گروه سیاسی/ همگرایی منطقه‌ای، رویکرد پیشنهادی آیت‌الله رئیسی برای مقابله با چالش‌های محیط‌زیستی است که روز گذشته در نشست وزرا و مقامات محیطزیست ۱۱کشور منطقه که به ابتکار ایران تشکیل جلسه داد، مطرح شد. این رویکرد که با توجه به تلاش‌ها و اقدامات عملی ایران، می‌تواند به یک سیاست محیط‌زیستی منطقه‌ای تبدیل شود، ناشی از چالش‌هایی است که امروز از یک دولت خاص فراتر رفته و مانند مسأله گردوغبار و سایر معضلات مشترک محیط‌زیستی، منطقه را تهدید می‌کند.
رئیس‌جمهور کشورمان در سخنان خود در این نشست، هم الزامات دینی و ظرفیت‌های قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران برای حفظ محیطزیست را تشریح کرد و هم بر این واقعیت تأکید کرد که تأکید بر حفظ محیطزیست، نباید به استعمار نوین قدرت‌ها تبدیل شود. او درعین حال با اشاره به نقش مخرب این قدرت‌ها در طول تاریخ در نابودی محیطزیست و بهره‌گیری از منابع طبیعی زمین، خواستار نقش‌پذیری بیشتر این قدرت‌ها در حفظ و تأمین محیطزیست برای همگان شد.
توسعه، فرع بر حفاظت از محیطزیست
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی ریاست جمهوری، آیت‌الله رئیسی در این نشست که در محل موزه دارآباد تهران برگزار شد، ابتدا رویکردهای ایران درباره حفظ محیطزیست را تشریح کرد.
وی با بیان اینکه توسعه‌یافتگی اقتصادی و صنعتی برای همه کشورها یک ضرورت است، اما باید فرع بر حفاظت از محیطزیست باشد، تأکید کرد: تا محیطزیست برای مردم محیطی امن و آ‌رام نباشد، توسعه‌یافتگی در دل و جان مردم و در نظام اقتصادی و اجتماعی در جای درست خود قرار نمی‌گیرد و توسعه صنعتی تبدیل به تهدیدی علیه جان انسان‌ها می‌شود. رئیس‌جمهور ضمن ابراز خرسندی از توجه کشورهای همسایه به موضوع بین‌نسلی محیطزیست، گفت که این مسأله می‌تواند موضوع همکاری‌های گسترده بین کشورها باشد.
آیت‌الله رئیسی با اشاره به توجه قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به محیطزیست، تصریح کرد: تخریب محیطزیست معلول نابرابری‌های اجتماعی، سیاسی و همچنین استفاده غلط از طبیعت است و یکی از عوامل مهم تضییع حقوق انسان‌ها به شمار می‌آید.
پیامدهای مشکلات محیط‌زیستی برای غرب آسیا
آیت‌الله رئیسی با اشاره به اینکه جهان کنونی با مشکلات فراوان زیست‌محیطی فراتر از مرزهای جغرافیایی و سیاسی روبه‌رو است، افزود: در منطقه غرب آسیا با معضلات متعدد زیست‌محیطی از جمله تغییرات آب‌وهوایی، توفان‌های گردوغبار و آلودگی‌های منابع زیستی مواجه هستیم.
رئیس‌جمهور ادامه داد: کاهش امنیت زیستی و غذایی، ایجاد آلودگی‌ها، برداشت بی‌رویه از منابع تجدیدناپذیر و کاهش تنوع زیستی، منجر به کاهش رفاه عمومی و تأثیر منفی بر اقتصاد و سلامت ساکنان این مناطق شده است. از طرفی زیاده‌خواهی‌های نظام سلطه، تروریسم، محروم نگه داشتن دولت‌ها و ملت‌های منطقه از عرصه دانش، فناوری و مشارکت در تصمیم‌گیری، سبب بروز چالش‌های محیط‌زیستی غیرقابل جبران شده است.
غرب مسئولیت بیشتری بپذیرد
آیت‌الله رئیسی رویکرد برتری‌طلبانه دولت‌های غربی طی قرن‌های گذشته و دست‌اندازی بر منابع طبیعی را یکی از عوامل اصلی بروز مشکلات زیست‌محیطی دانست و تأکید کرد: بر این اساس به طور طبیعی این انتظار وجود دارد آنان مسئولیت بیشتری در این زمینه بر‌عهده بگیرند، نه اینکه این موضوع تبدیل به مسیری برای نوع جدیدی از استعمار در فناوری شود و استعماری نو را رقم بزند.
