به گزارش خبرنگار ایمنا، نشست فصلی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از روز دوشنبه _شانزدهم خردادماه_ آغاز شد و به صورت معمول دو موضوع پادمانی مربوط به جمهوری اسلامی ایران و گزارش اجرای برجام که به صورت فصلی ارائه می‌شود، به همراه موضوعات دیگر در دستور کار قرار گرفت.
در این نشست مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گزارشی را به صورت شتاب‌زده علیه ایران ارائه کرد که البته پیش از انتشار این گزارش را در پارلمان اروپا مطرح کرده بود و با موضع جمهوری اسلامی ایران مواجه شد؛ ایران نیز عنوان کرد با توجه به اینکه هنوز دور سوم رایزنی‌های ایران و آژانس برگزار نشده، شواهد حاکی از این است که گویی تصمیم از قبل گرفته شده است تا گزارش جهت‌گیری خاصی داشته باشد.
از این‌رو آمریکا، انگلیس، آلمان و فرانسه شانزدهم خردادماه پیش‌نویس قطعنامه‌ای که ایران را به همکاری نکردن کامل با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی متهم می‌کند را به شورای حکام آژانس تحویل دادند. در این راستا سازمان انرژی اتمی ایران چهارشنبه _هجدهم خردادماه_ در بیانیه‌ای از قطع فعالیت بعضی دوربین‌های فراپادمانی آژانس خبر داد.
در نهایت شامگاه چهارشنبه _هجدهم خردادماه_ قطعنامه شورای حکام علیه جمهوری اسلامی ایران با ۳۰ رأی موافق، سه رأی ممتنع و دو رأی مخالف به تصویب رسید.
میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی واقع در وین در توییتی نوشت: شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قطعنامه ارائه شده علیه ایران توسط آلمان، فرانسه، انگلیس و آمریکا را تصویب کرد. ۳۰ کشور رأی موافق، دو کشور (چین و روسیه) رأی مخالف و سه کشور (هند، لیبی و پاکستان) رأی ممتنع دادند. بنابراین کشورهایی که نماینده نیمی از بشریت هستند، از این قطعنامه حمایت نکردند.
سعید خطیب‌زاده در پاسخ به قطعنامه ضد ایرانی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در توئیتی نوشت: آمریکا و سه کشور اروپایی با تلاش برای پیشبرد یک قطعنامه برآمده از سوءمحاسبه و مشاوره غلط علیه کشوری با شفاف‌ترین برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز در جهان، اغراض کوته‌بینانه خود را فراتر از اعتبار آژانس قرار دادند.
سخنگوی وزارت امور خارجه افزود: بانیان این قطعنامه مستقیماً مسئول تبعات بعدی هستند. پاسخ ایران قاطع و متناسب است.
به نظر می‌رسد موضوع احیای برجام مورد توجه طرفین مقابل نیست
قاسم محبعلی، یک دیپلمات سابق وزارت امور خارجه در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، در خصوص نشست شورای حکام اظهار می‌کند: طبیعی است که از جمله دشمنان احیای برجام اسرائیل بوده و همواره در راستای به نتیجه نرسیدن برجام تلاش کرده است. اما از این سو قابل پیش‌بینی بود که در این شرایط برجام زایل و امیدی به احیای آن نباشد.
وی ادامه می‌دهد: گزارشی که توسط مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مطرح شد، گزارش جدیدی نیست و در گزارش‌های دوره قبل رافائل گروسی هم اطلاعاتی از همکاری نکردن ایران و مشخص نشدن مسئله سایت‌هایی که از نگاه آنها به وجود ذرات اورانیوم مشکوک به نظر می‌رسید، به آژانس داده می‌شد.
محبعلی تصریح می‌کند: اما آن زمان نسبت به این موضوعات واکنشی نشان نمی‌دادند زیرا اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها امیدوار بودند که برجام به نتیجه برسد و نمی‌خواستند مسئله را حاد کنند بلکه می‌خواستند از طریق مذاکرات مسائل را حل‌وفصل کنند.
وی خاطرنشان می‌کند: این بار شرایط تغییر کرده است و با وجود مسائلی که خارج از برجام طی چند ماه گذشته رخ داد به نظر می‌رسد موضوع احیای برجام مورد توجه طرفین مقابل نیست و آنها به دنبال اعمال فشار بیشتر هستند و از این جنبه گزارش آژانس مورد توجه قرار گرفته است و طبیعتاً اسرائیلی‌ها موقعیت بهتری در این شرایط پیدا کردند تا بتوانند حداکثر فشار را به ایران وارد کنند.
