روز یکشنبه فهرست تسهیلات و تعهدات اشخاص مرتبط ۶ بانک منتشر شد که بررسی آنها از وقوع یک تخلف بزرگ در بانک آینده حکایت دارد. به گزارش تجارت نیوز، بانک مرکزی فهرست تسهیلات و تعهدات اشخاص مرتبط ۶ بانک دیگر را منتشر کرد. بانک‌های آینده، اقتصاد نوین، پارسیان، توسعه صادرات، دی و شهر، ۶ بانکی بودند که این گزارش را افشا کردند. به علاوه فهرست تسهیلات و تعهدات کلان و تسهیلات غیر جاری بانک صنعت و معدن نیز توسط بانک مرکزی منتشر شد.

عبور بانک‌ها از خط قرمزها
در حال حاضر بانک ملی تنها بانکی است که فهرست تسهیلات کلان خود را منتشر نکرده است. فهرست تسهیلات و تعهدات اشخاص مرتبط پنج بانک دیگر نیز همچنان منتشرنشده است. روند افشای اطلاعات مربوط به تسهیلات و تعهدات کلان و اشخاص مرتبط، بر اساس قانون بودجه سال ۱۴۰۱ صورت می‌گیرد. باوجوداینکه طبق این گزارش‌ها برخی از بانک‌ها بسیاری از خط قرمزها برای اعطای تسهیلات را رد کرده‌اند، اما همچنان خبری از اقدامات مؤثر از سوی بانک مرکزی برای مقابله با این موضوع نیست. یکی از این بانک‌ها، بانک آینده است. انتشار فهرست تسهیلات و تعهدات اشخاص مرتبط از وقوع یک تخلف بزرگ در بانک آینده خبر می‌دهد. بر اساس قانون بانک مرکزی، هر بانک می‌تواند حداکثر معادل سه درصد سرمایه نظارتی خود، به زیرمجموعه‌هایش تسهیلات بدهد. همچنین مجموع تسهیلات اعطایی به شرکت‌های مرتبط، باید حداکثر ۴۰ درصد سرمایه نظارتی بانک باشد. با این وجود، بررسی ریز تسهیلات اشخاص مرتبط بانک آینده از یک بی‌قانونی بزرگ در این بانک حکایت دارد. بانک آینده به ۱۳ شرکت از زیرمجموعه‌های خود، مجموعاً ۹۸ هزار و ۷۷۰ میلیارد تومان وام داده است. این در حالی است که بر اساس صورت‌های مالی سال ۱۴۰۰ بانک، حداکثر این مبلغ می‌تواند ۸۶۸ میلیارد تومان باشد. یعنی تسهیلات اعطایی بانک آینده به زیرمجموعه‌های خود، بیش از ۱۱۳ برابر حد مجاز است. حدود ۷۰ درصد از تسهیلات اعطایی بانک آینده به اشخاص مرتبط بانک، به یک شرکت پرداخت‌شده است. شرکت توسعه بین‌الملل ایران مال که مالک پروژه ایران مال است و کل سهام آن متعلق به بانک آینده است. این شرکت درحالی‌که طبق قانون می‌توانسته تا سقف ۶۵ میلیارد تومان از بانک آینده وام بگیرد، تسهیلاتی ۶۸ هزار و ۲۴۴ میلیارد تومانی از این بانک دریافت کرده است.

فایده انتشار این فهرست‌ها در چیست؟
مشخص نیست که اگر بانک مرکزی، به عنوان نهاد ناظر بر فعالیت شبکه بانکی قصدی برای پیشگیری و مقابله با این تخلفات ندارد، انتشار این فهرست‌ها چه فایده‌ای دارد؟ انتشار فهرست تعهدات و تسهیلات کلان بانک‌ها برای اولین قدم در شفافیت عملکرد شبکه بانکی، اقدام مؤثری است. اما این اقدام زمانی می‌تواند در جهت بهبود اوضاع شبکه بانکی مؤثر باشد که منجر به نظارت بیشتر بانک مرکزی بر عملکرد بانک‌ها شود. نظارتی که فقدان آن به‌شدت در فهرست‌های منتشرشده و همچنان گزارش‌های دوره‌ای بانک‌ها مشهود است.