در تیرماه سال ۱۴۰۰ ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور شورای عالی انقلاب فرهنگی اعلام کرد سیاست‌ها و ضوابط ساماندهی سنجش و پذیرش متقاضیان ورود به آموزش عالی را مصوب کرده است و در اثر این سیاست‌ها تغییرات مهمی در کنکور ۱۴۰۲ و بعد از آن رخ می‌دهد.
این نهاد اعلام کرده بود که با استفاده از نتایج مطالعات انجام‌شده، گردآوری نظرات آحاد مختلف ذی‌نفعان از جمله معلمان آموزش و پرورش، مدیران مدارس، اندیشکده‌ها و پژوهشکده‌ها، کارشناسان مستقل، اساتید و رؤسای دانشگاه‌ها و گروه‌های مستقل دانشجویی و دانشگاهی، بخشی از این سیاست‌ها را تدوین کرده است.
ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور شورای عالی انقلاب فرهنگی دلایل مختلفی برای این تغییرات اعلام کرده بود که از جمله مهمترین آن نادیده گرفته شدن بسیاری از جنبه‌ها نظیر سطوح یادگیری در مدارس (اعم از به‌یاد سپردن، فهمیدن و به‌کارگیری مطالب) به دلیل اضطراب کنکور و ایجاد نگرانی‌های فراوان در بین خانواده‌ها برای قبولی فرزندان‌شان بود.
در نسخه اولیه این سیاست‌ها و ضوابط عنوان شد که معدل سال آخر متوسطه به عنوان سوابق تحصیلی محسوب می‌شود و آزمون اختصاصی (بصورت سراسری) دوبار در سال برگزار می‌شود و کارنامه صادر و در اختیار داوطلب قرار می‌گیرد و پذیرش بر اساس آن صورت می‌گیرد.
اما در این میان موضوع تأثیر سوابق تحصیلی در کنکور به محل مناقشه داوطلبان و مسئولان آموزش عالی و قانونگذاران و سیاستگذاران بدل شد. بر اساس مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی قرار شد شرط (سهم قطعی ۶۰ درصدی سوابق تحصیلی از نمره کل) از سال ۱۴۰۲ آغاز شود.
از همان زمان داوطلبان در شبکه‌های اجتماعی اعتراض خود را با «نه به تأثیر قطعی سوابق تحصیلی» اعلام کردند. اهمیت تأثیر سوابق تحصیلی آنجا است که این تأثیر از ۲۵ درصد آغاز شد و اکنون به ۴۰ درصد رسیده است. اما پیش از این تأثیر به صورت مثبت اعمال می‌شد و اگر سوابق تحصیلی داوطلب خوب بود با نمره کنکور جمع می‌شد و نمره داوطلب بیشتر می‌شد.
اما با تأثیر قطعی اگر سوابق تحصیلی داوطلب خوب نباشد، نمره کل کنکور داوطلب هم کم می‌شود. زیرا سوابق تحصیلی به علاوه نمره آزمون، نمره کل کنکور را می‌سازد این نمره کل می‌تواند با تأثیر بالا شانس قبولی داوطلب را بیشتر کند و با تأثیر پایین، شانس قبولی را کمتر کند.
اهمیت سوابق تحصیلی جای دیگری نیز خود را نشان می‌دهد و آن هم عدم توازن در آموزش و پرورش است. در چند سال گذشته آمار رتبه‌های برتر نشان داده است که دارندگان رتبه‌های برتر همگی در مدارس غیرانتفاعی تحصیل کرده اند و برای کسب معدل‌های بالا بهترین امکانات آموزشی را در اختیار داشته اند.
این در حالی است که در دهه گذشته، دارندگان رتبه‌های برتر کنکور از شهر‌های دور افتاده و بعضاً روستا‌های مرزی بودند و تنها با اتکا با نمره کنکور خود توانسته بودند در شهر‌های بزرگ و دانشگاه‌های بزرگ و رشته‌های خوب قبول شوند.
علاوه بر داوطلبان بسیاری دیگر از فعالان آموزشی هم معتقد هستند قانون جدید برگزاری کنکور موجب می‌شود دانش آموزان مناطق محروم که از امکانات آموزشی کمتری برخوردار هستند و ممکن است معدل‌های سال آخر دبیرستان آن‌ها هم تحت تأثیر شرایط آموزشی خوب نباشد، نتوانند در رشته‌های مورد علاقه خود در دانشگاه‌های بزرگ قبول شوند.
البته در این میان برخی نیز موافق هستند و می‌گویند که این مصوبه موجب می‌شود که دانش آموزان تلاش بیشتری برای کسب معدل بهتر داشته باشند.