رئیس‌جمهور تأکید کرد وزرای شرکت‌کننده در این نشست این مسأله را به دور از تعارفات معمول دیپلماتیک و نگاه‌های سیاسی ببینند، درباره آن بیندیشند و راهکارهای مؤثر حفاظت از محیطزیست را طراحی و دنبال کنند، چراکه تعارفات معمول مانع از این می‌شود که به نتیجه بایسته و شایسته برسند.
حفاظت محیطزیست یکی از حقوق همسایگی است
رئیس‌جمهور در بخش دیگری از سخنان خود با تأکید بر اینکه همه باید حق همسایگی را درقبال یکدیگر رعایت کنند، افزود: باور دارم که حفاظت محیطزیست یکی از حقوق همسایگی است. سیاست همسایگی و حق همسایگی، توجه به مسأله محیطزیست را ایجاب می‌کند.
وی با بیان اینکه نفس برگزاری این نشست، نشان از اراده جمهوری اسلامی برای دنبال کردن موضوع حفاظت محیطزیست در منطقه است، تصریح کرد: پیشنهاداتی را به این نشست ارائه می‌کنم تا در کارگروه‌ها و جلسات مورد بررسی قرار گیرد. آنچه بر هیچ‌کس پوشیده نیست، ضرورت همکاری شایسته همسایگان برای دستیابی به یک نگاه و اقدام مشترک در موضوع محیطزیست، است.
پیشنهادهای چهارگانه ایران
رئیس‌جمهور با اشاره به اینکه برای دستیابی به این نگاه و اقدام مشترک، نیازمند یک تقسیم کار بین کشورها هستیم، اضافه کرد: تقسیم کار بین کشورها می‌تواند فضای همکاری را تقویت و به مقابله مؤثرتر و رفع مخاطرات محیطزیست از جمله توفان‌های گردوغبار که امروز دغدغه و نگرانی اصلی کشورهای منطقه است، کمک کند. وی گفت: نکته بعدی این است که باید برای مدیریت و بهره‌برداری از منابع آب، هوا، خاک، مدیریت پسماندها، زباله‌های شهری، صنعتی، کشاورزی و کنترل دخالت در اکوسیستم‌ها؛ ضوابط و برنامه‌های منطقه‌ای تدوین و در دستور کار قرار گیرد.
رئیس‌جمهور با بیان اینکه ایران آمادگی دارد برای کاهش آلودگی‌ها و حفاظت از محیطزیست، تجارب و دانش زیست‌فناوری خود را دراختیار دیگر کشورها بویژه همسایگان عزیز خود قرار دهد، تأکید کرد: برای مقابله پایدار با معضلات زیست‌محیطی، ایجاد یک اتحادیه یا سازمان برای همکاری‌های زیست‌محیطی کشورهای غرب آسیا، می‌تواند همکاری‌های منطقه‌ای این کشورها را ساماندهی کند.
رئیس‌جمهور همچنین تأسیس یک صندوق منطقه‌ای برای پشتیبانی مالی از اقدامات اجرایی در میدان عمل را ضروری خواند و گفت: پیشنهادات جمهوری اسلامی ایران شامل تأسیس یک سازوکار و سازمان در قالب اتحادیه منطقه‌ای، ایجاد صندوق مالی به‌عنوان پشتوانه مالی اقدامات اجرایی، لزوم انجام نوعی تقسیم کار بین کشورهای عضو و تشکیل دبیرخانه این اتحادیه به منظور پیگیری مجدانه مصوبات است، چراکه اگر دبیرخانه نباشد، مصوبات این تشکیلات آنچنان که شایسته است، دنبال و اجرا نمی‌شود.
آیت‌الله رئیسی ابراز امیدواری کرد در این نشست با اراده جدی شرکت‌کنندگان برای حفاظت از محیطزیست، تصمیمات شایسته‌ای گرفته شود و به دنبال آن، سازوکار لازم نیز با اراده کشورها در راستای ایجاد تغییر در وضعیت محیطزیست منطقه ایجاد شده و مجموع این اقدامات بتواند کمک بسزایی در حفاظت از محیطزیست منطقه کند.
دیپلماسی محیط‌زیستی، پیش‌درآمد دیپلماسی همسایگی
علی سلاجقه، معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیطزیست نیز در سخنانی، دیپلماسی زیست‌محیطی را پیش‌درآمدی بر دیپلماسی همسایگی عنوان کرد و گفت: مصمم هستیم با ایجاد همگرایی منطقه‌ای، چالش‌های زیست‌محیطی از جمله پدیده گردوغبار را مهار کنیم. وی با ابراز تأسف از اینکه برخی سازمان‌های بین‌المللی به بهانه تحریم به وظایف قانونی خود در قبال محیطزیست عمل نمی‌کنند، تصریح کرد: چنین رویه‌ای قطعاً قابل قبول نخواهد بود و این سازمان‌ها باید با محوریت قرار دادن محیطزیست نقش خود را در جنبه‌های مالی و مدیریتی به نحو مطلوب ایفا کنند.
