گروه سیاسی/ مذاکرات رفع تحریم‌ها روز گذشته بعد از چند ماه وقفه به صورت غیرمستقیم میان ایران و امریکا در شهر دوحه، پایتخت قطر از سر گرفته شد. «رابرت مالی»، مسئول ارشد هیأت امریکایی و علی باقری، رئیس هیأت ایرانی در پایتخت قطر حضور یافته‌اند تا با واسطه‌گری «انریکه مورا»، نماینده اتحادیه اروپا در یک روند غیرمستقیم پیرامون موضوعات اختلافی باقی مانده تبادل نظر کنند.
کمتر از 7 سال پس از انعقاد توافقی که عهدشکنی یکی از اصلی‌ترین طرف‌هایش یعنی امریکا از آن توافقی خسارت‌بار ساخت، جدیدترین دور گفت‌وگوها با هدف رفع تحریم‌ها و احیای توافق این بار به میزبانی شهر دوحه، پایتخت قطر آغاز شد. گفت‌وگوهایی که ایران در روند انجام آن خواستار اجرای تعهدات از سوی امریکا به منظور تحقق لغو تحریم‌هایی است که این رژیم در سال‌های اخیر به انحای مختلف به مرحله اجرا درآورده است.
سخن واضح است؛ اجرای تعهد و تضمین
3 سال بعد از خروج یکجانبه امریکا از برجام و دو برابر شدن تحریم‌های ایران، در خرداد ماه 97 دور جدید مذاکرات در شهر وین در بهار سال گذشته از سر گرفته شد و این در حالی بود که «جو بایدن»، رئیس جمهور دموکرات امریکا خواستار بازگشت به این توافق و اجرای تام و تمام اجرای تعهداتی شد که ایران در واکنش تلافی جویانه به خروج امریکا متوقف کرده بود؛ امری که مسلماً تنها در صورتی ممکن می‌‌شد که دولت امریکا رفع همه تحریم‌های هسته ای را که به آن متعهد شده بود و همچنین تحریم‌هایی که بعد از خروج از توافق و برخلاف آن علیه ایران به تصویب رسیده بود، در دستور کار قرار دهد. پیدا بود «امضای» رفع تحریم‌ها نیز باید در عمل انجام می شد و منافع اقتصادی کشورمان امکان تحقق پیدا کند. علاوه بر این، ضمانتی که دولت «بایدن» باید برای اجرای تعهدات خود در قالب توافق احتمالی به آن ملزم است، از دیگر موضوعات مهمی بود که در این دور از مذاکرات در دستور کار قرار گرفت.
بررسی رفتار امریکا در مذاکرات وین
اما روند تحولاتی که در یک سال گذشته در خلال مذاکرات وین صورت گرفت، نشان داد که موضع امریکا در استقبال از حل و فصل دیپلماتیک موضوع برجام بیشتر یک موضوع اعلامی بوده است تا عملی. چه آنکه بعد از اینکه اوایل اسفندماه سال گذشته، دو طرف پیش‌نویسی را برای تبادل نظر نهایی آماده کرده بودند، امریکا در اتخاذ تصمیم نهایی از خود تعلل نشان داد و زیر بار پذیرش تعهدات اصلی خود در حوزه رفع همه تحریم‌ها و همچنین ارائه ضمانت به ایران نرفت. با وجود این ایران مسیر دیپلماسی را باز نگه داشت تا به رغم بازگشت هیأت‌های دیپلماتیک از وین، تبادل نظر غیرمستقیم میان ایران و امریکا از طریق نماینده اتحادیه اروپا ادامه پیدا کند. با وجود نشان دادن حسن نیت از سوی ایران، امریکا با همراهی شرکای اروپایی‌اش، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را به محملی برای ایجاد فشارهای جدید تبدیل کرد که به تصویب یک قطعنامه جدید علیه ایران انجامید. ایران هم متقابلاً در برابر چنین اقدامی سکوت نکرد و تصمیم گرفت روند فعالیت‌های هسته‌ای صلح‌آمیز خود را وارد فاز تازه‌ای کند. قابل انتظار بود چنین حرکتی از سوی تهران طرف‌های مقابل را به تکاپو بیندازد تا «جوزپ بورل»، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا بعد از یک شام کاری شبانه با «رابرت مالی»، مسئول هیأت مذاکره کننده امریکایی در وین سراسیمه راهی تهران شود و خواستار ازسرگیری مذاکرات شود.