این دیپلمات سابق وزارت امور خارجه می‌گوید: اینکه هدف سفر رافائل گروسی به اسرائیل چه بوده و آیا آن‌گونه که مطرح می‌کنند برای همکاری اسرائیلی‌ها با آژانس این سفر را انجام داده است یا آنکه طرفین ایرانی مطرح می‌کنند که رفته است تا از اسرائیل اطلاعاتی را دریافت کند، تفاوتی ندارد زیرا اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها تصمیم گرفتند با توجه به اینکه سرنوشت برجام روشن نیست از این طریق برنامه هسته‌ای ایران را به شورای حکام ببرند و به ایران هشدار دهند و اگر در این مرحله باز هم به نتیجه نرسید و آژانس ابراز رضایت نکرد ممکن است در مرحله بعدی پرونده هسته‌ای ایران را به شورای امنیت بفرستند.
وی می‌افزاید: طبیعتاً آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مأمور یا کارگزار شورای حکام است، شورای حکام هم سازمان بین دولتی است؛ از این‌رو اینکه گزارش آژانس کارشناسی هست یا نیست یک بحث است. حتی اگر گزارش آژانس کارشناسی هم باشد طبیعتاً دولت‌ها متناسب با منافع خود از آن بهره‌برداری می‌کند. آژانس کارگزار شورای حکام است و شورای حکام هم متشکل از دولت‌ها است و در آن دولت‌های بزرگ مانند آمریکا، فرانسه، انگلیس، آلمان، روسیه و چین نقش پررنگ‌تری دارند.
محبعلی ادامه می‌دهد: باید توجه داشته باشیم که قبل از اینکه با این موضوع تبلیغاتی برخورد کنیم باید ببینیم منافع ما چیست و متناسب با منافع و واقعیت روابط بین‌الملل پیش برویم و اجازه ندهیم کسی از این وضعیت بهره‌برداری کند و آژانس گزارش منفی علیه ما بدهد. بنابراین تا حدودی این مشکل به دستگاه‌های جمهوری اسلامی ایران برمی‌گردد که این فرصت را در اختیار آنها قرار می‌دهند.
به گفته وی، نشست شورای حکام طی حدود چهار روز برگزار شده است و به نظر می‌رسد امروز رأی‌گیری انجام شود.
ارسال پرونده ایران به شورای امنیت مرگ برجام را رقم خواهد زد
ابوالفضل ظهره‌وند، یک کارشناس مسائل بین‌الملل در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، در خصوص نشست اخیر شورای حکام اظهار می‌کند: نشست آژانس حدود چهار روز به طول می‌انجامد و هنوز اتفاق خاصی نیفتاده است، از این‌رو باید دید طی دو روز آینده چه پیش می‌آید زیرا در این نشست موضوعات مختلفی مطرح بوده که یکی از آنها موضوع ایران است. یعنی در اصل شورای حکام برای ایران تشکیل نشده است.
وی ادامه می‌دهد: پیش‌نویس و بیانیه‌ای توسط شورای حکام ارائه شده که آمریکا هم به نوعی از این پیش‌نویس و موضع رافائل گروسی پشتیبانی و حمایت کرده است.
این کارشناس مسائل بین‌الملل تصریح می‌کند: مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هم بهانه‌های گذشته از جمله PMD را مطرح می‌کند که این موضوع هم اهرم فشاری بوده که همواره سعی کرده است علیه ایران استفاده کند تا بگوید اظهارات ایران آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را متقاعد نکرده است اما باید بدانند متقاعد نشدن آنها ارتباطی با ایران ندارد.
وی اضافه می‌کند: آنها متقاعد نشدن از اظهارات ایران را بهانه می‌کنند که تا آخرین مرحله ممکن بر ایران فشار وارد کنند تا ایران از موضع خود عدول کند و شروط بازگشت آمریکایی‌ها به برجام را بپذیرد.
ظهره‌وند خاطرنشان می‌کند: در مجموع احتمال نمی‌دهم اتفاق خاصی در این راستا رخ دهد شاید در حد بیانیه‌ای که پرونده را به شورای امنیت ببرد اتفاق بیفتد که آن زمان باید مرگ برجام را به صورت قطعی اعلام کرد.
وی می‌گوید: اگر پرونده ایران به شورای امنیت برده شود از جنبه اینکه آمریکایی‌ها نیستند که بخواهند از مکانیسم ماشه استفاده کنند و همچنین موضع روسیه و چین قابل پیش‌بینی است که با این سه کشور همراهی نکنند و بتوانند پروژه آمریکا را به هم بزنند، با مشکلاتی از جمله مرگ برجام مواجه خواهد شد.
این کارشناس مسائل بین‌الملل یادآور می‌شود: در مجموع اگر غربی‌ها اقدامی علیه ایران اعمال کنند که یک اقدام اضافه‌خواهی و زورگویانه باشد در این صورت ایران هم کارت‌هایی دارد که می‌تواند با آنها بازی کند و فشار بیاورد و به اقدام آمریکا پاسخ دهد.
وی ادامه می‌دهد: در این حالت قطعاً مسئله برجام منتفی خواهد شد، از این‌رو به نظر نمی‌رسد آمریکایی‌ها تمایلی برای اعلام مرگ برجام داشته باشند.