از سوی دیگر پس از اعلام جزئیات این مصوبه در سال ۱۴۰۰ و اعتراض‌هایی نسبت به این مصوبه، قرار شد مصوبه اصلاح شود. در ۱۷ خردادماه ۱۴۰۱ شورای عالی انقلاب فرهنگی این مصوبه را اصلاح کرد و قرار شد که این تغییرات در کنکور ۱۴۰۲ اعمال شود.
اما مصوبه ۱۷ خردادماه ۱۴۰۱ شورای عالی انقلاب فرهنگی حکایت از چه تغییراتی داشت. این مصوبه به سه نکته اساسی پرداخته است. یک اینکه دروس عمومی از کنکور حذف می‌شود، دوم اینکه کنکور سالی دو بار برگزار می‌شود و سوم اینکه از سال ۱۴۰۲ اثر معدل قطعی شد.
تغییرات اساسی کنکور ۱۴۰۲؛ حذف دروس عمومی، تأثیر قطعی سوابق تحصیلی، برگزاری دو بار در سال، حذف زیرگروه‌ها
به این ترتیب دروس عمومی از کنکور حذف خواهد شد و به سوابق تحصیلی منتقل خواهد شد و این تغییر در طول سال‌های ۱۴۰۲ تا ۱۴۰۵ اعمال می‌شود. آزمون اختصاصی شامل دروس اختصاصی ۵ گروه آموزشی است که دوبار در سال برگزار می‌شود و دو سال نیز اعتبار خواهد داشت، ضمن اینکه بودجه بندی آزمون اختصاصی هم تغییر خواهد کرد.
پذیرش دانشجو به دو شکل خواهد بود. یک پذیرش صرفاً بر اساس سوابق تحصیلی که با معدل داوطلب پذیرش صورت می‌گیرد و دیگری پذیرش بر اساس آزمون و سوابق تحصیلی استاندارد که از سال ۱۴۰۲ شروع می‌شود.
این پذیرش بر مبنای ۴۰ درصد سابقه تحصیلی سال دوازهم بر مبنای ۱۰ درسی که به شکل استاندارد کشوری آزمون آن برگزار می‌شود و ضرایب خاص خود را دارد و ۶۰ درصد نمره کنکور هم به نمره آزمون سراسری اختصاص دارد.
هر داوطلب می‌تواند دو نوبت در آزمون تخصصی شرکت کند. به طور طبیعی نمره‌ای که از آزمون می‌گیرد با نمره سوابق تحصیلی ترکیب می‌شود، نمره کل ساخته می‌شود، آن نمره کل ملاک پذیرش است و نمره بالاتر مورد قبول است. آزمون‌های دوبار در سال یکی قبل از عید و یکی بعد از عید برگزار می‌شود.
در کنکور سال ۱۴۰۲ قید شده است که نمره کنکور تحت تأثیر سوابق تحصیلی بالا یا پایین می‌رود. سوابق تحصیلی و نمره آزمون، نمره کل کنکور را می‌سازد یعنی اگر سوابق تحصیلی خوب باشد با نمره کنکور تجمیع می‌شود و اثر قطعی دارد و بالا می‌رود، اما اگر سوابق تحصیلی خوب نباشد، نمره کل پایین می‌آید. پس شانس قبولی داوطلب هم کمتر یا بیشتر می‌شود.
در کنکور سال ۱۴۰۲ زیرگروه‌ها حذف می‌شود، افراد بر مبنای یک نمره انتخاب رشته می‌کنند و بودجه بندی و وزن دهی تمامی دروس کنکور در حوزه تخصصی و تمامی دروس آموزش و پرورش عوض می‌شود.
تناقض گویی مسئولان بر اضطراب کنکوری‌ها دامن زد
اما نگرانی داوطلبان کنکور ۱۴۰۲ از زمان تصویب این مصوبه آغاز شد. با اینکه قرار بود اطلاع رسانی به داوطلبان درباره نحوه برگزاری کنکور ۱۴۰۲ بلافاصله آغاز شود، اما معطل ماندن مصوبه در شورای عالی انقلاب فرهنگی و عدم ابلاغ آن به سازمان سنجش آموزش کشور برای اجرا بر ابهامات و نگرانی‌های داوطلبان اضافه کرد.
