گروه زندگی ـ زهره سعیدی: احتمالا زیاد شنیده باشید که می‌گویند درصد بالایی از دانش آموزان بدون خوردن صبحانه به مدرسه می‌روند که البته این درصد هم کم نیست!این حقیقت که تغذیه مناسب داشتن و ناشتا به مدرسه رفتن  چقدر برمیزان یادگیری بچه‌ها اثر می‌گذارد برهیچ کسی پوشیده نیست. مادران زیادی را در طول زندگی دیده‌ایم که بدون صبحانه خوردن اجازه قدم از قدم برداشتن به بچه‌هایشان نمی‌دهند اما در مقابل بچه های زیادی هم هستند که صبح ها هم در مدرسه چرت می زنند و هم  گرسنه هستند. حال دقیق تر بدانیم طبق تحقیقات متخصصان تغذیه و کارشناسان؛ 50 درصد دانش آموزان بدون خوردن صبحانه به مدرسه می روند.

الان شاید کمتر خانواده و به ویژه مادری باشد که نداند چقدر صبحانه خوردن و میان وعده در مدارس برای تقویت ذهن و جسم فرزندانش موثر است، پس تصمیم نداریم در این گزارش تکرار مکررات کنیم اما اینکه چه نوع میان وعده و چه مدل خوراکی برای تغذیه بچه ها آماده کنیم که هم سالم و مغذی و هم  برای کودکانی که به مدرسه می‌روند، جذاب باشد، بسیار حائز اهمیت است. به مناسبت آغاز سال تحصیلی تصمیم داریم به این موضوع بپردازیم که چطور والدین می توانند یک رژیم غذایی سالم ، متنوع و جذاب برای بچه مدرسه ای ها تهیه کنند که سلامت جسم و روان آنها را نیز دربرداشته باشد، پس این گزارش را بخوانید:

*اولین برنامه؛ تنظیم صبحانه خوردن کودکان مدرسه ای 

«مریم محبی»، کارشناس تغذیه در گفت وگو با فارس می گوید: «دانش آموزان در سنین مختلف روزانه نیاز به سه وعده غذای اصلی و دو میان وعده دارند که حتما باید گروه های شیر و لبنیات، سبزیجات، میوه، نان و غلات و حبوبات و گوشت در آن به صورت تعادل رعایت شود چرا که در هر سنی نیاز رشدی کودک متفاوت است  و تأمین این مواد غذایی باعث رشد و حفظ سلامت بچه ها می شود. برخی از خانواده ها در دوران مدرسه رفتن بچه ها نمی توانند این تعادل را رعایت کنند، مثلا بی‌خیال صبحانه بچه ها می‌شوند و همیشه عجله می‌کنند تا کودک دیرش نشود اما اگر بتوانند یک برنامه‌ریزی درست برای خواب و بیداری بچه ها داشته باشند، یک ربع تا نیم ساعت هم صبح ها صرف صبحانه خوردن می‌شود بنابراین وعده صبحانه که باعث سرحالی و افزایش جذب ذهنی بچه ها می شود، نباید فراموش شود.»

طبق تحقیقات، کودکانی که صبحانه می‌خورند در مدرسه تمرکز بیشتری دارند و قدرت یادگیری شان بیشتر است اما آنهایی که صبحانه نمی‌خورند، حافظه کوتاه مدتشان ضعیف می‌شود و هنگام یادگیری تمرکز ندارند. بنابراین تحقیقات رابطه معنادار بین عدم مصرف صبحانه و اُفت تحصیلی دانش آموزان را گزارش کرده است. محبی می‌گوید: «صبحانه می‌تواند شامل یک نوع آب میوه طبیعی، شیر، مواد قندی مثل مربا یا عسل و خامه، کره و عسل ، نان، کیک با شکلات صبحانه، پنیر و گردو، خامه و عسل، خیار و گوجه و پنیر، فرنی، حلیم، شیربرنج ، عدسی و ... بنا به تمایل کودک و به صورت متنوع باشد. اگر بچه ای صبح تمایل به خوردن صبحانه ندارد، ممکن است علتش این باشد که شب ها شام سنگین میل می‌کند، بنابراین بهتر است خانواده ها زمان شام شب را تغییر دهند و به ساعات اولیه شب موکول کنند تا بچه ها صبح ها برای خوردن صبحانه میل داشته باشد. ممکن هم هست که هنوز انرژی نگرفته است بنابراین یک ورزش کوتاه می تواند او را برای خوردن صبحانه آماده کند.

