شادمهر راستین: عدم شرکت در رقابت اسکار پیامد مثبتی ندارد، بلکه از دست دادن فرصت برای محک سینمای ایران است
حضور در آکادمی اسکار برای سینمای ایران چه اهمیتی می‌تواند داشته باشد؟
تنها جایی که استاندارد سینمای ایران در سطح جهانی می‌تواند خود را محک بزند آکادمی اسکار است که اگر بخواهیم از حضور در این رویداد انصراف دهیم، این فرصت را هم به‌راحتی از دست داده‌ایم؛ اما گویی سازمان سینمایی به دنبال ارتقای سینمای ایران نیست. این درحالی‌که سینما، بزرگ‌ترین دستاورد کشور در ۵۰ سال گذشته بوده است.
حضور در آکادمی اسکار چگونه می‌تواند به رشد و اعتلای سینمای ایران منجر شود؟
ایران تنها کشور غرب آسیا است که توانسته دو جایزه اسکار کسب کند. اسکار فضای هنری را دنبال نمی‌کند و فضای صنعتی سینما در آن بیش از هر چیز اهمیت دارد و ملاک‌های آن برای انتخاب اثر تا حد زیادی صنعتی است. اگر سازمان سینمایی حضور سینمای ایران در این رویداد رقابتی را کنار بگذارد، عملاً همان آینده‌ای را برای سینما رقم می‌زند که برای صنعت خودروسازی ما رخ داد که باعث شد ماشین‌هایی مانند پراید تولید کنیم که استانداردهای جهانی در آن‌ها لحاظ نشده و فقط برای مصرف داخلی تولید شده‌اند. درواقع آکادمی اسکار فرصتی برای محک و بررسی این موضوع است که بفهمیم سینمای ایران تا چه اندازه حاوی استانداردهای صنعتی است.
موفقیت ایران در کسب دو جایزه اسکار، چه تأثیری در صنعت سینمای ما داشته است؟
برخی افراد که حتی در انتخاب فیلم برای اسکار نقش دارند، تصور می‌کنند که فیلم ارسال شده به این آکادمی تنها متعلق به فیلم‌ساز است و اگر موفقیتی کسب کند، فیلم‌ساز را به موفقیت رسانده است، درحالی‌که اسکار تنها رویداد سینمایی معتبر جهان است که فیلم‌ها را در همه رشته‌های تکنیکی و فنی موردبررسی قرار می‌دهد. اگر فیلمی به حد استاندارد نرسد اصلاً مورد قضاوت قرار نمی‌گیرد، درواقع پیش از هر چیز باید کیفیت تصویر، صدا و... به حد استاندارد برسد. وقتی فیلمی از طرف کشور به اسکار معرفی می‌شود، تک‌تک افراد خود را برای ارائه یک کار استاندارد موظف می‌دانند، چراکه قطعاً کارشان دیده می‌شود و این نگاه می‌تواند کیفیت تولیدات را تا حد زیادی افزایش دهد و درنتیجه موفقیت‌هایی چون موفقیت صنعتی برای آثار به همراه داشته باشد؛ اما متأسفانه بعضاً در کشور ما این موارد کنار گذاشته شده و نگاهی صرفاً مضمونی به اثر می‌شود و درواقع با این نگاه برای سرنوشت جامعه ۴ هزارنفری سینما تصمیم گرفته می‌شود. اگر چنین برخوردی منطقی بود قطعاً کره جنوبی هم می‌توانست در برخورد با فیلم «انگل» چنین رویکردی داشته باشد و بگوید این فیلم به‌شدت سیاه‌نما است و کاش آن را به اسکار معرفی نمی‌کردیم، درحالی‌که قطعاً سال‌های بعد هم کره جنوبی سعی دارد در رقابت اسکار شرکت کند.
آیا با این نظر که آکادمی اسکار برخوردی سیاسی با فیلم‌ها دارد، موافق هستید؟
اولین شرط اسکار این است که فیلم یک هفته در کشور خودش اکران شده باشد، درواقع فیلم باید مجوز نمایش در کشور خودش را داشته باشد و این نشان می‌دهد که اسکار یک رویداد سیاسی نیست. اسکار رویکرد دیگر جشنواره‌ها را ندارد که سعی دارند فیلم‌های رادیکال را انتخاب کنند و اصلاً به مجوز داشتن این فیلم‌ها توجهی ندارند. فیلم‌هایی که نتوانسته‌اند مجوز اکران در کشور خود را کسب کنند، نمی‌توانند در آکادمی اسکار نیز حضور داشته باشند و این نشان می‌دهد که این آکادمی رویکرد سیاسی ندارد. اسکار جایزه‌ای برای تهیه‌کنندگان است و اتفاقاً اولین آسیبی که سینمای ما از قرار نگرفتن در این رقابت متحمل می‌شود، متوجه تهیه‌کنندگان است. حضور در این رویداد می‌تواند درخواست تهیه‌کنندگان سینما باشد تا فیلم‌های ما به‌نوعی از این طریق در زمینه حرفه‌ای و صنعتی بودن محک بخورند چراکه در آکادمی اسکار نگاه تکنیکی و فنی بر نگاه مضمونی غالب است.
از نظر شما تحریم اسکار، مسئولان سینمای ما را به هدفی که مدنظر دارند، می‌رساند یا خیر؟
تحریم از موضع قدرت انجام می‌شود و ما در این موضع نیستیم که بخواهیم بگوییم سینمای ایران آکادمی اسکار را تحریم کرد، این اقدام اتفاقاً قرار گرفتن در موضع ضعف است و جمله درست این است که سینمای ایران در این رقابت شرکت نمی‌کند. شرکت نکردن در این رقابت پیامد مثبتی ندارد و تنها یک کوتاهی از سوی مسئولان به حساب می‌آید.
آیا می‌توانیم به موفقیت در اسکار 2022 امیدوار باشیم؟
ایران در 15 سال اخیر جزو کشورهای مدعی برای کسب جایزه اسکار خارجی زبان بوده و امسال هم این امکان برای سینمای ما وجود دارد. موفقیت سینمای ایران در عرصه بین‌المللی طی سال‌های اخیر دستاورد تمام جامعه سینمایی ایران است. از قدیم یک جریان به‌هم‌پیوسته حدوداً ۵۵ ساله امروز سینمای ایران را به این مرحله رسانده و اعتباری که ما در جهان داریم ساده به دست نیامده، اما متأسفانه این اعتبار در معرض تهدید قرار گرفته است.
نظر شما درباره حذف جشنواره جهانی فیلم فجر و مقابله با حضور سینمای ایران در عرصه‌های جهانی چیست؟
محمدمهدی عسگرپور بارها درباره اهمیت جشنواره جهانی فیلم فجر تأکید کرد و خطر از دست دادن یک فرصت جهانی را به مسئولان هشدار داد، اما به این هشدارها توجه نشد و جشنواره جهانی فیلم فجر حذف شد. برخی از سینماگران به برگزاری این جشنواره انتقاد داشتند و یکی از انتقادات جدی هزینه بالای این جشنواره بود که هیچ دستاوردی برای سینمای ایران نداشت. پرسش این است که اگر این جشنواره دستاوردی برای سینمای ایران نداشته، چرا یک بررسی دقیق درباره آن صورت نمی‌گیرد که همه از این اتفاق باخبر باشند؟ من با نقد و بررسی بودجه این جشنواره مشکلی ندارم، اگر هزینه زیادی برای آن در نظر گرفته شده بود، باید با بررسی دقیق جلوی این اتفاق گرفته می‌شد، اما حذف و تعطیلی این رویداد، اتفاق درستی نبــوده است.