همشهری‌آنلاین - فتانه احدی: بعد از توئیت میخائیل اولیانوف نماینده دائم روسیه نزد سازمان‌های بین‌المللی در وین مبنی بر امکان حصول توافق نهایی یک هفته‌ای برجام، آینده‌ای بر اساس توافق و برجام پیش روی قرار گرفت. در صورتی که به گفته فدا حسین مالکی قبلا هم آقای اولیانوف چنین سخنانی را مطرح کرده بود.
همچنین مالکی به با اشاره به نشست کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس می‌گوید که موضوع پیش‌نویس توافق هسته‌ای ایران با طرف‌های مذاکره کننده مورد بحث و بررسی قرار گرفت. اما هنوز متن کامل پیش‌نویس توافق منتشر نشده و تنها مفادی از آن در اختیار اعضای کمیسیون قرار دارد. اعضا تصمیم گرفتند تا کمیته‌ای متشکل از تعدادی از اعضای کمیسیون موضوع بررسی متن پیش‌نویس توافق هسته‌ای ایران با طرف‌های مذاکره کننده پس از اینکه متن کامل در اختیار کمیسیون قرار گرفت را مورد بررسی قرار دهد.
- توافق در وین تا هفته آینده ممکن است؟ | جزئیات تازه درباره متن توافق احتمالی؛ این متن اتحادیه اروپا نیست
- توافق نهایی چه زمان قابل دستیابی است؟ | لزوم تأمین خواسته‌های ایران در ۳ حوزه | واکنش واشنگتن به گمانه‌زنی‌ها | پروژه انحرافی آمریکایی ها
فدا حسین معتقد است که باید مراقب مکر و حیله آمریکا بود چرا که آمریکا دائماً تاکتیک‌ها و روش‌های خود را در بحث مذاکرات تغییر می‌دهد. به گفته او تأکید اعضای کمیسیون بر این بود که آمریکا به ویژه به خاطر مسئله اوکراین در موضع ضعف قرار گرفته و ما باید دقت لازم را داشته باشیم تا بتوانیم به بهترین وجه حقوق ملت ایران را استیفا کنیم.
در ادامه گفت‌وگوی همشهری آنلاین با فدا حسین مالکی سیاستمدار، نماینده زاهدان و سیستان بلوچستان و عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس را بخوانید.
به گفته آقای اولیانوف تا هفته دیگر توافق ایجاد می‌شود. این گمانه‌زنی‌بر چه اساسی صورت گرفته است؟نظرشما در این مورد چیست؟
گمانه‌زنی‌هایی که اخیرا می‌شود بر اساس متن پیشنهادی آقای مورا است. البته این متن پیشنهادی هنوز منتشر نشده است.
دیروز در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس هم جلسات کارشناسی برگزار شد. در مورد برخی از مفاد پیشنهادی که به دست کمیسیون رسیده بود، بحث و نظراتی ارائه شد که در واقع نیاز به بحث‌های مختلفی است. در شورای عالی امنیت ملی مسئله مذاکرات به جد پیگیری می‌شود تا درباره متن پیشنهادی طرف غربی یک جمع‌بندی نهایی صورت دهیم.
آقای اولیانوف بر اساس جلساتی که با دو طرف مذاکره‌کننده داشته، قبلا هم در مورد توافقات سخنانی مطرح کرده که ۵۰،۵۰ بوده است. اکنون نیز بر اساس یافته‌های خود اطلاع‌رسانی می‌کند.
همچنین معتقد است که توافقات باید به شرطی امضا شود که اجحافی برای طرف ایرانی صورت نگیرد. از سویی نیز طرف ایرانی هم بر اساس منافع خود قدم بر می‌دارد و آنها را نادیده نمی‌گیرد. چرا که تاکنون از بدعهدی‌های آمریکا نه تنها کم نشده، بلکه بیشتر هم شده است. و همچنین به دلیل اینکه هر چند وقت یک‌بار بهانه‌گیری‌هایی از سوی طرف آمریکایی صورت می‌گیرد، باعث شده است حساسیت در تیم مذاکره کننده ایران بیشتر شود.
