گروه سیاسی/ «مذاکرات درباره برجام را در روزهای آتی از سر خواهیم گرفت»؛ این خبر مهمی بود که روز گذشته پس از دیدار مفصل و پشت درهای بسته «جوزپ بورل»، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه اعلام شد. سفر ناگهانی شنبه شب «بورل» به تهران با هدف فراهم کردن مقدمات برای از سرگیری گفت‌وگوهای احیای برجام صورت گرفته که از اسفندماه سال گذشته به دلیل تعلل امریکا در تصمیم‌گیری پیرامون آخرین پیشنویس متوقف شده است. مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا روز گذشته پس از گفت‌وگو با وزیر امور خارجه ایران که بیش از سه ساعت به طول انجامید، در یک نشست خبری مشترک خبر داد «قرار است مذاکرات را درباره برجام در روزهای آتی از سر بگیریم و این بن‌بست را بشکنیم.» «بورل» هدف اصلی سفر خود را بن‌بست‌شکنی از مذاکرات و کاستن از تنش‌ها اعلام کرد و افزود: «قرار است مذاکرات برجام را در روزهای آینده و بسرعت آغاز و یک انگیزه جدید و فرصت جدیدی ایجاد کنیم که برجام و گفت‌وگوها را روی ریل قرار دهیم.»
«بورل» همچنین با اشاره به پیشنهاداتی که از سوی سایر طرف‌های برجام به ایران و امریکا داده شده بود، اعلام کرد: «در ماه مارس پیشنهاداتی را مطرح کردیم و یک‌سری متن و سؤالاتی وجود داشت که قرار بود ایران و امریکا به آن پاسخ بدهند و قرار شد مذاکرات متوقف بشود تا این سؤالات پاسخ داده شود اما قرار نبود سه ماه متوقف بشود؛ امروز باید مذاکرات از سر گرفته شود و این تصمیمی است که باید در تهران و واشنگتن گرفته شود.»
این مقام بلندپایه اروپایی همچنین این را هم افزود: «خوشحال خواهم شد که دوباره به تهران برگردم و در مورد روابط ایران و اتحادیه اروپا به بحث و گفت‌وگو بنشینیم چراکه ایران بازار بزرگی است و اقتصادهای ما می‌توانند همدیگر را کامل کنند؛ لذا برجام می‌تواند این ریل را کامل کند. ما در مورد مسائل کنسولی نیز صحبت می‌کنیم.»
نفع کامل اقتصادی ایران مهم است
وزیر امور خارجه ایران نیز در این نشست خبری با اعلام اینکه گفت‌وگوهای مفصل، عمیق و دقیقی را درخصوص مطالبات جمهوری اسلامی ایران داشتیم، اعلام کرد: «ما به آقای بورل تأکید کردیم آمادگی داریم که در روزهای آینده مذاکرات را از سر بگیریم.»
وزیر امور خارجه با تأکید بر اینکه آنچه برای جمهوری اسلامی ایران مهم است نفع کامل اقتصادی ایران از توافقی است که در سال ۲۰۱۵ حاصل شده است، افزود: «هر موضوعی که نتواند نفع کامل اقتصادی ما را تحت تأثیر قرار دهد از نظر دولت آیت‌الله رئیسی و جمهوری اسلامی ایران قابل قبول نخواهد بود.»
امیرعبداللهیان با اشاره به اینکه سعی می‌کنیم مشکلات و نقاط افتراقی را که وجود دارد در مسیر گفت‌وگوهایی که بزودی از سر گرفته خواهد شد برطرف کنیم، ابراز امیدواری کرد طرف امریکایی این بار واقع‌بینانه و منصفانه در مسیر مذاکرات و در مسیر رسیدن به نقطه پایانی توافق، اقدامات مسئولانه و متعهدانه‌ای را انجام دهد. وزیر امور خارجه علاوه بر موضوع مذاکرات به اهمیت رابطه ایران و اروپا در عرصه‌های اقتصادی هم اشاره داشت و افزود: «جمهوری اسلامی ایران به دنبال روابط متوازن در سیاست خارجی با جهان است. قاره اروپا برای ما از جایگاه مهمی برخوردار است، حفظ و گسترش روابط با قاره اروپا به شمول تمام کشورهای این قاره چه کشورهای عضو اتحادیه اروپا و چه کشورهای خارج از اتحادیه اروپا از جمله اولویت‌های ما در پیگیری مناسبات با این قاره است.»
توافق هسته‌ای پس از خروج ایالات متحده از آن و بازگشت تحریم‌های ایران در آستانه فروپاشی قرار گرفته و اقدامات یکجانبه امریکا در بازگرداندن تحریم‌های هسته‌ای و تصویب تحریم‌های جدید برخلاف توافق، این روند را تشدید کرده است. گرچه دولت «بایدن» از زمان روی کار آمدن مدعی شد که آماده است تلاش‌های دیپلماتیک برای بازگشت به برجام را از سر بگیرد اما ایستادن بر مواضع ادعایی خود از جمله حفظ تحریم‌ها و همچنین خودداری از ارائه ضمانت‌های لازم برای انجام تعهدات خود، سبب شده مذاکرات به بن‌بست برسد.
