به گزارش صبح اقتصاد،‌ جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا روز سه‌شنبه در یادداشتی در فایننشال تایمز نوشت: هفت سال پیش پنج عضو دائم شورای امنیت امنیت سازمان ملل به علاوه آلمان،‌ ایران و نماینده عالی اتحادیه اروپا به توافق دیپلماتیک برجسته دست یافتند. برنامه جامع اقدام مشترک نتیجه سال‌های دیپماسی شدید بر سر برنامه هسته‌ای ایران بود و توانست تایید متفق القول شورای امنیت سازمان ملل را به دست آورد. این توافق محدودیت‌های سختگیرانه‌ای بر فعالیت هسته‌ای ایران و گران‌ترین رژیم نظارتی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بر آن را اعمال کرد. در ازای این محدودیت‌ها چشم‌انداز حصول منافع اقتصادی از رفع تحریم‌های آمریکا، اتحادیه اروپا و سازمان ملل علیه ایران به وجود آمد.

بورل در ادامه نوشت: اجرای کامل این توافق شدیدا تحت تاثیر تصمیم دونالد ترامپ مبنی بر خروج آمریکا از آن در سال ۲۰۱۸ و اعمال کمپین «فشار حداکثری» یکجانبه قرار گرفته است. ایران نیز فعالیت‌های هسته‌ای خود را به طرز هشداردهنده‌ای بالا برد. متاسفانه ایران حتی توانایی‌های نظارتی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را محدود کرده و نتوانسته همکاری کاملی با آژانس ذیل وظایف پادمانی اساسی‌اش داشته باشد. «فشار حداکثری» شکست خورد و علی‌رغم بهترین تلاش‌های باقی شرکت‌کنندگان در توافق، مردم ایران از منافع اقتصادی کامل رفع تحریم‌ها محروم ماندند.

وی در این یادداشت ذکر کرد: من در آوریل ۲۰۲۱ به عنوان هماهنگ‌کننده برجام برای معکوس‌کردن این تشدید تنش‌های خطرناک از عزم سیاسی دولت جدید آمریکا برای راه‌اندازی روندی دیپلماتیک با حضور آمریکا و مشارکت‌کنندگان در برجام استفاده کردم. هدف من تسهیل بازگشت آمریکا به برجام و اجرای کامل تعهدات برجامی توسط ایران و آمریکا بود. پس از ۱۵ ماه گفت‌وگوی شدید و سازنده در وین و اعاملات بی‌شمار با مشارکت‌کنندگان در برجام و ایالات متحده به این نتیجه رسیدم که فضا برای مصالحه‌های اساسی اضافی به پایان رسیده است. من متنی بر روی میز گذاشته بودم که با جزئیات روند رفع تحریم‌ها و همچنین گام‌های هسته‌ای لازم برای احیای برجام را تشریح می‌کرد.

هماهنگ‌کننده مذاکرات توافق هسته‌ای عنوان کرد: این متن، بهترین توافقی است که من به عنوان تسهیل‌کننده مذاکرات آن را ممکن می‌بینم. این توافقی بی‌نقص نیست اما به تمامی عناصر حیاتی رسیدگی می‌کند و شامل مصالحه‌های سخت حاصل شده توسط طرفین می‌شود. هم‌اکنون باید تصمیماتی برای غنیمت بردن از این فرصت بی‌مانند جهت رسیدن به موفقیت گرفته و پتانسیل بزرگ اجرای کامل یک توافق نشان داده شود. من هیچ جایگزین موثر یا جامع در دسترسی نمی‌بینم.

وی ادامه داد: ما می‌دانیم که برجام با توجه به نزدیک شدن به انتخابات میان دوره‌ای کنگره در همچنان در واشنگتن مسئله‌ای قطبی است. این توافق ممکن است به تمامی نگرانی‌های آمریکا در قبال ایران پرداخته باشد. اتحادیه اروپا نیز نگرانی‌های – نظیر مسائل حقوق بشری و فعالیت‌های منطقه‌ای ایران – دارد که ورای مسائل هسته‌ای می‌رود. ما به طور مداوم آنها را در گفت‌وگوهای دوجانبه با ایران مطرح می‌کنیم. برجام به تمامی آنها رسیدگی نمی‌کند و هیچوقت قرار نبود این کار را انجام دهد. با این وجود، این توافق مزیت تعدیل برنامه هسته‌ای رو به توسعه ایران را داشت و امکان بازرسی و نظارت‌های سختگیرانه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را فراهم آورد. همین مسئله باعث می‌شود تا توافق شالوده معماری عدم اشاعه هسته‌ای بشود.

