حسین امیرعبداللهیان، وزیر امورخارجه کشورمان که هنوز در نیویورک مشغول گفت‌وگو و رایزنی با دیگر مقامات سیاسی دنیاست، روز گذشته در گفت‌وگو با وبگاه خبری المانیتور ضمن تاکید بر جدیت ایران در انجام دادن توافقی «قوی و پایا» در وین از آمادگی برای پاسخ به سوالات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خبر داد و گفت: این موضوع هیچ ارتباطی به دیگر نظارت‌های پادمانی ندارد که روی ما انجام می‌گیرد. این کار اقدامی تلافی‌جویانه در قبال قطعنامه‌ای بود که حدود چهارماه پیش علیه ما در آژانس صادر شد. از نظر ما، کار اشتباهی بود که توسط آمریکایی‌ها و سه کشور اروپایی انجام شد. ما وسط مذاکرات بودیم و آن‌ها یک‌باره علیه ایران قطعنامه صادر کردند. ما قطعا همکاری‌مان با آژانس را ادامه خواهیم داد. آژانس سوالاتی درباره سه محل دارد که می‌گوید در آن اورانیوم پیدا کرده است و ما آماده‌ایم به این سوالات پاسخ دهیم.
وی دراین‌حال تاکید کرد که مشکل ما با آژانس این است که آن‌ها سیاسی عمل می‌کنند؛ بنابراین، اگر آژانس انتخاب کند که فقط روی مسائل فنی تمرکز کند، ما قطعا تلاش خواهیم کرد همکاری‌مان را تقویت و بیشتر کنیم. رییس دستگاه دیپلماسی ایران همچنین گفت: مسلما، اول باید اتهامات بی‌اساس فعلی که ازسوی آژانس در این‌باره مطرح شده‌اند، برطرف شوند. اما ما باور داریم و قبول داریم برای عملی کردن این، برخی فعالیت‌های فنی باید انجام بگیرد. اما به موازات این، درست مانند سال۲۰۱۵، اراده‌ای سیاسی باید برای بستن پرونده این اتهامات وجود داشته باشد. امیرعبداللهیان در پاسخ به اینکه آیا منظورش این است که ایران آماده همکاری فنی با آژانس برای حل‌وفصل این مساله است؟ گفت: مطمئنا.
 
دیدار اسلامی و گروسی
 
از سوی دیگر، محمد اسلامی، رییس سازمان انرژی اتمی ایران که به‌منظور شرکت در شصت‌وششمین کنفرانس عمومی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به وین سفر کرده است با رافائل گروسی، رییس آژانس بین‌المللی اتمی دیدار و گفت‌وگو کرد. اسلامی در بخشی از سخنرانی خود در این نشست عمومی گفت: «جمهوری اسلامی ایران همچنان به توافق 2015 متعهد است، اقدامات جبرانی ایران در پاسخ به نقض تعهدات طرف‌های مقابل صورت گرفته است. چنانچه دیگر طرف‌های این توافق با رفع همه موانع و برداشتن تحریم‌ها به تعهدات خود بازگردند؛ تداوم اقدامات اجرایی ایران با کسب مجوز قانونی از مجلس شورای اسلامی تعیین خواهد شد.» اسلامی درباره نظارت‌های آژانس گفت: «انتظار داریم که آژانس برای حفظ اعتبار و انسجام خود اجازه ندهد برخی از عناصر، اتهامات کهنه‌ای را که در سال2015 بسته شده‌اند و دوباره تاکید می‌کنم اتهامات کهنه‌ای را که در طول سالیان مطرح شده و در سال2015 بسته شده است به بهانه‌های مختلف بازخوانی و مطرح کند.» اسلامی با اشاره به فعالیت صلح‌آمیز هسته‌ای ایران اظهار کرد: «مایلم روشن سازم که هیچ‌گونه فعالیت یا مواد هسته‌ای اعلام‌‌نشده در ایران وجود ندارد و تمامی اتهامات صرفا مبتنی بر اطلاعات ساختگی و نادرست رژیم غاصب اسرائیل است.»
 