در ۲۲ تیر ۱۴۰۱ و به دنبال عدم ابلاغ مصوبه تا آن زمان، ابتدا سازمان سنجش اعلام کرد: با توجه به اینکه شیوه‌نامه آزمون سراسری سال ۱۴۰۲ باید تاکنون در مهلت قانونی به اطلاع داوطلبان می‌رسید و هنوز ابلاغ نشده است آزمون سراسری سال ۱۴۰۲ بر مبنای قانون سنجش و پذیرش دانشجو در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی کشور مصوب سال ۱۳۹۲ مجلس شورای اسلامی و اصلاحیه آن در سال ۱۳۹۵ همانند آزمون سراسری سال ۱۴۰۱ برگزار می‌شود.
ساعاتی پس از آن شورای عالی انقلاب فرهنگی به عنوان نهادی که تغییرات کنکور را مصوب کرده است در بیانیه‌ای اعلام کرد که مصوبه از سوی رئیس جمهور امضا شده و به زودی ابلاغ می‌شود و داوطلبان کنکور ۱۴۰۲ با آرامش کامل خود را آماده آزمون کنند.
حتی گفته شد که «منافع عظیم برخی سوداگران و مافیای کنکور باعث شده که مرتباً با ایجاد تشویش اذهان دانش‌آموزان و برخی مسئولین با هرگونه اصلاح روش‌های قدیمی و رفتن به سمت شیوه‌های علمی و تعمیق یادگیری و سنجش تشریحی و عادلانه، مقاومت و کارشکنی کنند»!
ابلاغ در دقیقه ۹۰ و عقب نشینی سازمان سنجش از اعلام موضع درباره کنکور ۱۴۰۲
در نهایت در ۲۵ تیرماه ۱۴۰۱ مصوبه با امضای رئیس جمهور به عنوان رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی ابلاغ شد و در ماده ۱۰ آن تصریح شد که از زمان ابلاغ لازم الاجرا است. به دنبال ابلاغ مصوبه سازمان سنجش آموزش کشور با وجود اینکه در ۲۲ تیرماه ۱۴۰۱ اعلام کرده بود هنوز شیوه‌نامه آزمون سراسری سال ۱۴۰۲ ابلاغ نشده و آزمون سراسری سال ۱۴۰۲ همانند آزمون سراسری سال ۱۴۰۱ برگزار می‌شود، اما در ۲۶ تیرماه ۱۴۰۱ با عذرخواهی داوطلبان اعلام کرد که آزمون سراسری سال ۱۴۰۲ براساس مصوبه ۱۷ خرداد ۱۴۰۱ شورای عالی انقلاب فرهنگی برگزار می‌شود.
در جدول زیر تفاوت دو مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی درباره کنکور نشان داده شده است. مصوبه تیرماه ۱۴۰۰ پس از اصلاح در خردادماه ۱۴۰۱ ابلاغ شده است.
تغییرات مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی در زمینه کنکور از تیرماه ۱۴۰۰ تا خردادماه ۱۴۰۱
علیرغم ابلاغ مصوبه ابهامات ادامه دارد...
این تغییرات نشان می‌دهد که مصوبه جدید نیز با ابهاماتی مواجه است و هنوز تکلیف برخی مسائل از جمله افرادی که سوابق تحصیلی ندارند و یا رشته‌های فنی و حرفه‌ای و یا گروه‌های آزمایشی هنر و زبان در کنکور به طور مشخص اعلام نشده است. ضمن اینکه اطلاع رسانی تغییرات به شهریورماه موکول شده است و در این صورت داوطلبان بازهم با مشکل مواجه می‌شوند، زیرا در عمل تابستان را که فرصت مناسبی برای مطالعه کنکوری‌ها محسوب می‌شود، از دست می‌دهند.
اخبار و اطلاعات کنکور سراسری همیشه با توجه مخاطبان داوطلب همراه بوده است. در روز‌های اخیر نیز با خبرساز شدن تغییرات جدید کنکوری بسیاری از داوطلبان نظرات خود را در این زمینه ابراز و تلاش کردند به نوعی صدای خود را به گوش مسئولان برسانند.
بررسی نظرات مخاطبان اخبار کنکوری نشان می‌دهد که اکثریت آن‌ها نظرشان مخالف با نظر مسئولان تصمیم گیر بوده است چرا که معتقدند این مصوبات به تضییع حق آن‌ها می‌انجامد. ضمن اینکه داوطلبان به نحوه اطلاع رسانی، تناقض گویی مسئولان، نگرانی از چگونگی اجرای این مصوبات هم اعتراض دارند.
در بخشی از نظرات داوطلبان می‌خوانیم:
«به هیچکدوم از سوالات و ابهامات جواب ندادن، چرا باید هم کنکور بدیم و هم شرط معدل باشه؟»
«بدترین ویژگی طرح این است که ناگهانی اجرا می‌شود. طرح‌هایی با این وسعت و حساسیت باید دوره گذار ۵ ساله داشته باشد تا از ضایع شدن حقوق بسیاری از دانش آموزان جلوگیری شود.»