∎
رئیس‌جمهور کشورمان در سخنان خود در این نشست، هم الزامات دینی و ظرفیت‌های قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران برای حفظ محیطزیست را تشریح کرد و هم بر این واقعیت تأکید کرد که تأکید بر حفظ محیطزیست، نباید به استعمار نوین قدرت‌ها تبدیل شود. او درعین حال با اشاره به نقش مخرب این قدرت‌ها در طول تاریخ در نابودی محیطزیست و بهره‌گیری از منابع طبیعی زمین، خواستار نقش‌پذیری بیشتر این قدرت‌ها در حفظ و تأمین محیطزیست برای همگان شد.
توسعه، فرع بر حفاظت از محیطزیست
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی ریاست جمهوری، آیت‌الله رئیسی در این نشست که در محل موزه دارآباد تهران برگزار شد، ابتدا رویکردهای ایران درباره حفظ محیطزیست را تشریح کرد.
وی با بیان اینکه توسعه‌یافتگی اقتصادی و صنعتی برای همه کشورها یک ضرورت است، اما باید فرع بر حفاظت از محیطزیست باشد، تأکید کرد: تا محیطزیست برای مردم محیطی امن و آ‌رام نباشد، توسعه‌یافتگی در دل و جان مردم و در نظام اقتصادی و اجتماعی در جای درست خود قرار نمی‌گیرد و توسعه صنعتی تبدیل به تهدیدی علیه جان انسان‌ها می‌شود. رئیس‌جمهور ضمن ابراز خرسندی از توجه کشورهای همسایه به موضوع بین‌نسلی محیطزیست، گفت که این مسأله می‌تواند موضوع همکاری‌های گسترده بین کشورها باشد.
آیت‌الله رئیسی با اشاره به توجه قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به محیطزیست، تصریح کرد: تخریب محیطزیست معلول نابرابری‌های اجتماعی، سیاسی و همچنین استفاده غلط از طبیعت است و یکی از عوامل مهم تضییع حقوق انسان‌ها به شمار می‌آید.
پیامدهای مشکلات محیط‌زیستی برای غرب آسیا
آیت‌الله رئیسی با اشاره به اینکه جهان کنونی با مشکلات فراوان زیست‌محیطی فراتر از مرزهای جغرافیایی و سیاسی روبه‌رو است، افزود: در منطقه غرب آسیا با معضلات متعدد زیست‌محیطی از جمله تغییرات آب‌وهوایی، توفان‌های گردوغبار و آلودگی‌های منابع زیستی مواجه هستیم.
رئیس‌جمهور ادامه داد: کاهش امنیت زیستی و غذایی، ایجاد آلودگی‌ها، برداشت بی‌رویه از منابع تجدیدناپذیر و کاهش تنوع زیستی، منجر به کاهش رفاه عمومی و تأثیر منفی بر اقتصاد و سلامت ساکنان این مناطق شده است. از طرفی زیاده‌خواهی‌های نظام سلطه، تروریسم، محروم نگه داشتن دولت‌ها و ملت‌های منطقه از عرصه دانش، فناوری و مشارکت در تصمیم‌گیری، سبب بروز چالش‌های محیط‌زیستی غیرقابل جبران شده است.
غرب مسئولیت بیشتری بپذیرد
آیت‌الله رئیسی رویکرد برتری‌طلبانه دولت‌های غربی طی قرن‌های گذشته و دست‌اندازی بر منابع طبیعی را یکی از عوامل اصلی بروز مشکلات زیست‌محیطی دانست و تأکید کرد: بر این اساس به طور طبیعی این انتظار وجود دارد آنان مسئولیت بیشتری در این زمینه بر‌عهده بگیرند، نه اینکه این موضوع تبدیل به مسیری برای نوع جدیدی از استعمار در فناوری شود و استعماری نو را رقم بزند.
رئیس‌جمهور تأکید کرد وزرای شرکت‌کننده در این نشست این مسأله را به دور از تعارفات معمول دیپلماتیک و نگاه‌های سیاسی ببینند، درباره آن بیندیشند و راهکارهای مؤثر حفاظت از محیطزیست را طراحی و دنبال کنند، چراکه تعارفات معمول مانع از این می‌شود که به نتیجه بایسته و شایسته برسند.