حسن نیت ایران
وی پس از گفت وگوهای مفصلی که در تهران با مقام‌های بلندپایه کشورمان از سر گذراند، هدف اصلی سفر خود را بن‌بست‌شکنی از مذاکرات و کاستن از تنش‌ها اعلام کرد و خبر داد مذاکرات احیای برجام در روزهای آینده و به سرعت آغاز می‌‌شود تا با ایجاد یک انگیزه و فرصت جدید، گفت‌وگوها روی ریل قرار گیرد. «بورل» همچنین اعلام کرد که دور جدید مذاکرات هسته‌ای در وین برگزار نخواهد شد، چرا که این مذاکرات در چهارچوب برجام و گروه 1+4 برگزار نمی‌شود. یک روز پس از این سفر بود که سخنگوی وزارت خارجه هم تأیید کرد که درباره هر دو موضوع محتوا و شکل مذاکرات توافقاتی حاصل شده است. در ادامه نیز حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه گفت که «ما سعی می‌کنیم مشکلات و نقاط افتراقی را که وجود دارد در مسیر گفت‌وگوهایی که بزودی از سر گرفته می شود، برطرف کنیم.» هیأت دیپلماتیک ایران، نماینده اتحادیه اروپا و امریکا برای ازسرگیری مذاکرات غیر مستقیم با هدف رفع تحریم‌ها در دوحه حضور یافتند.
تکرار ادعاهای غیرسازنده
با قطعی شدن میزبانی قطر برای دور جدید گفت‌وگوها، وزارت خارجه این کشور در بیانیه‌ای از مذاکرات غیر مستقیم ایران و امریکا در دوحه برای احیای توافق هسته‌ای استقبال و تأکید کرد که این کشور «آمادگی کامل دارد تا فضای مناسب برای همه طرف‌ها در راستای موفقیت‌آمیز بودن گفت‌و‌گوهای میان ایران و ایالات متحده امریکا را فراهم آورد.»
«جیک سالیوان»، مشاور امنیت ملی امریکا هم در موضعی ادعایی با اشاره به اینکه نقطه نظر ایالات متحده درباره ایران صریح است، توافق دیپلماتیک با ایران را بهترین راه رسیدن به هدف جلوگیری از دستیابی ایران به تسلیحات هسته‌ای دانست و بازگشت متقابل به برجام را به نفع امریکا و متحدانش خواند.
ترافیک دیپلماتیک در دوحه
در پی این تحولات نماینده امریکا دوشنبه گذشته خود را به قطر رساند و باقری هم روز گذشته در پایتخت این کشور عربی حضور یافت. پیش از آغاز دور جدید مذاکرات، «رابرت مالی» روز گذشته با «محمد بن عبدالرحمن آل ثانی» وزیر امور خارجه قطر دیدار و گفت‌وگو کرد. همچنین «کاترین کولونا»، وزیر خارجه جدید فرانسه در تماس تلفنی با همتای قطری خود درخصوص تحولات مذاکرات هسته‌ای با ایران رایزنی کرد. دیروز در ترافیک دیپلماتیک دوحه، مذاکره کننده ارشد کشورمان نیز در گفت‌وگو با «احمد حسن الحمادی» دبیرکل وزارت خارجه و «محمد الخلیفی» معاون منطقه‌ای وزارت امور خارجه قطر دیدار و رایزنی کرد.
مذاکرات غیر مستقیم ایران و امریکا در حالی از روز گذشته کلید خورد که پیش‌تر منابع دیپلماتیک کشورمان اعلام کرده بودند که گفت وگوهای جدید درباره ابعاد هسته‌ای نیست و تنها به بخش‌های اختلافی باقی مانده مربوط است که چند موضوع از جمله رفع تحریم‌ها را شامل می‌‌شود.
مواضع ادعایی گروه 7
همزمان با ازسرگیری مذاکرات در دوحه اعضای «گروه هفت» شامل کانادا، فرانسه، آلمان، ایتالیا، ژاپن، بریتانیا و ایالات متحده امریکا نیز در بخشی از بیانیه پایانی نشست خود در آلمان در حالی که مدعی شدند در روند مذاکرات وین از خود تلاش زیادی نشان داده‌اند، اتهامات موهوم خود در زمینه برنامه موشک‌های بالستیک، حقوق بشر و برنامه هسته‌ای ایران را تکرار کردند. این کشورها در مواضع ادعایی خود بدون اشاره به تعلل امریکا در تعیین تکلیف مذاکرات صورت گرفته در وین، همچنان مذاکره را بهترین راه برای محدود کردن برنامه هسته‌ای ایران دانسته و از ایران خواستند که همکاری اساسی با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی داشته باشد و برای اجرای قانونی تعهداتش با ارائه اطلاعات فنی معتبری که آژانس برای شفاف‌سازی و حل و فصل مسائل باقی مانده پادمانی به آنها نیاز دارد اقدام فوری انجام دهد.