«طرح ظالمانه استرس چهار ساعت کنکور رو به هر شب امتحان نهایی میبرین فقط و دو ماه استرس کامل»
«الان هم باید کنکور بدیم هم برای امتحانات آماده شیم. این کار باعث میشه بچه‌های آقازاده‌ها با خرید نمره تاکید می‌کنم خرید نمره راحت برن بهترین دانشگاه ها»
«کی پاسخگوی تبعیض بین مدارس دولتی و غیر انتفاعی هست؟ من ۲ سال پیش با نمره‌های مستمری ۱۵ تا ۱۷ و نهایی ۱۴ تا ۱۶ دیپلم گرفتم، اما دوست من در مدارس غیر دولتی با نمرات مستمری ۲۰ و نهایی با نمرات تقریباً ۱۳ تا ۹ قبول شد چرا؟»
«لطفا این طرح‌های غیر عادلانه تون رو ۳ یا ۴ سال زودتر اعلام کنید نه اینکه بزارین نمره شونو گرفتن حالا بگید کارنامه هم حسابه.»
«ما ۱۲ سال پشت سر هم نخوندیم از پایه به پایه‌ای دیگه رفتیم. عادلانه‌ترین {راه} کنکور است که البته مشکلاتی داره مثل زمان کم و سوالات کمی سخت.»
«اگه نمرات دو سال اعتبار داره یعنی واسه سال سوم باید دوباره امتحان نهایی بدیم؟! خب معدل رو با تأثیر مثبت لحاظ کنین»
«کاملا مشخصه سیاستشون اینه که نخبگان رو کنار بذارند و اون‌هایی که نورچشمی‌های خودشون هستند و یا پارتی در اون دانشگاه دارند رو قبول کنند»
«این طرح خوبه، ولی به شرطی که شرط معدل رو بردارید و یا شرط معدل رو ۲۰ درصد کنید. این عادلانه‌تر است»
«مصوبه تنها باعث نابودی بیش از بیش عدالت آموزشی، ایجاد مافیای امتحان نهایی و تقلب و رانت پروری بیشتری میشه»
«تا الان گیر مافیای کنکور بودیم الان باید بیفتم تو دام مافیای مدارس سابقه تحصیلی درست کن پول می‌گیرند و سابقه تحصیلی درخشان درست می‌کنند و به راحتی ۶۰ درصد کنکور رو پشتیبانی می‌کنند.»
«۶۰ درصد یا اصلاً یک درصد تأثیر سوابق به صورت قطعی جز ظلم نیست این ظلم اشکار و رانت مضحک رو متوقف کنید تأثیر سوابق فقط باید به صورت مثبت باشد»
«آخه این چه ظلمی هست که شما درحق بچه‌ها می‌کنید اون‌ها فقط یک حق برابر برای کنکور میخوان»
«شرط معدل ورود برای دانشگاه نباید باشه. تأثیر قطعی نباید باشد. اصلاً معدل دبیرستان و دیپلم نباید مانع رشد و شکوفایی آینده یک فرد بشود»
«با این کار فقط ما شهرستانی‌ها رو بدبخت کردن، ما توی مدرسه‌ای بودیم که کلاسمون ۴۰ نفر بود و شلوغ و خدا شاهده معلما هم درس نمی‌دادن، خودمون تلاش می‌کردیم، ولی واقعاً معدل هامون خوب نشد، بعضی از دوستای خودم مدارس غیر دولتی بود به خدا خودشون می‌گفتن نمره مفتی بهشون میدن، حالا این کجاش عدالته»
«بچه‌های ما موش آزمایشگاهی مسئولان نیستند»
«کلا تأثیر سوابق باید برداشته بشه به صورت قطعی سی درصد هم نباید بیشتر باشه والا جز پدید آمدن مافیای مدارس غیرانتفاعی و مافیای امتحان نهایی اتفاق دیگه‌ای نمیفته.»
