رابطه پنهانی بین ترکیه و نظام سوریه چیز جدیدی نیست و مخصوصاً رابطه بین مقامات و دستگاههای اطلاعاتی دو طرف از مدتها قبل از سوی رسانهها مطرح میشد، اما دیدار بین مقامهای ارشد سیاسی، چیز تازهای است که پنج شنبه شب گذشته از سوی مولود چاووش اوغلو، وزیر خارجه ترکیه، بیان شد. چاووش اوغلو که در آخرین روز از سیزدهمین کنفرانس سفیران در آنکارا سخنرانی میکرد علاوه بر اینکه برای نخستین بار پرده از دیدارش با فیصل مقداد، وزیر خارجه سوریه، برداشت که به گفته او اکتبر گذشته در حاشیه نشست جنبش «عدم تعهد» در بلگراد انجام شد، بر آشتی بین مخالفان و نظام سوریه تأکید کرد و گفت: «بدون دستیابی به این امر صلح پایدار در سوریه وجود نخواهد داشت.»
آیا این سخنان او به معنای چرخش اساسی در رویکرد ترکیه نسبت به سوریه است و آنکارا حالا بعد از قریب یک دهه خصومتورزی علیه دولت و ملت سوریه، قصد دارد چرخش اساسی در این زمینه انجام دهد؟ از یک سو، به نظر میرسد سرمایه هنگفت اقتصادی، نظامی و سیاسی که ترکیه در این مدت داشته جایی برای خوشبینی باقی نمیگذارد، به خصوص که مخالفان نظام سوریه در شمال و استان ادلب یک سرمایه انسانی قابلتوجه برای آنکارا هستند. آنکارا تاکنون از این سرمایه برای مداخلات نظامیاش دستکم در لیبی و آذربایجان استفاده کرده و گزارشهایی هم از اعزام آنها به اوکراین شده است. بنابر این، بعید است که ترکیه در وضعیت فعلی حاضر به کنار گذاشتن این نیروی انسانی باشد، به خصوص اینکه در جنگ احتمالی با کردهای سوریه، ترکیه به شدت به این نیرو نیاز دارد تا از میزان تلفات نیروهای خود به مقدار قابلتوجهی بکاهد.
از سوی دیگر، باید به انتخابات ریاست جمهوری ترکیه در اواسط ژوئن توجه داشت و اینکه جناح مخالف از جنگطلبی در شمال سوریه به عنوان حربهای برای حمله به رجب طیب اردوغان، رئیسجمهور ترکیه، بهرهبرداری میکند. روز پنج شنبه ۳۰۸ نفر از نخبگان ترکیه شامل اساتید دانشگاه، روزنامهنگاران، نویسندگان و سینماگران با صدور بیانیهای خواهان توقف عملیات نظامی در سوریه شدهاند و از دشمنتراشی دولت حاکم بهشدت انتقاد کردهاند. به نظر میرسد که دولت ترکیه در این شرایط به دنبال آرام کردن اوضاع است و سخنان چاووش اوغلو را نیز میتوان از این جهت ارزیابی کرد، چنان که روزنامه سوری الوطن نیز پیش از این در مورد نزدیک بودن عادیسازی روابط بین دمشق و آنکارا نوشته بود: «انتقال پیام از آنکارا برای دمشق درباره بهبود روابط صحت ندارد و تبلیغات رسانهای در آستانه انتخابات ریاست جمهوری در ترکیه است که با هدف بهبود وجهه رژیم آنکارا انجام میشود.» با این حال، یک احتمال را نیز نمیتوان نادیده گرفت که با توجه به چرخشهای ترکیه در روابط با کشورهای منطقه از جمله امارات متحده عربی، عربستان سعودی و مصر، آنکارا حاضر شده همین رویه را نیز در قبال سوریه در پیش بگیرد. در واقع، آنکارا بعد از یک دهه سیاست کاملاً اشتباه در قبال دمشق و خصومتورزیهایش، متوجه شده که نظام دمشق به ثبات خود رسیده و خصومتورزی بیشتر فقط باعث میشود که هزینههایی بیشتر از این در پی داشته باشد. بنابراین، آنکارا حالا به ترمیم روابط با دمشق روی آورده و علنی شدن دیدار با فیصل مقداد از سوی چاووش اوغلو نیز گام اولیه دیپلماتیک در این مسیر است. حتی اگر این حرف هم صحت داشته باشد باز این مسئله باقی میماند که آنکارا با معارضان مسلح سوری چه خواهد کرد، به ویژه اینکه بخش عمده آنها تروریستهای مسلح هستند. تظاهرات این معارضان بعد از سخنان چاووش اوغلو در شهرهای شمالی سوریه از جمله عفرین، اعزاز، الباب، تلابیض و رأسالعین و پایین کشیده شدن پرچم ترکیه از سوی آنها شدت خشمشان را نشان داد و این میتواند تهدیدی برای امنیت داخلی ترکیه باشد. با توجه به این تهدید نمیتوان انتظار تحولات سریع در روابط آنکارا با دمشق داشت و باید گفت که حتی اگر چاووش اوغلو در سخنان خود صداقت داشته باشد باز بهبودی در روابط بین دو طرف با کندی پیش خواهد رفت.
سید رحیم نعمتی
چرخش آنکارا در سوریه؟!
روزنامه جوان
رابطه پنهانی بین ترکیه و نظام سوریه چیز جدیدی نیست و مخصوصاً رابطه بین مقامات و دستگاههای اطلاعاتی دو طرف از مدتها قبل از سوی رسانهها مطرح میشد، اما دیدار بین مقامهای ارشد سیاسی، چیز تازهای است که پنج شنبه شب گذشته از سوی مولود چاووش اوغلو، وزیر خارجه ترکیه، بیان شد
صاحبخبر -
∎
نظر شما