این در حالی است که بسیاری از تحریم‌های امریکا بویژه تحریم‌هایی که پس از خروج از برجام به تصویب رسید، عملاً مانع تحقق منافع اقتصادی ایران از لغو تحریم‌ها در چهارچوب برجام نیز می‌‌شود. از این رو مقامات کشورمان با تأکید بر رفع مؤثر تحریم‌ها انتفاع سیاسی و اقتصادی از این توافق را شرط لازم برای احیای آن و ازسرگیری تعهدات برجامی کشور می‌‌دانند.
∎
«بورل» همچنین با اشاره به پیشنهاداتی که از سوی سایر طرف‌های برجام به ایران و امریکا داده شده بود، اعلام کرد: «در ماه مارس پیشنهاداتی را مطرح کردیم و یک‌سری متن و سؤالاتی وجود داشت که قرار بود ایران و امریکا به آن پاسخ بدهند و قرار شد مذاکرات متوقف بشود تا این سؤالات پاسخ داده شود اما قرار نبود سه ماه متوقف بشود؛ امروز باید مذاکرات از سر گرفته شود و این تصمیمی است که باید در تهران و واشنگتن گرفته شود.»
این مقام بلندپایه اروپایی همچنین این را هم افزود: «خوشحال خواهم شد که دوباره به تهران برگردم و در مورد روابط ایران و اتحادیه اروپا به بحث و گفت‌وگو بنشینیم چراکه ایران بازار بزرگی است و اقتصادهای ما می‌توانند همدیگر را کامل کنند؛ لذا برجام می‌تواند این ریل را کامل کند. ما در مورد مسائل کنسولی نیز صحبت می‌کنیم.»
نفع کامل اقتصادی ایران مهم است
وزیر امور خارجه ایران نیز در این نشست خبری با اعلام اینکه گفت‌وگوهای مفصل، عمیق و دقیقی را درخصوص مطالبات جمهوری اسلامی ایران داشتیم، اعلام کرد: «ما به آقای بورل تأکید کردیم آمادگی داریم که در روزهای آینده مذاکرات را از سر بگیریم.»
وزیر امور خارجه با تأکید بر اینکه آنچه برای جمهوری اسلامی ایران مهم است نفع کامل اقتصادی ایران از توافقی است که در سال ۲۰۱۵ حاصل شده است، افزود: «هر موضوعی که نتواند نفع کامل اقتصادی ما را تحت تأثیر قرار دهد از نظر دولت آیت‌الله رئیسی و جمهوری اسلامی ایران قابل قبول نخواهد بود.»
امیرعبداللهیان با اشاره به اینکه سعی می‌کنیم مشکلات و نقاط افتراقی را که وجود دارد در مسیر گفت‌وگوهایی که بزودی از سر گرفته خواهد شد برطرف کنیم، ابراز امیدواری کرد طرف امریکایی این بار واقع‌بینانه و منصفانه در مسیر مذاکرات و در مسیر رسیدن به نقطه پایانی توافق، اقدامات مسئولانه و متعهدانه‌ای را انجام دهد. وزیر امور خارجه علاوه بر موضوع مذاکرات به اهمیت رابطه ایران و اروپا در عرصه‌های اقتصادی هم اشاره داشت و افزود: «جمهوری اسلامی ایران به دنبال روابط متوازن در سیاست خارجی با جهان است. قاره اروپا برای ما از جایگاه مهمی برخوردار است، حفظ و گسترش روابط با قاره اروپا به شمول تمام کشورهای این قاره چه کشورهای عضو اتحادیه اروپا و چه کشورهای خارج از اتحادیه اروپا از جمله اولویت‌های ما در پیگیری مناسبات با این قاره است.»
توافق هسته‌ای پس از خروج ایالات متحده از آن و بازگشت تحریم‌های ایران در آستانه فروپاشی قرار گرفته و اقدامات یکجانبه امریکا در بازگرداندن تحریم‌های هسته‌ای و تصویب تحریم‌های جدید برخلاف توافق، این روند را تشدید کرده است. گرچه دولت «بایدن» از زمان روی کار آمدن مدعی شد که آماده است تلاش‌های دیپلماتیک برای بازگشت به برجام را از سر بگیرد اما ایستادن بر مواضع ادعایی خود از جمله حفظ تحریم‌ها و همچنین خودداری از ارائه ضمانت‌های لازم برای انجام تعهدات خود، سبب شده مذاکرات به بن‌بست برسد.
این در حالی است که بسیاری از تحریم‌های امریکا بویژه تحریم‌هایی که پس از خروج از برجام به تصویب رسید، عملاً مانع تحقق منافع اقتصادی ایران از لغو تحریم‌ها در چهارچوب برجام نیز می‌‌شود. از این رو مقامات کشورمان با تأکید بر رفع مؤثر تحریم‌ها انتفاع سیاسی و اقتصادی از این توافق را شرط لازم برای احیای آن و ازسرگیری تعهدات برجامی کشور می‌‌دانند.