«با مصوبه تأثیر قطعی معدل در کنکور عملاً ۹۷ درصد داوطلبان هیچ گونه شانسی برای قبولی در رشته‌های پرطرفدار ندارند حتی اگر کنکور را عالی بزنند»
«علاوه بر اینکه تمامی دانش آموزان رو سردرگم می‌کنید، با این کار به همه دانش آموزان ایران فشار وارد می‌کنید، با این کار فشار دانش آموزان رو ۵ برابر می‌کنید»
این طرح خیلی ناپخته و ضد عدالت آموزشی هستش فقط مشکلات رو چندین برابر میکنه و خیلی به ضرر مناطق محروم هستش اجرای این طرح یعنی حذف فرصت‌های برابر ایشالا که لغو شه این طرح»
«ما مخالفیم. ما دانش آموزان مناطق محروم و روستایی. همه مخالفیم. چرا این ناعدالتی رو در حق این بچه‌ها می‌کنید این کار از چاله در آمدن و افتادن در چاه است. چرا که مافیا‌های کنکور همچنان پابرجا اند، ولی مافیا‌های امتحانات نهایی هم اضافه می‌شوند. این کار نه تنها استرس را کم نمی‌کند بلکه تشدید هم می‌کند.»
«چرا دانشجویان همه کشور‌ها بدون کنکور البته به جز ایران وارد دانشگاه میشن؟ کسی که سه پایه دوره دوم رو درست و حسابی نمیخونه و میره کنکور میده و شانسی میزنه بعضی هاشون قبول میشه، حذف کنکور برای شما هم خوب هست.»
«این طرح کاملاً ناعادلانه اس با این طرح من منطقه محرومی حتی روی دانشگاه روزانه رو نمی‌بینم»
«مگه بده دروس عمومی رو نخونیم برای کنکور که ناراحتید»
«تأسف به حال این مسئولان که همچین طرحی برای پایمال محرومان و ضعیفان تصویب بشه. دروس عمومی حذف یعنی منفعت متمولان و دانش آموزانی که با بهره بردن از مدارس تاپ و معلمان خصوصی در حلیات به محرومان برتری پیدا کردن»
جزئیات اجرایی کنکور ۱۴۰۲ پس از تصویب به اطلاع داوطلبان می‌رسد
دکتر عبدالرسول پورعباس رئیس سازمان سنجش آموزش کشور گفت: شورای سنجش و پذیرش دانشجو برگزار شده و سازمان سنجش آموزش کشور اعلام کرده است که مصوبه ۱۷ خرداد ۱۴۰۱ شورای عالی انقلاب فرهنگی مبنی بر اصلاحات کنکور ۱۴۰۲ را به عنوان قانون اجرا می‌کند.
وی افزود: مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی درباره تغییرات کنکور ۱۴۰۲ قانون است و طبق تاریخ تصویب نیز ما به عنوان مجری برگزاری کنکور، موظف هستیم آن را اجرا کنیم. در سازمان سنجش در حال نگارش آئین نامه اجرایی کنکور ۱۴۰۲ هستیم و پس از تدوین به شورای سنجش و پذیرش دانشجو ارائه می‌شود و پس از تصویب در شورای سنجش و پذیرش اطلاع رسانی می‌شود.
پورعباس یادآور شد: کلیات تغییرات کنکور ۱۴۰۲ پیش از این هم به اطلاع داوطلبان رسیده است و آئین نامه اجرایی پس از نهایی شدن و تصویب در مراجع ذیربط هر چه زودتر به اطلاع داوطلبان می‌رسد و تلاش می‌کنیم در مدت کوتاهی آن را به تصویب نهایی برسانیم.
با وجود اینکه سازمان سنجش آموزش کشور تاکید کرده است که جزئیات فنی و اجرایی آزمون سراسری سال ۱۴۰۲ پس از تصویب در شورای سنجش و پذیرش دانشجو اطلاع رسانی خواهد شد، اما بازهم گره‌ای از کار داوطلبان باز نشده است.
در حال حاضر زمان برگزاری آزمون سراسری سال ۱۴۰۲ مشخص نیست و داوطلبان هنوز هم نمی‌دانند در صورت حذف دروس عمومی و تغییر ضرایب و گروه‌های آزمایشی چگونه باید درس بخوانند و خود را برای کنکور آماده کنند. ضمن اینکه تصمیمات با این درجه از اهمیت که مستقیم با سرنوشت داوطلبان کنکور گره خورده نباید با تناقض گویی مسئولان، اعلام شتابزده، بی برنامه و ناگهانی و پر از ابهام همراه باشد.
مصوبه کنکوری جدید شورای عالی انقلاب فرهنگی اگرچه در لحظات آخر ابلاغ شد، اما نگرانی داوطلبان همچنان پابرجاست چرا که به زعم آن‌ها وقتی تصمیم گیری درباره تغییرات با این حجم از تعارض و ابهام همراه است، چگونه می‌توان برای اجرا و برگزاری آن استرس و دغدغه‌ای نداشت.
منبع: مهر
نظر شما