یکی دیگر از نکات مهم آموزشی برای رعایت تغذیه مناسب بچه ها این است که خود والدین الگوی خوبی برای فرزندانشان باشند. مثلا صبح ها بساط صبحانه را دسته جمعی با حضور هم برپا کنند تا بچه ها هم تشویق به خوردن صبحانه بشوند و از این تغذیه سالم استفاده کنند و هم اینکه دیگر اعضای خانواده از فست فودها یا چیپس و پفک استفاده  نکنند تا بچه ها  نیز میان وعده های سالم مثل میوه و سبزیجات استفاده کنند. محبی در این‌باره می‌گوید: «بهتر است والدین در زمینه تغذیه مناسب بچه ها با خودشان مشورت کنند و مسائل مربوط به سلامتی را به آنها آموزش دهند تا الگوی مناسب تغذیه در خانواده تبدیل به یک فرهنگ برای همه عمرشان شود».

*مهمترین ویژگی های تغذیه مناسب کودکان در مدرسه

جهش رشد در سنین مختلف، متفاوت است اما نکته اساسی این است که بدانیم کودکان در هر سنی برای رشد مناسب نیاز به انرژی و مواد مغذی دارند که با خوردن مواد غذایی مناسب و سالم تأمین می شود. محبی در این باره  توضیح می‌دهد: «بچه ها در تمامی سنین برای میان وعده مدرسه شان نیاز به میوه ، سبزیجات، نان مثل یک ساندویچ نان و پنیر یا تخم مرغ، کره بادام زمینی، آجیل ها با مصرف کم چربی و ممنوعیت نوشابه ها، چیپس، پفک و غذاهای آماده، نمک زیاد و شکلات دارند منتها برای بچه های کوچکتر این میزان می تواند کمتر باشد. الان خانواده تعجب نکنند که چطور این همه مواد غذایی را تأمین کنند، یک میان وعده سالم مثل نان ، پنیر و سبزی می‌تواند کودک را در یک زنگ تفریح کمک کند.

اما نکته دیگر توجه به وعده ناهار برای بچه هایی است که در زمان ناهار خوردن در مدرسه هستند و خیلی اهمیت دارد چرا که مدت زمان زیادی این بچه ها در مدرسه می مانند و نیاز به دریافت کالری مناسب برای سلامت جسم و روحشان دارند. خانواده به جای اینکه کودک را حواله به خرید یک ساندویچ فست فودی در مدرسه بدهند، بهتر است خودشان یک غذای سالم تهیه کنند ودر کوله بچه بگذارند تا همان را بخورد. این غذا بهتر است زیاد چرب نباشد، انرژی لازم شامل پروتئین ، ویتامین و فیبر داشته باشد و می‌تواند در قالب یک ساندویچ سالم خانگی تهیه شود. یک ساندویچ مرغ یا گوشت با نمک مناسب در کنار سالاد و سبزیجات برای کودکان جذاب است و در کنارش بچه ها باید به میزان کافی یعنی حدود شش لیوان آب در طول روز بنوشند که البته این شامل نوشیدنی گازدار نمی شود که بسیار مضر است.

برخی گزینه های ناهار برای مادران می تواند ساندویچ پوره سیب زمینی، تخم مرغ، کوکو و کتلت کم نمک، پوره حبوبات مزه دار در کنار میوه و سالاد یا شیر و ماست که منبع کلسیم هستند،  باشد. اگر فرزند شما علی رغم یک تغذیه مناسب ، خواب کافی و ورزش باز هم در مدرسه بی‌حال و خستگی است ، ممکن است دچار کم خونی شده باشد و یک آزمایش می تواند این را مشخص کند و برای کودکی که کم خونی دارد نیز مصرف گوشت قرمز و منابع پروتئینی مثل حبوبات، مرغ و ماهی ، سبزیجات و غلات کارساز است.»