آژانس آماده تعامل مجدد با ایران
 
رافائل گروسی، رییس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در بخشی از سخنان خود در شصت‌وششمین کنفرانس عمومی آژانس در وین با طرح این ادعا که از ماه ژوئن، ایران تعاملی با آژانس نداشته است، اظهار کرد: «آژانس همچنان آماده تعامل مجدد با ایران برای حل این مسائل است. ما باید راه‌حل‌های مشترکی برای مشکلاتی که اگر آن‌ها را حل نکنیم از بین نمی‌روند، پیدا کنیم.»
اختلاف ایران و آژانس به سه مکان ادعایی بازمی‌گردد که آژانس مدعی است که ایران در این سایت‌ها فعالیت‌هایی داشته که از آن‌ها مطلع نبوده است. طبق ادعاهای آژانس در سایت مریوان در «آباده» موضوع «آزمایش انفجاری»، در بحث تورقوزآباد مساله دستگاه‌های آلوده به اورانیوم و درمورد شیان نیز مباحث پادمانی مطرح است اما ایران می‌گوید این ادعاها نه براساس بازرسی ماموران آژانس، بلکه براساس اسناد ادعایی رژیم‌صهیونیستی است که در اختیار آژانس قرار داده است. کل منابع اطلاعاتی غرب متفق‌القول هستند که ایران از سال۲۰۰۳ به بعد هیچ فعالیت هسته‌ای که آژانس از آن اطلاع نداشته باشد انجام نداده و این اتهامات نیز مربوط‌به قبل از سال۲۰۰۳ است و نه بعد از آن.
دور جدید مذاکرات رفع تحریم‌های ایران پس از وقفه‌ای پنج‌‌ماهه از ۱۳مردادماه در شهر وین آغاز شد. این مذاکرات به مدت چهار روز ادامه داشت و روز ۱۷مرداد با پرواز هیات‌های شرکت‌کننده به پایتخت‌ها به پایان رسید. برگزاری این دور از مذاکرات پس از آن صورت گرفت که «جوزپ بورل»، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در مقاله‌ای در روزنامه فایننشال‌تایمز مدعی شده بود بسته پیشنهادی جدیدی روی میز گذاشته که حاوی راهکارهای به‌روز‌شده‌ای درخصوص رفع تحریم‌ها و گام‌های هسته‌ای ایران عنوان کرده است. تحلیلگران می‌گویند برخی عوامل مانند فشارهای رژیم‌صهیونیستی، اختلافات با کنگره و مشکلات داخلی در آمریکا، دلیل بی‌میلی دولت بایدن برای بازگشت به برجام در ماه‌های گذشته بوده است.
 
درخواست مذاکره مستقیم آمریکا در نیویورک
 
هرچند دور جدید مذاکرات هسته‌ای با پیشنهاد بورل بعد از وقفه‌ای پنج‌ماهه در وین آغاز شد و بسته پیشنهادی وی مورداستقبال تمام طرف‌های مذاکره‌کننده قرار گرفت اما موانع نه‌تنها برای رسیدن به توافق برطرف نشده، بلکه امروز مذاکره در مرحله پیچیده‌ای قرار گرفته است. با وجود آنکه مذاکره‌ای در جریان نیست اما هنوز پیغام‌ها میان ایران و آمریکا رد و بدل می‌شود. همچنان که در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل، برخی از مقامات سیاسی غرب در دیدار با مقامات ایران حامل پیام آمریکا بوده‌اند. امیرعبداللهیان در بخشی دیگر از گفت‌وگوی خود با المانیتور به این پیغام‌ها اشاره کرده و خبر داد که «ما در همین‌جا هم از آمریکایی‌ها این پیام را دریافت کردیم که بیایید با هم مستقیم مذاکره کنیم.»
البته وزیر خارجه کشورمان در بهمن 1400 نیز در «همایش ملی ایران و همسایگان» در تهران گفته بود که «طرف آمریکایی از طرق مختلف پیام‌هایی را به ایران ارسال می‌کند که خواهان سطحی از مذاکرات مستقیم با ایران است». او افزوده بود: «اگر در روند مذاکرات به مرحله‌ای برسیم که رسیدن به یک توافق خوب با تضمین بالا لازمه‌اش این باشد که سطحی از گفت‌وگوها را با آمریکایی‌ها داشته باشیم، این را نادیده نخواهیم گرفت». علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی، نیز در توییتی «توافق خوب» را پیش‌شرط تغییر روش مذاکره بین ایران و آمریکا دانست و تلویحا اظهارات حسین امیرعبداللهیان را تایید کرد؛ موضعی که با واکنش برخی از گروه‌ها و چهره‌های سیاسی مواجه شد تا جایی‌که برخی خواهان برخورد مجلس با وزیرخارجه شدند. حسین شریعتمداری نیز در «کیهان» طی یادداشتی نوشته بود: «اکنون این پرسش از آقایان امیرعبداللهیان و شمخانی در میان است که چرا و با کدام تحلیل منطقی و قابل‌قبول از احتمال مذاکره مستقیم با آمریکا سخن می‌گویید؟! و کدام بخش از صورت‌مساله نامشخص است که روشن شدن آن به مذاکره، آن‌هم مذاکره مستقیم با آمریکا نیاز دارد؟!»
 
