر عبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران دوشنبه گذشته در جمع  مدعوین هجدهمین مجمع عمومی سازمان خبرگزاری‌های آسیا و اقیانوسیه‌ (اوآنا) که با حضور ده‌ها تن از روسای خبرگزاری‌های شرکت کننده در مجمع عمومی سازمان اوآنا برگزار شد، در بخشی از سخنان خود ادعای جنگ اوکراین و اتهامات وارده به ایران از سوی طرف‌های غربی را یکی از موضوعات روز سیاست خارجی عنوان، و تاکید کرد: «همانگونه که ایران مخالف جنگ و آوارگی مردم در افغانستان، سوریه، یمن و عراق بود، موضع جمهوری اسلامی ایران مبنی بر مخافت با جنگ و آوارگی در اوکراین نیز از روز نخست به صورت شفاف اعلام شده است.»

رئیس دستگاه سیاست خارجی دولت سیزدهم با برشمردن تلاش‌های ایران برای میانجی گری و خاتمه جنگ در اوکراین و تداوم این تلاش‌ها تصریح کرد: «ما با روسیه همکاری‌های متنوعی از جمله در حوزه دفاعی داریم و خواهیم داشت و در این راستا در گذشته امکانات و تسلیحاتی را در قالب دفاعی از روسیه دریافت کرده و یا به این کشور تحویل داده‌ایم. با این وجود در راستای سیاست ثابت و اصولی خود، قویا مخالف جنگ اوکراین و تسلیح هر یک از طرفین بوده‌ایم. لذا هیچ سلاحی را به روسیه برای استفاده در جنگ اوکراین نداده‌ایم. »

امیرعبداللهیان افزود: «از طریق مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا اعلام آمادگی کرده‌ایم تا در نشستی میان تیمی فنی از ایران و اوکراین، چنانچه سندی در مورد استفاده از پهبادهای ایرانی علیه اوکراین وجود دارد ارائه شود و چنانچه این موضوع در آن نشست مسجل شود، ما نسبت به این موضوع بی‌تفاوت نخواهیم بود. اگرچه مقامات روسی تصریح کرده‌اند که تجهیزات استفاده شده در جنگ علیه اوکراین روسی است.»

با این موضع گیری ها دو طرف به نظر می رسد که نه تهران و نه غرب اعتباری برای سخنان طرف مقابل قائل نیست و هر کدام ساز خود را می زنند. از این رو ناگفته پیدا است که موضوع ارسال پهپادهای ایران در جنگ اوکراین هم چنان به عنوان کانون نزاع دیپلماتیک عمل می کند./شرق