∎
کمتر از 7 سال پس از انعقاد توافقی که عهدشکنی یکی از اصلی‌ترین طرف‌هایش یعنی امریکا از آن توافقی خسارت‌بار ساخت، جدیدترین دور گفت‌وگوها با هدف رفع تحریم‌ها و احیای توافق این بار به میزبانی شهر دوحه، پایتخت قطر آغاز شد. گفت‌وگوهایی که ایران در روند انجام آن خواستار اجرای تعهدات از سوی امریکا به منظور تحقق لغو تحریم‌هایی است که این رژیم در سال‌های اخیر به انحای مختلف به مرحله اجرا درآورده است.
سخن واضح است؛ اجرای تعهد و تضمین
3 سال بعد از خروج یکجانبه امریکا از برجام و دو برابر شدن تحریم‌های ایران، در خرداد ماه 97 دور جدید مذاکرات در شهر وین در بهار سال گذشته از سر گرفته شد و این در حالی بود که «جو بایدن»، رئیس جمهور دموکرات امریکا خواستار بازگشت به این توافق و اجرای تام و تمام اجرای تعهداتی شد که ایران در واکنش تلافی جویانه به خروج امریکا متوقف کرده بود؛ امری که مسلماً تنها در صورتی ممکن می‌‌شد که دولت امریکا رفع همه تحریم‌های هسته ای را که به آن متعهد شده بود و همچنین تحریم‌هایی که بعد از خروج از توافق و برخلاف آن علیه ایران به تصویب رسیده بود، در دستور کار قرار دهد. پیدا بود «امضای» رفع تحریم‌ها نیز باید در عمل انجام می شد و منافع اقتصادی کشورمان امکان تحقق پیدا کند. علاوه بر این، ضمانتی که دولت «بایدن» باید برای اجرای تعهدات خود در قالب توافق احتمالی به آن ملزم است، از دیگر موضوعات مهمی بود که در این دور از مذاکرات در دستور کار قرار گرفت.
بررسی رفتار امریکا در مذاکرات وین
اما روند تحولاتی که در یک سال گذشته در خلال مذاکرات وین صورت گرفت، نشان داد که موضع امریکا در استقبال از حل و فصل دیپلماتیک موضوع برجام بیشتر یک موضوع اعلامی بوده است تا عملی. چه آنکه بعد از اینکه اوایل اسفندماه سال گذشته، دو طرف پیش‌نویسی را برای تبادل نظر نهایی آماده کرده بودند، امریکا در اتخاذ تصمیم نهایی از خود تعلل نشان داد و زیر بار پذیرش تعهدات اصلی خود در حوزه رفع همه تحریم‌ها و همچنین ارائه ضمانت به ایران نرفت. با وجود این ایران مسیر دیپلماسی را باز نگه داشت تا به رغم بازگشت هیأت‌های دیپلماتیک از وین، تبادل نظر غیرمستقیم میان ایران و امریکا از طریق نماینده اتحادیه اروپا ادامه پیدا کند. با وجود نشان دادن حسن نیت از سوی ایران، امریکا با همراهی شرکای اروپایی‌اش، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را به محملی برای ایجاد فشارهای جدید تبدیل کرد که به تصویب یک قطعنامه جدید علیه ایران انجامید. ایران هم متقابلاً در برابر چنین اقدامی سکوت نکرد و تصمیم گرفت روند فعالیت‌های هسته‌ای صلح‌آمیز خود را وارد فاز تازه‌ای کند. قابل انتظار بود چنین حرکتی از سوی تهران طرف‌های مقابل را به تکاپو بیندازد تا «جوزپ بورل»، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا بعد از یک شام کاری شبانه با «رابرت مالی»، مسئول هیأت مذاکره کننده امریکایی در وین سراسیمه راهی تهران شود و خواستار ازسرگیری مذاکرات شود.
