بین الملل تابناک: نشست خبری سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی، امروز دوشنبه ۱۰ مرداد ماه ۱۴۰۱ برگزار شد و ناصر کنعانی به سوالات خبرنگاران داخلی و خارجی پیرامون مسائل مختلف سیاست خارجی پاسخ داد.

وی در ابتدا آغاز ماه محرم و ایام سوگواری و عزاداری سید و سالار شهیدان حسین بن علی و یاران باوفای آن حضرت را و همچنین به خانواده‌های قربانیان ناشی از سیل اخیر تسلیت گفت و مراتب همدردی عمیق خود را ابراز کرد.

سخنگوی دستگاه دیپلماسی در پاسخ به سوال تابناک درباره اظهارات وزیر انرژی لبنان درباره احتمال تامین سوخت این کشور توسط ایران (با درخواست رسمی ایران) اظهار داشت: در جریان شرایط سخت مردم لبنان هستیم که ناشی از سیاست‌های غلطی است که برخی دولت‌ها در ارتباط با این کشور در پیش گرفتند و مبتنی بر سیاست‌های غلط منطقه‌ای خود، شرایط اقتصادی لبنان را به گونه‌ای رقم زدند که مردم این کشور در رنج هستند. ما از این وضعیت متاثر و ناراحت هستیم و اگر امکان و توانی داشته باشیم، به ملت و دولت لبنان در چارچوب مناسبات دوستانه و برادرانه کمک می کنیم. به عنوان کشور دوست لبنان علاقه‌مندیم برای بهبود شرایط اقتصادی این کشور نقش سازنده ای ایفا و از ظرفیت‌های خود استفاده کنیم. چنانچه درخواست رسمی از سوی دولت لبنان به ایران ارائه شود، ایران هم با نگاه مثبتی که برای کمک به کشورهای دوست در منطقه دارد، آمادگی این را داشته که درباره تامین سوخت با مقامات دولت لبنان گفت‌وگو کند.

سخنگوی وزارت امور خارجه همچنین از مسئولان و امدادگرانی که در این ایام سخت در میدان برای امدادرسانی و نجات مصدومان و گرفتاران در سیلاب حضور یافتند، قدردانی کرد و از کشورها و ملت‌ها و سفارتخانه‌هایی که به این مناسبت در این حوادث تلخ با دولت و ملت و خانواده‌های داغدار این حوادث ابراز همدردی کرده و برخی از کشورهای همسایه که کمک‌هایی را ارسال کردند تشکر نمود.

این دیپلمات ارشد کشورمان به دولت‌ها و ملت‌هایی که در مناطق پیرامونی ما دچار حوادث مشابه سیلاب شدند نیز تسلیت گفت و با آنها ابراز همدردی کرد.

کنعانی به مناسبات‌ این هفته از جمله روز حقوق بشر اسلامی اشاره و بیان کرد: مقارن سالروز تصویب حقوق بشر در اسلام، در ۱۳۶۹ توسط کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی در اجلاس قاهره به تصویب رسیده شد.

سخنگوی دستگاه دیپلماسی در ادامه و در پاسخ به سؤالی درباره موضع جمهوری اسلامی ایران درباره تحولات اخیر عراق و تسخیر ساختمان پارلمان این کشور از سوی هواداران مقتدا صدر عنوان کرد: عراق کشور بزرگ و مهم همسایه ماست. به صورت طبیعی تحولات جاری این کشور را با دقت و حساسیت دنبال می‌کنیم. ایران همواره بر ثبات و اهمیت استقرار و امنیت این کشور مهم همسایه دوست و برادر تاکید داشته و دارد و معتقد است امنیت عراق، امنیت ایران و منطقه است. به تحولات این کشور با حساسیت اهتمام داشته و مسائل را دنبال می‌کنیم. تحولات جاری که به نظر می‌رسد ناشی از اختلافات سیاسی داخل است، جزو امور داخلی عراق تلقی می‌کنیم و معتقدیم جریانات و احزاب و تشکل‌های سیاسی عراق می‌توانند در چارچوب قانون اساسی و سازوکارهای قانونی این کشور و به روش‌های مسالمت آمیز و همراه با احترام متقابل از وضعیت جاری عبور کرده و با تشکیل دولت مردمی به توسعه و پیشرفت روزافزون عراق کمک کنند.

