میخائیل اولیانوف، نماینده دائم روسیه در سازمان‌های بین المللی در وین در توئیتی نوشت که شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دستور کار خود را با عنوان «راستی آزمایی و نظارت بر فعالیت‌های هسته‌ای ایران در ذیل قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل» آغاز می‌کند.
پیش از این محمد مرندی، مشاور تیم ایران در مذاکرات احیای برجام گفته بود که تهران از نشست شورای حکام و نتایج آن نگران نیست.
نشست فصلی شورای حکام از روز دوشنبه ۱۲ سپتامبر (۲۱ شهریور) آغاز به کار کرده است. این نشست تا روز جمعه ۱۶ سپتامبر ادامه خواهد داشت.
تروئیکای اروپایی (آلمان، فرانسه و بریتانیا) در نشست قبلی شورای حکام یک قطعنامه توبیخی علیه ایران پیشنهاد دادند که با اکثریت آرا تصویب شد.
به گفته دیپلمات‌ها، تروئیکای اروپا به علاوه آمریکا در حال لابی با دیگر کشورهای عضور شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هستند تا با صدور بیانیه‌ای ایران را تحت فشار قرار دهند.
خبرگزاری رویترز در گزارشی به نقل از دیپلمات‌ها نوشته تروئیکای اروپا به علاوه آمریکا در حال لابی با دیگر کشورهای عضو شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هستند تا با صدور بیانیه‌ای ایران را برای پاسخگویی درباره سه مکان ادعایی آژانس، تحت فشار قرار دهند.
رویتزر نوشت به جای تصویب قطعنامه جدید در نشست جاری شورای حکام، چهار کشور حامی قطعنامه ماه ژوئن شامل انگلیس، فرانسه، آلمان و آمریکا بیانیه‌ای مشترک را تهیه کرده و امیدوارند کشورهای دیگر را نیز با خود همراه کنند.
بیانیه فوق می‌گوید: ما از ایران می‌خواهیم با اقدام فوری تعهدات حقوقی خود را انجام داده و بدون تاخیر پیشنهاد مدیرکل آژانس را برای همکاری بیشتر به منظور شفاف‌سازی و حل تمام موضوعات برجسته پادمانی بپذیرد.
این بیانیه در حالی قرار است در نشست شورای حکام صادر شود که تروئیکای اروپا چند روز پیش نیز در بیانیه ضد ایرانی جدید خود با طرح مسائل بی‌اساس علیه ایران گفتند: «هماهنگ کننده اروپا در مذاکرات در بسته پیشنهادی خود، تغییراتی ایجاد کرد که ما را به حد انعطاف پذیری خود رساند. متأسفانه ایران ترجیح داده است از این فرصت حساس دیپلماتیک استفاده نکند.»
رافائل گروسی مدیرکل سازمان بین‌المللی انرژی اتمی هم روز دوشنبه و در راستای سناریوی غرب، در نشست شورای حکام مدعی شد در تحقیقات کنونی درباره فعالیت‌های هسته‌ای ایران هیچ پیشرفتی حاصل نشده است.
مدیرکل آژانس مدعی شد در تحقیقات فعلی که در تلاش برای انجام آن با همکاری ایران هستیم، فعلا ثمربخش نبوده است و همچنان منتظر هستیم این اتفاق رخ دهد.
وی گفت ایران باید در دادن دسترسی به ما برای دریافت اطلاعات بسیار شفاف عمل کند تا بتوانیم تصویری دقیق سرهم کنیم که فعالیت‌های قبلی را هم نشان دهد.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از ایران خواسته است تا پاسخ‌های مناسبی درباره پیدا شدن اثر اورانیوم با منشا انسانی در سه مکان اعلام نشده ارائه دهد.
بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی پیش از این سه مکان در ورامین، مریوان و تورقوزآباد در حومه تهران را شناسایی و اعلام کرده‌اند که سایت‌های ورامین و تورقوزآباد در سال‌های ۲۰۰۳ و ۲۰۰۴ احتمالا با هدف از بین بردن رد اورانیوم تخریب شده‌اند.
تحقیقات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از این مکان‌های اعلام نشده مهمترین موضوع محل اختلاف در احیای برجام اعلام شده است.
تهران بار‌ها خواستار بسته شدن پرونده تحقیقات این نهاد شده است تا زمینه برای احیای برجام ایجاد شود، اما کشورهای اروپایی دخیل در توافق هسته‌ای ایران به همراه ایالات متحده می‌گویند این موضوع ربطی به احیای برجام ندارد.
محسن نذیری اصل، سفیر جدید ایران نزد سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین، نیز در نشست فصلی شورای حکام برای ارائه پاسخ‌های ایران حضور دارد.
در همین راستا پیش تر بهروز کمالوندی، سخنگو و معاون امور بین‌الملل، حقوقی و مجلس سازمان انرژی اتمی ایران در پاسخ به برخی گفته‌های مدیرکل آژانس و درخواست پاسخ جمهوری اسلامی ایران به سوالات آژانس، به ارائه توضیحاتی پرداخت.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران اظهار کرد: بیان وجود خلأ نظارتی و اینکه این خلاء هر روز بزرگ‌تر می‌شود، مبنای حقوقی ندارد زیرا آنچه امروز انجام نمی‌شود مربوط به توافق 1+5 با جمهوری اسلامی ایران است که در قالب سند برجام تعریف‌شده و همچنین برقراری مجدّد آن مطابق قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از منافع ملّت ایران، مستلزم رفع تحریم‌ها و اجرای تعهدات طرفین متعاهد است.
وی درباره موضوع سه مکان ادعایی آژانس تصریح کرد: ایران در خصوص سه مکان ادعایی آژانس؛ کمال همکاری را داشته است، اطلاعات و پاسخ به سؤالات آژانس را ارسال کرده و جلسات گفتگو برای رفع ابهام نیز برگزار کرده است.
کمالوندی تأکید کرد: آژانس نباید بر مبنای اسناد ساختگی رژیم صهیونیستی که با اهداف خاص سیاسی در اختیار آژانس قرار داده می‌شود، قضاوت و بر اساس آن‌ها اعلام نظر کند. این نوع قضاوت برخلاف اصل بی‌طرفی و حرفه‌ای‌گری است. از آنجائی که آژانس تمام مواد هسته‌ای اظهارشده ایران را مورد حسابرسی قرار داده است و هیچ اختلاف حسابداری مواد مطرح نیست؛ صرف مشاهده آلودگی در چند مکان را نمی‌توان نشانه‌ای از وجود مواد هسته‌ای اظهارنشده تلقی کرد. این نوع نتیجه‌گیری بر خلاف رویه و استانداردهای شناخته‌شده آژانس حتی با موارد مشابه در کشورهای مختلف است.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی افزود: متأسفانه این بیانات ریشه در اهداف و مقاصد مغرضانه سیاسی دارد که رژیم صهیونیستی آن را هدایت می‌کند. توصیه ما به آژانس و طرف‌های مذاکراتی، دوری جستن از اینگونه برخوردهاست که تاکنون هم این شیوه هیچ نتیجه‌ای را عاید آن‌ها نکرده است.