حفاظت محیطزیست یکی از حقوق همسایگی است
رئیس‌جمهور در بخش دیگری از سخنان خود با تأکید بر اینکه همه باید حق همسایگی را درقبال یکدیگر رعایت کنند، افزود: باور دارم که حفاظت محیطزیست یکی از حقوق همسایگی است. سیاست همسایگی و حق همسایگی، توجه به مسأله محیطزیست را ایجاب می‌کند.
وی با بیان اینکه نفس برگزاری این نشست، نشان از اراده جمهوری اسلامی برای دنبال کردن موضوع حفاظت محیطزیست در منطقه است، تصریح کرد: پیشنهاداتی را به این نشست ارائه می‌کنم تا در کارگروه‌ها و جلسات مورد بررسی قرار گیرد. آنچه بر هیچ‌کس پوشیده نیست، ضرورت همکاری شایسته همسایگان برای دستیابی به یک نگاه و اقدام مشترک در موضوع محیطزیست، است.
پیشنهادهای چهارگانه ایران
رئیس‌جمهور با اشاره به اینکه برای دستیابی به این نگاه و اقدام مشترک، نیازمند یک تقسیم کار بین کشورها هستیم، اضافه کرد: تقسیم کار بین کشورها می‌تواند فضای همکاری را تقویت و به مقابله مؤثرتر و رفع مخاطرات محیطزیست از جمله توفان‌های گردوغبار که امروز دغدغه و نگرانی اصلی کشورهای منطقه است، کمک کند. وی گفت: نکته بعدی این است که باید برای مدیریت و بهره‌برداری از منابع آب، هوا، خاک، مدیریت پسماندها، زباله‌های شهری، صنعتی، کشاورزی و کنترل دخالت در اکوسیستم‌ها؛ ضوابط و برنامه‌های منطقه‌ای تدوین و در دستور کار قرار گیرد.
رئیس‌جمهور با بیان اینکه ایران آمادگی دارد برای کاهش آلودگی‌ها و حفاظت از محیطزیست، تجارب و دانش زیست‌فناوری خود را دراختیار دیگر کشورها بویژه همسایگان عزیز خود قرار دهد، تأکید کرد: برای مقابله پایدار با معضلات زیست‌محیطی، ایجاد یک اتحادیه یا سازمان برای همکاری‌های زیست‌محیطی کشورهای غرب آسیا، می‌تواند همکاری‌های منطقه‌ای این کشورها را ساماندهی کند.
رئیس‌جمهور همچنین تأسیس یک صندوق منطقه‌ای برای پشتیبانی مالی از اقدامات اجرایی در میدان عمل را ضروری خواند و گفت: پیشنهادات جمهوری اسلامی ایران شامل تأسیس یک سازوکار و سازمان در قالب اتحادیه منطقه‌ای، ایجاد صندوق مالی به‌عنوان پشتوانه مالی اقدامات اجرایی، لزوم انجام نوعی تقسیم کار بین کشورهای عضو و تشکیل دبیرخانه این اتحادیه به منظور پیگیری مجدانه مصوبات است، چراکه اگر دبیرخانه نباشد، مصوبات این تشکیلات آنچنان که شایسته است، دنبال و اجرا نمی‌شود.
آیت‌الله رئیسی ابراز امیدواری کرد در این نشست با اراده جدی شرکت‌کنندگان برای حفاظت از محیطزیست، تصمیمات شایسته‌ای گرفته شود و به دنبال آن، سازوکار لازم نیز با اراده کشورها در راستای ایجاد تغییر در وضعیت محیطزیست منطقه ایجاد شده و مجموع این اقدامات بتواند کمک بسزایی در حفاظت از محیطزیست منطقه کند.
دیپلماسی محیط‌زیستی، پیش‌درآمد دیپلماسی همسایگی
علی سلاجقه، معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیطزیست نیز در سخنانی، دیپلماسی زیست‌محیطی را پیش‌درآمدی بر دیپلماسی همسایگی عنوان کرد و گفت: مصمم هستیم با ایجاد همگرایی منطقه‌ای، چالش‌های زیست‌محیطی از جمله پدیده گردوغبار را مهار کنیم. وی با ابراز تأسف از اینکه برخی سازمان‌های بین‌المللی به بهانه تحریم به وظایف قانونی خود در قبال محیطزیست عمل نمی‌کنند، تصریح کرد: چنین رویه‌ای قطعاً قابل قبول نخواهد بود و این سازمان‌ها باید با محوریت قرار دادن محیطزیست نقش خود را در جنبه‌های مالی و مدیریتی به نحو مطلوب ایفا کنند.
نظر شما