آیا در پیش‌نویس جدید، خواسته‌های ایران پررنگ‌تر است یا بر اساس مطالبات غربی‌ها تنظیم شده است؟
متن جدید پیش‌نویس برجام احتمالا در ابتدا بر اساس خواسته‌های آمریکا بوده، اما چون متن کامل هنوز در دسترس قرار نگرفته است، نمی‌توان نظر قطعی داد. البته در مباحثی که تا کنون مطرح شده، بیشتر منافع طرف غربی لحاظ شده است که به هر حال طرف ایرانی نیز سعی می‌کند که اصلاحاتی انجام دهد و روی این موضوع اشراف کامل داشته باشد.
آمریکایی‌ها بعد از ماجرای اوکراین شدیدا در شرایط بدی قرار گرفته‌اند و در بحران به سر می‌برند. همچنین از نظر موقعیت بین‌المللی در شرایط خوبی قرار ندارند. و حتی اگر روس‌ها انرژی اروپا را تامین نکنند، بزرگترین چالش قرن برای اروپا از نظر سیاسی، اجتماعی و اقتصادی رقم خواهد خورد. این است که گرایش آنها به ایران، به خاطر موقعیت‌هایش خیلی بیشتر شده است. اینها معادلاتی است که در سرنوشت برجام تاثیر دارد.
مقابله جمهوری‌خواه‌ها با بایدن، مشکلات داخلی و فشاری که بر دولت آمریکاست چه تاثیری بر روند مذاکرات دارد؟
اکنون آقای بایدن درگیر مسائل داخلی هم است. رقابتهای انتخاباتی باعث شده که دو جناح در آمریکا یکدیگر را در مورد برجام و اوکراین متهم کنند. و آقای بایدن در رقابتهای انتخاباتی شرایط خوبی ندارد و آسیب‌پذیر شده است. و البته منفعل بودن آمریکا در مذاکرات تاثیر دارد اما در مواضع ایران خیلی تاثیر ندارد.
به هر جهت حوادث داخلی آمریکا هم متاثر از رقابتهای انتخاباتی است. همچنین فشار آمریکایی‌ها به دولت بایدن، جنگ اوکراین و مسائل مختلف همگی توسط ایران رصد می‌شود. آقای بایدن در سفری که در منطقه به اسرائیل و عربستان داشت، بی‌برنامه و بی انگیزه بود. سابقه نداشته که یک رئیس جمهوری انقدر بی‌برنامه و بی‌انگیزه چنین سفری داشته باشد.
به نظر شما چرا آمریکا مدام تغییر تاکتیک می‌دهد و روش‌های خود را در بحث مذاکرات تغییر می‌دهد؟ آیا مسائل داخلی تاثیری در این روند دارد؟
دلایل متعددی دارد، اما مسائل بین‌المللی پررنگ‌تر از مسائل داخلی آنها است. جایگاه آمریکا بسیار متزلزل شده است. و طبیعی است که اینها به نوعی می‌خواهند در گفتگوهای بعدی، امتیاز بگیرند که تیم مذاکره‌کننده ما نیز حساسیت خاص خود را دارد.
اگر توافق حاصل نشد می‌توان گفت مذاکرات شکست خورده است؟
نمی‌توانیم بگوییم شکست صورت گرفته است. آن چیزی که در مذاکرات وجود دارد و به چشم می‌خورد تلاش برای توافق است.هر چند در گذشته چندین بار مذاکرات متوقف شد و آمریکا هم از برجام خارج شد، اما مذاکرات از سر گرفته شد و ادامه یافت. ایران مذاکرات را به عنوان یک پروسه و یک موضوع رصد می‌کند و به مسائل داخلی گره نمی‌زند.
نظر شما