به گزارش گروه علم و فناوری باشگاه خبرنگاران دانشجویی(ایسکانیوز)؛ کشورهای جنوب صحرای آفریقا به تازگی با ۲۶ درصد رشد نرخ مشارکت زنان در فعالیت‌های کارآفرینی در جهان همراه بوده‌اند. براساس شاخص زنان کارآفرین مسترکارت (MIWE) در سال 2021، بوتسوانا، آفریقای جنوبی و غنا بالاترین درصد زنان کارآفرین را در سطح جهان به خود اختصاص داده‌اند.

این شاخص نشان می‌دهد که کشورهای مذکور نه تنها درصد بالایی از مشاغل تحت مالکیت زنان را دارند، بلکه به طور رسمی نیز از زنان کارآفرین حمایت می‌کنند. تحقیقات نشان می‌دهد که زنان 58 درصد از جمعیت خوداشتغال آفریقا را تشکیل می‌دهند و بیشتر از مردان به کارآفرین تبدیل می‌شوند.

این گزارش نتیجه‌گیری‌های عمیقی به همراه دارد. استارتاپ‌های تحت رهبری زنان در آفریقا نه تنها به اندازه استارتاپ‌های مردانه سودآور هستند، بلکه در آینده‌ای نزدیک شاهد توانمندسازی زنان و ایجاد تاثیر اجتماعی مثبت در این قاره خواهیم بود. البته به نظر می‌رسد که با توجه به چالش‌های متعدد زنان کارآفرین در مورد تامین مالی کسب‌وکارشان، به این زودی‌ها شکاف جنسیتی در آفریقا از بین نرود.

گزارش شکاف جنسیتی جهانی 2022 مجمع جهانی اقتصاد مبنی بر این است که دستیابی به برابری جنسیتی در سطح جهانی به طور متوسط 132 سال طول می‌کشد. این چشم‌انداز در سال ۲۰۲۰ حدود 99/5 سال تخمین زده شده بود.

طبق گزارش بانک جهانی، زنان کارآفرین در سراسر جنوب صحرای آفریقا همچنان سود کمتری نسبت به مردان دارند (به طور متوسط 34 درصد کمتر). تبعیض جنسیتی یکی از دلایل این نابرابری است. برخی دیگر شامل دسترسی محدود به سرمایه و دارایی، فقدان شبکه پشتیبانی و سایر عوامل اجتماعی و خود محدودکننده است.

پتانسیل اقتصادی استارتاپ‌های زنانه

بانک توسعه آفریقا تاکید کرده است که استارتاپ‌های زنانه محرک‌های کلیدی توسعه اقتصادی هستند و از طریق ایجاد شغل به یکپارچگی مالی در این قاره کمک می‌کنند. به این ترتیب، دولت‌های آفریقایی می‌توانند رشد اقتصادی را تقویت کنند و میلیون‌ها نفر را از فقر نجات دهند؛ همانطور که توسط بانک جهانی اعلام شده است، با آزادسازی پتانسیل زنان کارآفرین، این قاره با سیاست‌های درست متحول خواهد شد.

تحقیقات دانشگاه هاروارد هم نشان می‌دهد که افزایش نرخ کسب‌وکارهای زنانه و کاهش شکاف‌های جنسیتی در آفریقا باعث افزایش رشد اقتصادی می‌شود. در همین حال، مطالعه‌ مرکز مشاوره رولاند برگر اشاره بر این دارد که زنان کارآفرین بین 250 تا 300 میلیارد دلار به رشد اقتصادی آفریقا کمک می‌کنند که معادل 13 درصد از تولید ناخالص داخلی این قاره است.

حتی در مقیاس جهانی، اقتصاد زنان به عنوان بزرگ‌ترین بازار نوظهور جهان در نظر گرفته می‌شود که پتانسیل مشارکت 12 تریلیون دلاری را در تولید ناخالص داخلی جهانی تا سال 2025 به همراه دارد. علاوه براین، زنان کارآفرین فرصت‌های شغلی برای خود و دیگران ایجاد خواهند کرد و توسعه جامعه و بهبود شرایط زندگی را پیش خواهند برد.