ایران همواره به انتخاب مردم عراق احترام گذاشته و می‌گذارد و تاکید می‌کند گفت‌وگو بهترین روش برای حل مشکلات داخلی این کشور است و معتقدیم ملت عراق با بلوغی که دارند و درایت و تدبیر رهبران عراق می‌توانند از این مرحله به خوبی عبور کرده و شاهد ثبات و آرامش روزافزون در عراق باشیم.

وی درباره سفر وزیر نیرو به افغانستان در خصوص حق‌آبه هیرمند نیز گفت: بحث حق‌آبه موضوع بسیار مهمی است و رئیس جمهور اخیرا تاکید مضاعفی داشت بر بحث ضرورت پیگیری حق‌آبه ایران.

کنعانی بیان کرد: اهتمام هیأت حاکمه سرپرستی در این خصوص نشانگر التزام مقامات این کشور به توافقات مشترک است. در وزارت خارجه موضوع را دنبال می‌کنیم وزیر خارجه بعد از تاکید و دستور رئیس جمهور با وزیر خارجه موقت افغانستان صحبت و بر این موضوع تأکید کرد.

وی گفت: تحقق این امر به همکاری صادقانه طرف‌های ما در کشور دوست افغانستان بستگی دارد و این را نشانه حسن نیت می‌دانیم که دوستان ما مایل هستند، همکاری همراه با تعامل سازنده را با ایران شکل دهند. تلاش‌های خود را با جدیت ادامه می‌دهیم. هنوز شاهد تحقق انتظارات ایران از برادران در افغانستان نیستیم. میزان آبی که واریز می‌شود ناچیز است و امیدواریم برادران در افغانستان به تعهدات خود عمل کنند.

سخنگوی وزارت امور خارجه درباره مذاکرات در وین نیز اظهار داشت: ایران همواره مبدع بوده و در مسیر مذاکره حضور داشته است. روند مذاکره را منطقی و معقول برای رسیدن به توافق جامع، پایدار و تضمین کننده منافع ایران در چارچوب برجام به ویژه منافع اقتصادی ایران می‌دانیم. طی روزهای اخیر پیام‌هایی رد و بدل شد و آقای بورل متنی را پیشنهاد داده مبتنی بر مذاکرات گذشته و طرف‌ها این را دریافت کردند و ایران هم این پیشنهادها را دریافت کرده است. طرف ایرانی متن و پیشنهادها را به دقت بررسی و نقطه نظرات خود را ارائه داده است. شاهد تحرک طرف‌های دیگری هم بودیم.

وی بیان کرد: گفت‌‌وگوی مفصل رئیس جمهور فرانسه با رئیس جمهور کشورمان، بخشی از مسائل ناشی از این قضیه بود. طرف‌ فرانسوی برای نزدیک‌ کردن دیدگاه‌ها انجام می‌دهد و تلاش‌هایی را برخی مقامات از جمله وزرای خارجه انجام دادند و در تماس‌های تلفنی با امیرعبداللهیان دیدگاه‌ها و ابتکاراتی را مطرح کردند متمرکز بر نزدیک کردن دیدگاه‌ها با یکدیگر. ما به عنوان ایران از هر ابتکاری که برای دستیابی به توافق کمک کننده باشد استقبال کرده و می‌کنیم و همواره واکنش مثبت نشان دادیم. ما همواره مبدع و منعطف بودیم و در میز مذاکره حضور داشتیم. بعد از تبادل پیام‌ها در هفته‌های اخیر که رخ داد و بررسی‌ها روی متون پیشنهادی انجام شد، این احتمال وجود دارد در آینده نزدیک بتوانیم در خصوص تعیین زمان مذاکرات به نتیجه‌ای برسیم و احتمالا شاهد دور جدیدی از مذاکرات باشیم. باید تأکید کنم این بستگی کامل به اراده طرف مقابل مشخصا طرف آمریکایی دارد که برای دستیابی به توافق منطقی معقول و پایدار آمادگی خود را نشان دهد و از طرح موضوعات غیرمرتبط خودداری کند.