*گام بعدی؛ میان وعده 

میان وعده برای کودکان در مدرسه با اهمیت است والدین می توانند مواد لازم را هر هفته تهیه کرده و شب هنگام میان وعده های بچه ها را آماده کنند. محبی می‌گوید این میان وعده می‌تواند میوه ، آجیل و هر چیز دیگری مثل برخی بیسکوییت های خرمایی مغذی یا کیک  باشد که کودکان از خوردنش لذت می‌برند که مادر می‌تواند در یک نایلون فریزر تمیز یا ظرف خاص برای بچه ها به صورت خورد شده یا با پوست قرار دهد. برای بچه‌هایی که ناهار در مدرسه نیستند نیز این میان وعده می‌تواند چند تکه کتلت ، کوکو یا ساندویچ نان، پنیر، سبزی و گردو باشد.

برخی دانش آموزان که سنشان هم بالاتر رفته شاید دیگر تمایلی به بردن غذا یا میان وعده از خانه نداشته باشد، بنابراین بهتر است به آن‌ها آموزش دهید که اگر قرار است از بوفه مدرسه چیزی تهیه کنند خوراکی های سالم غیر از چیپس و پفک و نوشابه های گازدار یا ساندویچ‌های سوسیس و کالباس و شیرینی و شکلات باشد.

والدین هوشمند همیشه در کیف بچه‌هایشان تنقلات سنتی مثل نخود و کشمش، گردو، بادام، پسته، توت خشک، انجیر خشک یا میوه‌های خشکی که حتی خودشان در منزل آماده کرده اند، هویج و میوه های خورد شده و همینطور در کنار غذایشان به جای نوشابه، دوغ قرار می‌دهند تا نیاز رشدی فرزندشان تأمین شود. هر دانش آموزی باید روزانه یک لیوان شیر، ماست، 45 گرم پنیر به طور متوسط، نیم لیوان بستنی برای تأمین کلسیم بدنش مصرف کند.

محبی در جمع‌بندی خود از میان وعده های مناسب کودک مدرسه ای می‌گوید: «انواع میوه، سبزی که هویج و کاهو نیز شامل آن می شود، میوه های خشک مختلف و ساندویچ های نان، پنیر، گردو یا تخم مرغ، و کره عسل ، آجیل ها و بیسکوییت و کلوچه های ساده ، نوشیدنی های بدون گاز و بستنی های پاستوریزه در این زمینه مناسب است که می تواند در خانه تهیه شود و هم اینکه بچه ها این مواد غذایی را از بوفه های مدرسه تهیه کنند و والدین با همکاری مربیان و معلمان مدارس حواسشان باشد که میان وعده بچه ها در میانه روز و زنگ های تفریح مصرف شود نه زمانی که از مدرسه بچه ها برای آمدن به خانه راهی می شوند و دیگر کودک نیاز به تأمین انرژی ندارد چون می خواهد ناهار بخورد.» در نهایت اینکه والدینی که مراقب تغذیه جسم بچه هایشان در دوران تحصیل هستند قطعا بچه هایی با هوشبهر بالاتر و تمرکز بیشتر دارند و قاعدتا همین باعث موفقیت بیشتر بچه هایشان می شود. خیلی از این موارد قابل فرهنگ سازی است و خیلی مسائل دیگر نیز با همکاری مدرسه و اولیای آن می تواند مورد توجه قرار بگیرد و همه دانش آموزان به تغذیه مناسب دست پیدا کنند. نکته مهم این است که بدانید تأمین تمام این مواد غذایی لازم نیست فقط کافی است که هوشمند باشیم و بتوانیم غذاهای ساده اما پرکالری و مورد نیاز بچه ها را تأمین کنیم.

پایان پیام/