از نشست رودررو با آمریکا نگرانی نداریم
 
حال امیرعبداللهیان در پاسخ به این پیشنهاد آمریکا گفته است: «چنانچه همه‌چیز خوب انجام شود و برجام خوب کار کند. در همین حد، پیام‌های ما مکتوب تبادل می‌شود. شفاهی منتقل می‌شود و در همین حد می‌توانیم کار را به نتیجه برسانیم، اگر طرف آمریکایی اراده و نیت جدی خود را بخواهد نشان دهد. در هر مذاکره مستقیم باید نفعی باشد به‌ویژه میان ایران و آمریکا با همه حساسیت‌ها و رفتاری که آمریکایی‌ها در چهار دهه گذشته با ایران داشته‌اند.» وزیر امورخارجه اظهار داشت: «البته پیام‌های زیادی میان ما و آمریکا مبادله شده و همچنان در حال مبادله است. فکر می‌کنم طرف آمریکایی به‌خوبی مسائل و مواضع منطقی ما را درک می‌کند.» وی افزود: «ما از نشست رودررو با آمریکا نگرانی نداریم اما باید فایده و نتیجه‌ای بر آن مترتب باشد. یک زمان، قرار است تحول بزرگی رخ بدهد. مسیر روشنی وجود دارد و اگر گفت‌وگویی صورت بگیرد، آیا نفعی در آن گفت‌وگو برای ایران و منافع ملی آن وجود دارد. ما در گفت‌وگو‌هایی که الان داریم در بهترین حالت و بازگشت همه طرف‌ها به برجام، فقط تحریم‌های ثانویه برداشته می‌شود ولی باز هم تحریم‌های اولیه می‌مانند.»
مذاکرات رفع تحریم‌ها پس از ماه‌ها گفت‌وگو‌های فشرده به نقطه‌ای رسیده است که اگر آمریکا الزامات شکل‌گیری یک توافق پایدار و قابل‌اتکا را بپذیرد، توافق نهایی در کوتاه‌ترین زمان حاصل خواهد شد. ایران تاکید دارد که شرط رسیدن به توافق رفع موثر و پایدار تحریم‌ها به نحوی است که انتفاع اقتصادی مردم تامین شود و موضوعی به عنوان اهرم فشار جهت استفاده علیه ایران نماند. اما دولت ضعیف جو بایدن که به دلیل مشکلات داخلی و فشار رژیم‌صهیونیستی قدرت تصمیم‌گیری برای بازگشت به توافق هسته‌ای را ندارد، به تاکتیک مقصرنمایی و تعیین ضرب‌الاجل‌های ساختگی متوسل و باعث طولانی شدن روند مذاکرات شده است.
جمهوری اسلامی ایران ۲۵مرداد (۱۶آگوست) نظرات و درخواست‌های خود را درمورد پیشنهادات اتحادیه اروپا درباره مذاکرات رفع تحریم‌ها در وین ارسال کرد و آمریکا پس از بیش از یک هفته از آن در دوم شهریورماه (۲۴آگوست) نظر خود را دراین‌باره به اتحادیه اروپا ارائه کرد. جمهوری اسلامی ایران متعاقبا پاسخ خود را به نظرات آمریکا ارائه کرد اما کاخ سفید هنوز پاسخی نداده است.