بنیانگذاران زن در آفریقا با معرفی محصولات جدید به اقتصاد نوپای این قاره، بهره‌وری را افزایش می‌دهند و در بازارهای تحت سلطه مردان رقابت ایجاد می‌کنند.

یکی از کارشناسان توسعه اقتصادی می‌گوید: نقش حیاتی استارتاپ‌های تحت رهبری زنان در آفریقا به این معنی است که دولت‌ها و سیاستگذاران این قاره باید به محدودیت‌های فرهنگی-اجتماعی رسیدگی کنند، زیرا این محدودیت‌ها پتانسیل رشد بنیانگذاران زن را محدود می‌کند و مشارکت آنها را در فضای استارتاپ آفریقا کاهش می‌دهد.

مطالعه مرکز تحقیقات مک‌کینزی در مورد قدرت برابری در آفریقا حاکی از آن است که زنان در سال ۲۰۱۸ حدود ۳۳ درصد از تولید ناخالص داخلی این قاره را تشکیل داده‌اند. در واقع، دولت‌های آفریقایی می‌توانند با آزاد کردن پتانسیل استارتاپ‌های زنانه و ایجاد یک محیط تجاری عادلانه برای آنها به رشد بیشتری دست یابند. این در حالی است که در حال حاضر 42 میلیارد دلار شکاف مالی برای زنان کارآفرین در این قاره وجود دارد.

با این حال، پیش‌بینی می‌شود که اگر شکاف جنسیتی پر شود، آفریقا تا سال 2025 می‌تواند 316 میلیارد دلار تولید ناخالص داخلی به دست آورد. در این راستا، دولت‌های آفریقایی در اجرای سیاست‌های درست برای حمایت از زنان کارآفرین و مقابله با چالش‌هایی که مانع از موفقیت کسب‌وکارهای آنها مانند مردان می‌شود، علاقه پیدا کرده‌اند. حمایت از کارآفرینی زنان راهی برای توانمندسازی اقتصادی و کیفیت زندگی برای خانواده‌های آفریقایی است، زیرا زنان می‌توانند در تامین مالی خانواده هم مشارکت کنند. گفتنی است که بسیاری از اقتصادهای آفریقایی در دوران پساکووید بهبود چشمگیری را نشان می‌دهند و با مشارکت بیشتر زنان، این بهبود افزایش خواهد یافت.

وظیفه دولت‌ها 

در گزارش مجمع جهانی اقتصاد آمده است: در راستای رشد مشارکت زنان در فعالیت‌های اقتصادی، سیاستگذاران آفریقایی باید با اتخاذ سیاست‌های مبتنی بر جنسیت، مانند بودجه‌بندی جنسیتی به بهبود تخصیص بودجه عمومی به کسب‌وکارهای زنانه کمک و چالش تامین مالی استارتاپ‌های زنان آفریقایی را مدیریت کنند. دولت‌های آفریقایی علاوه بر تقویت حقوق زنان از طریق قانون، می‌توانند از بودجه‌بندی‌های جنسیتی برای مقابله با سوگیری جنسیتی و تبعیض علیه کارآفرینان زن استفاده کنند.

کشورهای آفریقایی همچنین می‌توانند از توافقنامه تجارت آزاد قاره آفریقا استفاده کنند که هدف آن ایجاد بازار واحد قاره‌ای برای کالاها و خدمات و تقویت تجارت بین آفریقاست و می‌تواند برای ایجاد یک محیط حق رای برای کارآفرینان زن مورد استفاده قرار گیرد و به زنان کارآفرین آفریقایی اجازه می‌دهد تجارت خود را در سراسر قاره گسترش دهند.