کنعانی گفت‌: ایران دستیابی به توافق را راهبرد جدی می‌داند و به مذاکرات تاکتیکی نگاه نمی‌کند.

وی درباره بحث فروش نفت ایران و طرح این مباحث در مذاکرات نیز خاطرنشان کرد: به گمانه‌زنی‌ها ورود نکنیم. چارچوب کلی همان است که عرض کردم.

اعزام سفیر اردن به تهران هم سؤالی بود که مطرح شد و کنعانی بیان کرد: رابطه مستقیم بین دو کشور برقرار و سفارتخانه‌ها فعال است و امکان گفت‌وگوهای دیپلماتیک بین دو کشور وجود دارد و ارتباطات تلفنی بین وزرای خارجه دو کشور برقرار بوده است و از هر تلاش و اقدام عملی از سوی کشورهای دوست منطقه برای گسترش مناسبات استقبال می‌کنیم. ایران در این زمینه منعطف است.

کنعانی در پاسخ به سؤالی درباره توصیه به جریان‌‌های عراقی گفت: التزام به قانون و توسل به قانون اساسی و در چارچوب گفت‌وگوهای داخلی و توسل به روش‌های مسالمت‌آمیز، چیزی است که می‌توانیم به برادران عراقی توصیه کنیم.

سخنگوی دستگاه دیپلماسی درباره تلاش قطر و عمان در بحث مذاکرات ایران و آمریکا نیز اظهار داشت: برخی کشورهای دوست در منطقه در ارتباط با موضوع هسته‌ای انگیزه‌های مثبتی داشته و دارند و در این زمینه نقش آفرینی و ارائه پیشنهاد می‌کنند؛ قطر و عمان از جمله کشورهایی هستند که همواره رابطه خوب و نزدیکی با آنها داشتیم. آنها علاقه‌مند بودند نقش مثبتی در مسائل ایفا کنند و جزو کشورهایی هستند که در این بحث فعال هستند و این ارتباطات مثبت را داریم.

ارسال محموله رایگان سوخت به لبنان نیز سؤال دیگری بود که مطرح شد و کنعانی گفت: این موضوع بین دولتی است و ایران مشروط به دریافت درخواست رسمی از سوی دولت لبنان در چارچوب گفت‌وگوهای رسمی بین مقامات دو کشور آن را بررسی خواهد کرد. سید حسن نصرالله گفت: اگر دولت لبنان انگیزه داشته باشد، می‌توان این کار را انجام داد. ایران برای همکاری در حوزه انرژی با کشورهای منطقه و دوردست مشکلی ندارد و در چارچوب‌های فنی خود، این موضوع را دنبال می‌کند ولی هنوز درخواستی از سوی لبنان مطرح نشده است.

مذاکرات ایران و عربستان سعودی نیز سؤال دیگری بود که مطرح شد که کنعانی در پاسخ گفت: اراده مثبت در دو طرف دیده می‌شود که ما فاز جدیدی از گفت‌وگوها را بین دو کشور با نقش مثبت برادران در عراق آغاز کنیم. زمان دقیقی برای مرحله جدید گفت‌وگوها تعیین نشده و امیدواریم شرایط در عراق مثبت پیش برود و دوستان در عراق نقش سازنده قبلی را در این چارچوب ایفا کنند.

سخنگوی وزارت خارجه درباره درگیری مرزی با نیروهای طالبان در مرزهای شرقی نیز اظهار داشت: موضوع افغانستان برای ما با اهمیت است. برداشت ما از اتفاقات دو روز گذشته در مرز مشترک با افغانستان این است که بنا بر اظهارنظرهای مراجع ذیربط در ایران، به نظر می‌آید این اتفاقات ناشی از عدم توجه و توجیه درست نیروهای مرزبانی افغانستان به خطوط مشترک مرزی و خطوط شناخته شده مرزی دو کشور است. در سال‌های گذشته، ما اقدامی را در حوزه مرزی انجام دادیم که ایجاد یک دیوار امنیتی برای مقابله با بحث تردد قاچاقچیان و مقابله با قاچاق مواد مخدر در بخشی از این مناطق بود که به نظر می‌آید نیروهای مرزبانی افغانستان توجیه وضعیت مرزی نیستند و شناخت دقیقی از مناطق و خطوط مرزی ندارند و برخی اقدامات و تحرکات آنها باعث ایجاد سوءتفاهم و بعضا برخورد مرزی می‌شود.

