صاحب‌خبر -
کیمیا نجفی
علی مروی، کارشناس اقتصادی می‌گوید: اکنون در شرایطی قرار داریم که به هر بهانه‌ای سرعت تورم شتاب می‌گیرد بنابراین تزریق یک بی ثباتی به اقتصاد می‌تواند تبعات وحشتناکی را به دنبال داشته باشد.
حذف ارز 4200 تومانی، یکی از بحث‌برانگیزترین و جنجالی‌ترین تصمیمات دولت سیزدهم در سال جاری بود، تصمیمی که در دو ماه سبب چند برابر شدن قیمت کالاهای ضروری شد. شوک تورمی ناشی از حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی هر روز بیشتر می‌شود و اکنون می‌بینیم که پیش‌بینی کارشناسان اقتصادی مبنی بر افزایش قیمت کالاهای اساسی به محض حذف ارز 4200 تومانی به واقعیت پیوسته است.
حالا پس از مشکلات بیشماری که برای خانوارها به وجود آمده سبب کوچک شدن سفره‌های‌شان شده، صحبت از بازگشت ارز ترجیحی به میان آمده است. بر اساس گزارشی از تسنیم، سید احسان خاندوزی با اعلام ارسال لایحه دو فوریتی بازگشت نرخ ارز محاسباتی گمرک به ۴۲۰۰ تومان به مجلس، گفت: «امیدوار هستیم با توجه به اثرگذاری افزایش نرخ ارز محاسباتی گمرک بر تولید، مجلس با فوریت این لایحه موافقت کند.»
وزیر اقتصاد به اهمیت لایحه دو فوریتی جدید ارسالی دولت به مجلس اشاره و بیان کرد:‌ «بازگشت نرخ ارز مجاسباتی گمرک به ۴۲۰۰ تومان، ‌در هیئت وزیران به تصویب رسیده و برای طی تصویب توسط نمایندگان به مجلس ارسال شده است. برای آنکه قیمت‌ها در سال ۱۴۰۱ بیش از این افزایش پیدا نکند، دولت تصمیم به بازگشت نرخ محاسباتی گمرک به نرخ سال گذشته گرفته است. با توجه به تاثیری که این لایحه بر قیمت تمام شده بنگاه‌های تولیدی دارد، امیدوار هستیم مجلس با دو فوریت آن موافقت کند.»
البته مسعود میرکاظمی، رئیس سازمان برنامه و بودجه در حاشیه جلسه هیئت دولت در جمع خبرنگاران درباره برخی صحبت‌ها مبنی بر بازگشت ارز 4200 تومانی توضیح داده است: «خیر، بحث این است که قیمت گندم تغییر نمی کند، در واقع اسمش 4200 هزار تومانی است اما ما به‌التفاوت ریالی آن را پرداخت می‌کنیم؛ الان دیگر چیزی به نام ارز ترجیحی وجود ندارد اگر کسی نهاده وارد کند و اگر دولت بخواهد حمایت کند باید طبق قانون بودجه 1401 مابه‌التفاوت ریالی آن را پرداخت کند که این مابه‌التفاوت ریالی برای نان و دارو در حال پرداخت است.»
مجلس تا کنون واکنشی به تصمیم دولت نداشته است
علی‌ مروی، کارشناس اقتصادی صدا و سیما و استاد دانشگاه با اشاره به لایحه دو فوریتی جدید ارسالی دولت به مجلس به «ابتکار» گفت:‌ طبق مصوبه بودجه ۱۴۰۱ مبنای محاسبه ارز کالاهای وارداتی از ارز ۴۲۰۰ تومان به ارز ETS تغییر می‌کند که این مسئله مشکلات بیشماری را به وجود می‌آورد. اولین مشکل این است که باعث می‌شود مبنای ریالی تعرفه‌گذاری تقریباً چهار تا پنج برابر شود. این رقم بالایی در محاسبه تعرفه‌های وارداتی است. البته دولت برای جبران بخشی از این مشکلات گفت که مالیات بر واردات را نیز از ۴ به ۲ برمی‌گردانیم.
وی ادامه داد: اتفاق دومی که رخ می‌دهد این است که وقتی نرخ محاسبات گمرکی به ETS برسد ما با یک نرخ ثابت در طول زمان روبه‌رو نیستیم. به عنوان مثال امروز نرخ ارز ۲۸ هزار تومان است، فردا ۲۹ هزار تومان و چند روز بعد به ۳۵ هزار تومان می‌رسد و مجدد ممکن است به ۱۵ هزار تومان باز گردد. بنابراین واردکننده‌ای کالا را وارد می‌کند ممکن است هر روز با یک نرخ روبه‌رو شود بنابراین نرخ کالاهای وارداتی دائماً تغییر خواهد کرد.
این کارشناس اقتصادی ادامه داد: نکته سومی که باید به آن اشاره کرد این است که ۷۰ درصد از کالاهای وارداتی ما کالاهای واسطه‌ای است و با افزایش قیمت این کالاها هزینه تولید بنگاه‌های اقتصادی افزایش پیدا می‌کند، این مسئله تبعات بسیار زیادی را به همراه خواهد داشت.
مروی ادامه داد :با توجه به مشکلات پیش آمده دولت از مجلس خواسته است که این مصوبه را بازگرداند و به جای این که مبنای محاسبات برای کالاهای وارداتی ارز ETS باشد در سال ۱۴۰۱ مبنای محاسبات را ارز ۴۲۰۰ تومان قرار بدهند.
وی تاکید کرد: البته مجلس تاکنون واکنشی نسبت به طرح دو فوریتی دولت نداشته و مشخص نیست که چه اتفاقی خواهد افتاد. به هر حال چهار ماه سال گذشته، بخش زیادی از کالاها به کشور وارد شده و بسیاری از کالاها نیز ثبت سفارش شده است بنابراین بلاتکلیف نگه داشتن این ماجرا اصلا کار درستی نیست.‌
باید به دولت در این زمینه کمک شود
این استاد دانشگاه با اشاره به ضرورت بازگشت ارز 4200 تومان به محاسبات گمرکی تاکید کرد: با وجود اما و اگرها من معتقدم که در این زمینه باید به دولت کمک شود تا نظر مجلس را نسبت به مبنای محاسباتی ارز گمرک بازگرداند. واقعیت این است که مجلسی‌ها به سرعت تصمیم به حذف ارز ۴۲۰۰ تومان گرفتند حتی چند روز اخیر شنیدن یکی از اعضای کمیسیون بهداشت از ضرورت حذف ارز ۴۲۰۰ تومان برای دارو صحبت می‌کردند. این همه سرعت برای ارز ۴۲۰۰ تومان تبعاتی را به همراه خواهد داشت و شتابزدگی در تصمیمات اثرات تورمی وحشتناکی برای جامعه به همراه دارد.
مروی گفت: اگر وضعیت فعلی ادامه پیدا کند هم اثرات تورمی بسیاری بر روی اغلب کالاها خواهد داشت و هم موجب بی ثباتی در اقتصاد خواهد شد.
این کارشناس اقتصادی در پایان تاکید کرد: همانطور که اشاره کردم اگر مبنای محاسبات کالاهای وارداتی ارز ETS باشد ما هر روز با یک قیمت روبه‌رو هستیم و این مسئله کاملاً نظم فضا را به‌هم می‌ریزد اما اکنون در شرایطی قرار داریم که به هر بهانه‌ای سرعت تورم شتاب می‌گیرد بنابراین تزریق یک بی‌ثباتی به اقتصاد می‌تواند تبعات وحشتناکی را به دنبال داشته باشد‌.
∎​