حسن نیت ایران
وی پس از گفت وگوهای مفصلی که در تهران با مقام‌های بلندپایه کشورمان از سر گذراند، هدف اصلی سفر خود را بن‌بست‌شکنی از مذاکرات و کاستن از تنش‌ها اعلام کرد و خبر داد مذاکرات احیای برجام در روزهای آینده و به سرعت آغاز می‌‌شود تا با ایجاد یک انگیزه و فرصت جدید، گفت‌وگوها روی ریل قرار گیرد. «بورل» همچنین اعلام کرد که دور جدید مذاکرات هسته‌ای در وین برگزار نخواهد شد، چرا که این مذاکرات در چهارچوب برجام و گروه 1+4 برگزار نمی‌شود. یک روز پس از این سفر بود که سخنگوی وزارت خارجه هم تأیید کرد که درباره هر دو موضوع محتوا و شکل مذاکرات توافقاتی حاصل شده است. در ادامه نیز حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه گفت که «ما سعی می‌کنیم مشکلات و نقاط افتراقی را که وجود دارد در مسیر گفت‌وگوهایی که بزودی از سر گرفته می شود، برطرف کنیم.» هیأت دیپلماتیک ایران، نماینده اتحادیه اروپا و امریکا برای ازسرگیری مذاکرات غیر مستقیم با هدف رفع تحریم‌ها در دوحه حضور یافتند.
تکرار ادعاهای غیرسازنده
با قطعی شدن میزبانی قطر برای دور جدید گفت‌وگوها، وزارت خارجه این کشور در بیانیه‌ای از مذاکرات غیر مستقیم ایران و امریکا در دوحه برای احیای توافق هسته‌ای استقبال و تأکید کرد که این کشور «آمادگی کامل دارد تا فضای مناسب برای همه طرف‌ها در راستای موفقیت‌آمیز بودن گفت‌و‌گوهای میان ایران و ایالات متحده امریکا را فراهم آورد.»
«جیک سالیوان»، مشاور امنیت ملی امریکا هم در موضعی ادعایی با اشاره به اینکه نقطه نظر ایالات متحده درباره ایران صریح است، توافق دیپلماتیک با ایران را بهترین راه رسیدن به هدف جلوگیری از دستیابی ایران به تسلیحات هسته‌ای دانست و بازگشت متقابل به برجام را به نفع امریکا و متحدانش خواند.
ترافیک دیپلماتیک در دوحه
در پی این تحولات نماینده امریکا دوشنبه گذشته خود را به قطر رساند و باقری هم روز گذشته در پایتخت این کشور عربی حضور یافت. پیش از آغاز دور جدید مذاکرات، «رابرت مالی» روز گذشته با «محمد بن عبدالرحمن آل ثانی» وزیر امور خارجه قطر دیدار و گفت‌وگو کرد. همچنین «کاترین کولونا»، وزیر خارجه جدید فرانسه در تماس تلفنی با همتای قطری خود درخصوص تحولات مذاکرات هسته‌ای با ایران رایزنی کرد. دیروز در ترافیک دیپلماتیک دوحه، مذاکره کننده ارشد کشورمان نیز در گفت‌وگو با «احمد حسن الحمادی» دبیرکل وزارت خارجه و «محمد الخلیفی» معاون منطقه‌ای وزارت امور خارجه قطر دیدار و رایزنی کرد.
مذاکرات غیر مستقیم ایران و امریکا در حالی از روز گذشته کلید خورد که پیش‌تر منابع دیپلماتیک کشورمان اعلام کرده بودند که گفت وگوهای جدید درباره ابعاد هسته‌ای نیست و تنها به بخش‌های اختلافی باقی مانده مربوط است که چند موضوع از جمله رفع تحریم‌ها را شامل می‌‌شود.
مواضع ادعایی گروه 7
همزمان با ازسرگیری مذاکرات در دوحه اعضای «گروه هفت» شامل کانادا، فرانسه، آلمان، ایتالیا، ژاپن، بریتانیا و ایالات متحده امریکا نیز در بخشی از بیانیه پایانی نشست خود در آلمان در حالی که مدعی شدند در روند مذاکرات وین از خود تلاش زیادی نشان داده‌اند، اتهامات موهوم خود در زمینه برنامه موشک‌های بالستیک، حقوق بشر و برنامه هسته‌ای ایران را تکرار کردند. این کشورها در مواضع ادعایی خود بدون اشاره به تعلل امریکا در تعیین تکلیف مذاکرات صورت گرفته در وین، همچنان مذاکره را بهترین راه برای محدود کردن برنامه هسته‌ای ایران دانسته و از ایران خواستند که همکاری اساسی با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی داشته باشد و برای اجرای قانونی تعهداتش با ارائه اطلاعات فنی معتبری که آژانس برای شفاف‌سازی و حل و فصل مسائل باقی مانده پادمانی به آنها نیاز دارد اقدام فوری انجام دهد.