وی ادامه داد: نیروهای مرزبانی ایران با اشراف بر مرزهای منطقه با دقت، تحرکات مرزی را رصد می‌کنند و نسبت به صیانت از امنیت مرزی اهتمام جدی دارند و با مسئولیت و دقت عمل می‌کنند. ما این انتظار را از مقامات سرپرستی افغانستان داریم که نیروهای مرزبانی خود را با دقت بیشتری نسبت به خطوط مرزی توجیه و آشنا کرده و نسبت به وظایفشان آنان را توجیه کنند تا شاهد تکرار این گونه اتفاقات نباشیم. ما افغانستان را کشور همسایه دوست و برادر می‌دانیم و خواستار حفظ آرامش در خطوط مرزی و بهترین همکاری‌ها برای تامین امنیت مرزها هستیم که اینها مرزهای امنیت و همکاری باشد و امیدواریم در طرف مقابل این تاکید و اهتمام بیشتر باشد و شاهد پیشگیری از اتفاقات مشابه در مرزهای مشترک دو کشور باشیم.

وی درباره تعیین نماینده ایران در آژانس و تعاملات ایران و این سازمان نیز بیان کرد: نذیری اصل برای این سمت انتخاب شد؛ فردی مجرب و دیپلمات برجسته که کار خود را آغاز کرد. همکاری با آژانس با دقت و اهتمام بیشتری دنبال خواهد شد. همکاری با آژانس برای ما مهم است. ایران کشور مسئولیت پذیری است و به مسئولیت‌های خود عمل کرده و انتظار دارد آژانس در ارتباط با موضوعات ایران حرفه‌ای و منصفانه و به دور از شائبه‌های سیاسی رفتار کرده و نقش تسهیلگر را در مذاکرات ایفا کند.

سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به سؤال دیگری نیز بیان کرد: ایران در چارچوب توافق مانده و طرفی که توافق را ترک کرده، دولت آمریکا بوده که هزینه‌های غیرضروری بر ایران و جامعه جهانی و اعضای توافق وارد کرده آمریکاست. ایران مسئولیت پذیر بوده و عملکرد متعهدانه در چارچوب توافق داشته است؛ بنابراین، انتظار می رود دولت آمریکا مسئولانه عمل کرده و با اراده سیاسی به توافق برگردد و در چارچوب توافق منافع کامل خود را تامین کند. این‌که دولت آمریکا چه تصمیمی دارد به مقامات آمریکایی برمی‌گردد. انتظار داریم مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا با جدیت عمل کرده و پیشنهادهایی مطرح کند و دیگر مقامات اروپایی نیز که با ما ارتباط دارند و بر ضرورت بازگشت به توافق تاکید می‌کنند، تاکید مضاعفی به دولت آمریکا داشته باشند که ازسرگیری اجرای توافق به اراده آمریکا بستگی دارد و این مسیری دو طرفه است.

وی همچنین در پاسخ به سؤالی بیان کرد: درباره تبادل زندانیان مذاکره مستقیمی با دولت آمریکا داریم و هیچ موضوع دیگری اعم از هسته‌ای و غیر هسته‌ای نداریم و گفت‌وگوها از طریق واسطه انجام می‌شود. در مورد زندانیان موضع ما مشخص است و انتظار داریم دولت آمریکا شهروندان ایرانی که صرفا به اتهام داشتن نقش در دور زدن تحریم‌های آمریکا بازداشت شدند، بدون قید و شرط آزاد شوند. ما تابعیت دوگانه را در ایران به رسمیت نمی‌شناسیم و اینها را شهروندان ایرانی می‌دانیم و مبتنی بر حاکمیت قضایی خود با اینها تعامل کردیم و برخورد ما قضایی است، نه سیاسی. ایران برای هر موضوع انسانی آمادگی دارد، در صورتی که طرف مقابل نیز چنین باشد.