جورپ در بورل در ادامه یادداشت خود نوشت: حال احیای اجرای کامل توافق می‌تواند بار دیگر این منافع را بازگرداند. این منافع شامل محدودیت‌های سختگیرانه علیه ظرفیت‌های غنی‌سازی اورانیوم ایران و نظارت‌های نزدیک توسط آژانس بین‌المللی انرژی اتمی می‌شود. این توافق همچنین می‌تواند پویایی امنیتی بر پایه همکاری بیشتر در منطقه رقم بزند و شتابی مثبت برای ایجاد اعتماد درست کند. ما نیز می‌دانیم که تهران پس از تجارت منفی سال‌های اخیر دودلی‌های جدی دارد. با این وجود، توافق روی میز عزم تمامی مشارکت‌کنندگان در اطمینان از دوام‌پذیری آن را نشان می‌دهد و شامل تعهد رئیس‌جمهور جو بایدن و تضمین‌های آمریکا در این باره می‌شود. در نتیجه، این توافق از مصونیت بیشتری در قبال اقدامات یکجانبه احتمالی برای تضعیف آن برخوردار است.

تسهیل‌کننده گفت‌وگوهای هسته‌ای افزود: هر روزی که توافقی در وین حاصل نشود، رسیدن به منافع اقتصادی ملموس برای مردم ایران از طریق رفع تحریم‌های آمریکا و همچنین منافع عدم اشاعه هسته‌ای برای جهان را به عقب می‌اندازد. به پایان رساندن توافق در این زمان مزایای اقتصادی و مالی چشم‌گیری به همراه خواهد داشت و همچنین امنیت منطقه‌ای و جهانی را تقویت خواهد کرد.

مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در انتها نوشت: هم‌اکنون زمان اتخاذ سریع تصمیمات سیاسی برای به پایان رساندن مذاکرات وین بر مبنای متن پیشنهادی من و بازگشت فوری به اجرای کامل برجام است. این توافق در ازای برداشته شدن تحریم‌ها به رژیم عدم اشاعه هسته‌ای خدمت می‌کند و نشان می‌دهد که حصول پیمان‌های بین‌المللی متوازن در این زمانه متلاطم امکان‌پذیر است. اگر توافق مورد قبول واقع نشود، خطر بحرانی هسته‌ای به وجود می‌آید و باعث انزوای بیشتر ایران و مردمش می‌شود. به نتیجه رساندن توافق وظیفه مشترک ماست.

به گزارش ایسنا،‌ جو بایدن با پیروزی در انتخابات مقابل ترامپ در سال گذشته، مذاکرات غیر مستقیم با ایران را جهت بازگشت دوجانبه به توافق، در چارچوب مذاکرات وین از سر گرفت. این مذاکرات که دور آخر آن میان ایران و آمریکا با تسهیل‌گری اتحادیه اروپا در قطر انجام شد، تا کنون به نهایی شدن توافق منجر نشده است.

حسین امیر عبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران پس از انجام این گفت‌وگوها در قطر بیان کرد: ما برای رسیدن به توافقی خوب، قوی و پایدار مصمم هستیم و برخلاف برخی از ادعاهای طرف آمریکایی، هیچگونه مطالبه زیاده‌خواهانه و هیچگونه مطالبه فرابرجامی مورد ادعای آمریکا را نداریم.

وزیر امور خارجه گفت: مطالبات ما کاملا در چارچوب توافق سال ۲۰۱۵ است و اگر در حوزه‌ای طرف آمریکایی احساس می‌کند موضوع فرابرجامی است ما در گفت‌وگوها به طرف آمریکایی تأکید کرده‌ایم که این کشور می‌باید هر آنچه را مانع نفع اقتصادی ایران از برجام می‌شود، بردارد. ما در رایزنی‌های اخیر بر یک موضوع اساسی تمرکز کردیم و آن بحث تضمین موثر از سوی آمریکا در حوزه‌های مرتبط با هر آن چیزی است که بخواهد نفع اقتصادی ایران از برجام را تحت تأثیر قرار دهد و مطالبه و خواسته ما زیاده‌خواهانه نیست.