سامانهای که با جنجال برخی کارشکنیها و صرف هزینه راهاندازی شد تا فروش خودروسازان را شفاف کند، در کمتر از شش ماه تعطیل و بار دیگر فروش خودرو به خودروسازان سپرده شد. سخنگوی وزارت صمت معتقد است: «اکنون اکثریت خودروها با توجه به افزایش تولید و متعادلشدن عرضه و تقاضا از شمول قرعهکشی خارج شدهاند و در حال حاضر تنها ایرانخودرو باقیمانده است که تعدادی از محصولات خود را با فروش به صورت قرعهکشی عرضه کند. بر این اساس، دیگر سامانه یکپارچه «موضوعیت» خود را از دست داده است، اما قرار است ایرانخودرو برخی از محصولات خود را در سامانه فروش از طریق قرعهکشی به فروش رساند.»
۲۵ اردیبهشت ماه همزمان با افزایش نجومی قیمت خودرو در بازار آزاد، عرضه قطره چکانی خودروسازان نارضایتی مردم از سیستم قرعهکشی و تحویل خودرو، وزارت صمت به رغم کارشکنی خودروسازان دولتی و خصوصی به راهاندازی سامانه یکپارچه خودرو اقدام کرد و همه تولیدکنندگان مجاب شدند عرضههای خود را از طریق این سامانه انجام دهند. در ابتدای کار گرفتن سیستم قرعهکشی و فروش از خودروسازان توسط وزارت صمت با موضعگیریهایی روبهرو شد و خودروسازان و رسانههای همسویشان به شدت از وزیر صمت و این وزارتخانه انتقاد کردند.
در مرحله نخست ثبتنامها سامانه با مشکلاتی روبهرو شد و خودروسازان مستقل از این سامانه اسامی برندهشدگان در ثبتنام خودرو را اعلام کردند، در حالی که در سامانه اصلی این اسامی وجود نداشت و بسیاری از ثبتنام کنندگان دچار سردرگمی شدند.
برخی معتقدند راهاندازی این سامانه ضرورتی نداشته و فقط بار مالی بر دوش وزارت صمت قرار داده، زیرا در کمتر از شش ماه وزارت صمت به این نتیجه رسید که وجود سامانه دیگر موضوعیت ندارد و باید تعطیل شود، اما برخی دیگر میگویند در راستای وظایف نظارتی این وزارتخانه و مقابله با فروش خارج از شبکه خودرو از سوی خودروسازان و ساماندهی اوضاع تولید و فروش امری ضروری بوده است.
اهداف راهاندازی سامانه یکپارچه تخصیص خودرو
سامانه یک پارچه تخصیص خودرو با دو هدف تشکیل شده بود؛ نخست آنکه پیش از این فروشهای غیرمنطقی از سوی خودروسازان انجام میشد به نحوی که فروش خودروها متناسب با تولید نبود و در نهایت محصولات در زمان مقرر به دست مصرفکننده نمیرسید. از این رو وزارت صمت تأکید کرد که باید فروش مطابق با تولید باشد تا خودروساز بتواند در زمان مقرر به تعهدات خود عمل کند. دومین هدف این سامانه رصد خودروسازان در تحویل محصولات بود به نحوی که بررسی شود، آیا محصولات در زمان مشخص به مصرفکننده تحویل داده شده است یا خیر.
در حال حاضر براساس اطلاعات دریافتی سه دوره فروش خودرو به صورت قرعهکشی در سامانه یک پارچه خودرو انجام شده است. هرچند که بسیاری همچنان پشت در قرعهکشیها باقی ماندند و در انتظار محک زدن شانسشان هستند، اما وزارت صمت معتقد است که وجود این سامانه دیگر موضوعیت ندارد.
معاون صنایع حمل و نقل وزارت صنعت در دفاع از تعطیلی سامانه یکپارچه خودرو میگوید: «هماکنون در بسیاری از شرکتها تولید افزایش یافته است. به نحوی که در مراحل قبلی فروش محصولات آنها از مرحله قرعهکشی
حذف شد.»
منوچهر منطقی با تأکید براینکه فقط در ایرانخودرو تقاضا بیشتر از عرضه است، میافزاید: «با توجه به این موضوعات قرار شده فروش خودرو از سوی خودروسازان انجام و فقط ایران خودرو باید قرعهکشیها را برای متعادلسازی عرضه و تقاضا انجام دهد، اما باید تأکید کنم که سامانه بخش نظارتی خود را بر عملکرد خودروسازان انجام میدهد تا مطابق با اهداف تعیین شده فروش خودرو صورت گیرد.»
وی تأکید میکند: «در مجموع برای خودروهایی که صف زیادی نیست، قرعهکشی انجام نمیشود، اما برای خودروهایی که تقاضا بیش از عرضه است دو راهکار قرعهکشی و عرضه آنها در بورس کالا صورت میگیرد تا در نهایت بتوانیم در بازار تعادل عرضه و تقاضا را در خودروهای تولیدی کشور فراهم کنیم.»
فروش فقط از طریق شرکتها
سخنگوی وزارت صنعت، معدن و تجارت با تشریح جزئیات تعطیلی سامانه یکپارچه خودرو در گفتگو با ایسنا میگوید: «قرعهکشی جز برای تعدادی از محصولات ایرانخودرو (که آنها نیز تا پایان سال خارج خواهند شد) حذف شده و این تعداد محصولات از سوی خود شرکت عرضه خواهند شد. در حقیقت دیگر فروشی در قالب سامانه یکپارچه نخواهیم داشت و شرکتهای خودروساز از طریق سایتهای فروش خود برای عرضه محصولات اقدام میکنند.
امید قالیباف ضمن اشاره به خروج اکثریت محصولات خودروسازان اعم از دولتی و خصوصی بر حذف سامانه یکپارچه فروش خودرو بهجهت قرعهکشی تأکید میکند و میافزاید: «پیش از اینکه سامانه فروش یکپارچه خودرو با فرآیند قرعهکشی داشتیم، حدود ١٠ خودروساز محصولات خود را در آن قالب عرضه میکردند، اما اکنون اکثر خودروها با توجه به افزایش تولید و متعادل شدن عرضه و تقاضا از شمول قرعهکشی خارج شدهاند و در حال حاضر تنها ایرانخودرو باقیمانده است که تعدادی از محصولات خود را با فروش به صورت قرعهکشی
عرضه میکند.»
سخنگوی وزارت صنعت، معدن و تجارت تصریح میکند: «براین اساس دیگر سامانه یکپارچه «موضوعیت» خود را از دست داده است و دیگر به آن معنا وجود ندارد و با سازوکار قبلی فعال نخواهد بود. بدین ترتیب با توجه به اینکه ایرانخودرو تنها عرضهکننده تعدادی از محصولات خود در قالب قرعهکشی است از مهرماه توسط خود ایرانخودرو انجام خواهد شد.»
وی میگوید: «البته که طی چند گام با افزایش تولید محصولات، خودروهای مشمول باقیمانده نیز از شمول قرعهکشی خارج خواهند شد. در گام نخست خودرو تارا از فرآیند قرعهکشی خارج خواهد شد و در گامها بعدی همانطور که اشاره شد با افزایش تولید، بدون قرعهکشی عرضه صورت میگیرد.»
سخنگوی وزارت صمت تأکید میکند: «همانطور که پیشتر وعده داده شده بود، به زودی و تا پایان سال همین تعداد محصول باقیمانده در فرآیند قرعهکشی نیز با افزایش تولید، از شمول قرعهکشی خارج میشوند.»