سخنگوی وزارت خارجه درباره آتش بس در یمن نیز بیان کرد: موضوع یمن، موضوع مهمی است. موضع ما درباره جنگ ظالمانه علیه یمن روشن بود و معتقدیم این جنگ نباید شکل می‌گرفت و راهکار آن سیاسی است نه نظامی. همواره حامی آتش بس بودیم؛ با این نگاه که زمینه برای شکل گیری روند سیاسی ایجاد شود. از آتش بس حمایت کردیم و معتقدیم آتش بس ضرورت اساسی است تا روند سیاسی آغاز شود. آتش بس باید ادامه یابد؛ اما به تنهایی برای حل و فصل بحران یمن کافی نیست. اقدامات تکمیلی دیگر به ویژه رفع محاصره ظالمانه یمن باید در سریع‌ترین زمان ممکن شکل بگیرد. اجازه فعالیت بنادر آبی و فرودگاهی یمن صادر شود و امکان رسیدن کمک‌های اولیه و انسانی و مایحتاج اساسی برای یمن باشد و امکان گفت‌وگوی یمنی - یمنی شکل بگیرد.

وی در پاسخ به سؤالی بیان کرد: ایران تابعیت مضاعف را به رسمیت نمی‌شناسد. در ارتباط با پیگیری وضعیت شهروندان ایران از جمله انگلستان، ایران از مسیرهای قضایی و سیاسی، آزادی این افراد را دنبال کرده و به وظایف خود ملتزم است.

کنعانی درباره نگاه به شرق گفت: نگاه به شرق به عنوان وجهی از سیاست خارجی متوازن و پویای ایران مورد توجه دولت سیزدهم است. این را به عنوان نگاه راهبردی مدنظر قرار داده و دنبال می‌کنیم. در یک سال گذشته هم ما نتایج چشمگیر حاصل این نگاه را در روابط با همسایگان و کشورهای حوزه شرق دیدیم. نگاه به شرق به معنای نادیده گرفتن غرب در مناسبات خارجی ایران نیست. ایران توسعه روابط را با هر یک از کشورها در هر حوزه‌ای که مبتنی بر مصالح و منافع باشد، دنبال کرده و نسبت به آن جدیت دارد. به دنبال شکل دهی بلوک‌بندی‌های شرقی و غربی و ائتلاف سازی‌هایی از این دست نیستیم. تاکید داریم همکاری‌ها باید با کشورهای مختلف سازنده باشد، ولی حوزه شرق به عنوان حوزه تاریخی و تمدنی و جغرافیایی برای ما حائز اهمیت است. اراده مشترک در عالی ترین سطح برای گسترش روابط با چین وجود دارد. گفت وگوی اخیر روسای جمهور دو کشور بخش قابل توجهی ناظر بر بعد دوجانبه همکاری‌ها و فعال سازی برنامه جامع همکاری‌های ۲۵ ساله دو کشور بوده است. وارد فاز اجرایی این توافق شدیم.

وی ادامه داد: در سفر سال گذشته وزیر خارجه به چین و دیدار با همتای خود، عملا به صورت مشترک اجرایی شدن این توافق را رسما اعلام کردیم و از آن زمان تاکنون جهش خوبی را در روابط اقتصادی و تجاری دو کشور شاهد بودیم که این جهش در سایه تحریم‌های آمریکا جهش قابل توجهی است. رشد ۴۳ درصدی تجارت خارجی ایران و چین و نیز رشد ۵۸ درصدی صادرات به چین را شاهد بودیم و این تنوع همکاری‌های اقتصادی و تجاری در حوزه‌های مختلف، از جمله در حوزه صنعتی، کشاورزی، گمرکی و .. بوده است. در سایه داشتن یک سند جامع و وجود اراده سیاسی مشترک در عالی ترین سطح بین دو کشور و مبتنی بر سیاست ایران مبنی بر گسترش مناسبات با همسایگان و حوزه شرق و سیاست آسیا محور خوشبین هستیم که اتفاقات مثبتی در روند رو به رشد مناسبات ایران با چین شکل بگیرد و این مبتنی بر منافع و مصالح دو کشور است.

سخنگوی وزارت خارجه درباره خبر منتشره مبنی بر گذاشتن پنج شرط امارات برای ایران در ارتقای روابط گفت: سفارتخانه‌های دو کشور در تهران و ابوظبی فعال هستند و شاهد شکل گیری یک فضای مثبت سیاسی در روابط دو کشور بودیم و مقامات دولت امارات مواضع مثبتی داشتند و اعلام کردند امارات تصمیم گرفته سفیر خود را به تهران اعزام کند. در ارتباط با امارات وضعیت ما رو به جلوست و پیش بینی می‌کنیم در فضای مثبت سیاسی در منطقه در روابط با امارات، شاهد ارتقای روابط دیپلماتیک و تعمیق و توسعه روابط دوجانبه باشیم.

کنعانی درباره سفر زائران ایرانی به عراق نیز بیان کرد: در سال‌های گذشته با توجه به وضعیت خاص اربعین حسینی و میزان اقبال و استقبال گسترده عاشقان سیدالشهدا در کشورمان و حتی در کشورهای همجوار مثل افغانستان، پاکستان و حوزه قفقاز و در جمهوری آذربایجان برای عزیمت به زیارت عتبات عالیات در عراق با توجه به این حجم گسترده و عظیم علاقه‌مندان برای این‌که مدیریت بهینه‌ و متمرکزی شود و بیشترین تسهیلات و خدمات را ارائه و در حوزه مرزی تراکم جمعیت را مدیریت و در طول مسیر خدمات بهتری را ارئه کنند، ستاد مرکزی اربعین در کشور شکل گرفت و مسئولیت آن با وزارت کشور است و وزارت خارجه از اعضای این ستاد است و در آنجا مسائل را مدیریت و برنامه ریزی می‌کنند و وزارت خارجه به عنوان مسئول تنظیم مناسبات دوجانبه به وظایف خود عمل می‌کند. توافقات با مقامات ذیربط عراق انجام و تسهیلات خوبی در خصوص روادید فراهم شده است. آرزو می‌کنیم در سال جدید هم مراسم عزادارای دهه اول محرم و در طول مسیر ماه محرم و صفر و اربعین حسینی شاهد شکل گیری حماسه‌ای باشیم.

وی ادامه داد: در حوزه رسانه مطالب مختلفی مطرح می‌شود که بعضا نوعی گمانه زنی و ایجاد فضای جدید برای شکل دهی به فضای روانی برای رسیدن به اهداف سیاسی است.

خبرنگار فارس به مطلب منتشره در روزنامه وال استریت ژورنال مبنی بر این‌که جو بایدن به دنبال فشار به ایران با تحریم صادرات نفت است از سخنگو پرسید، با توجه به این‌که آمریکایی‌ها همواره عنوان می‌کنند توافق روی میز است و ایران را مقصر عدم حصول توافق می‌دانند، واکنش ایران چیست که وی گفت: جمهوری اسلامی ایران تاکید می‌کند، اگر اراده سیاسی مثبتی از سوی دولت آمریکا برای بازگشت به توافق وجود دارد، باید به شروط و مقدمات آن هم ملتزم باشد. یافته مشخصی در خصوص این خبر ندارم، ولی هر اقدام غیرمنطقی و غیرمعقولانه در ارتباط با ایجاد موانع جدید در روند فعالیت‌های سیاسی و اقتصادی ایران، ایجاد یک مانع جدید بر روند بازگشت همه طرف‌ها به توافق است و متناسب با هر اقدام دولت آمریکا، اقدامات خود را تنظیم می‌کنیم.

فروش سوخو از سوی روسیه به ایران سؤال دیگری بود که در این نشست پرسیده شد و کنعانی بیان کرد: خوشبختانه رابطه ایران و روسیه همه جانبه و مبتنی بر حرکت به سمت جلوست که مبتنی بر اراده سیاسی رهبران دو کشور و منافع دو کشور است. شاهد شکل گیری و حرکت رو به رشد همکاری‌های دو کشور در حوزه‌های مختلف هستیم.