به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم؛ امروز  روز جهانی تنوع زیستی است. شعار امسال روز جهانی تنوع زیستی "ساخت آینده مشترک برای همه اشکال تنوع زیستی" است که به هدف  افزایش آگاهی‌ها از مسائل مربوط به تنوع زیستی مطرح شده است.

در رابطه با اهمیت تنوع زیستی در ابعاد مختلف زندگی بشر دکتر اسکندر زند, رئیس مرکز ملی کنوانسیون تنوع زیستی در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم اظهار کرد: تنوع زیستی به تمام اشکال حیات در کره زمین گفته می‌شود که این حیات از ریزترین سطوح مانند تک سلولی‌ها تا تمام اکوسیستم کره زمین را در بر می‌گیرد. تنوع زیستی از سطوح کوچکتر به بزرگتر, شامل 4 سطح اطلاعات توالی ژن‌ها, تنوع ژن‌ها, تنوع گونه‌ها و تنوع اکوسیستم‌ها می‌شود.

وی در رابطه با وضعیت ایران از نظر تنوع اکوسیستمی توضیح داد: در کشور ما از 11 اکوسیستمی که در دنیا وجود دارد 9 اکوسیستم دیده می‌شود و از این نظر تنوع زیادی در کشور داریم. در کشور ما حدود 12 درصد و 19 میلیون هکتار از این اکوسیستم‌ها تحت حفاظت سازمان محیط زیست هستند که این حفاظت در  309 منطقه دنبال می‌شود. این آمار در دنیا حدود 15 درصد است که نشان می‌دهد ما در این مورد کمی از استاندارد جهانی پایین‌تر هستیم و نیاز داریم تا سطح مناطق حفاظت‌شده در کشور را افزایش دهیم.

رئیس مرکز ملی کنوانسیون تنوع زیستی در رابطه با وضعیت جنگل‌ها در کشور تصریح کرد: در کشور ما حدود 12 میلیون هکتار جنگل طبیعی وجود دارد که این مقدار 20 سال پیش 13 و نیم میلیون هکتار بوده است که این مورد نشان می‌دهد جنگل‌های ما نیاز به مراقبت بیشتری دارند. متأسفانه روزانه 270 هکتار از جنگل‌هایمان را از دست می‌دهیم, البته روزانه 90 هکتار جنگل کشت می‌کنیم اما با این وجود هم روزی 180 هکتار از جنگل‌های ما کم می‌شود.

زند با بیان اینکه اوضاع مراتع نیز در کشور چندان مناسب نیست, گفت: سالانه حدود 94 هزار هکتار از مراتع ما کم می‌شود که این آمار روزانه حدود 250 هکتار است. اگر این آمار را به مساحتی که روزانه از جنگل‌هایمان از دست می‌رود اضافه کنیم, روزانه حدود 500 هکتار از جنگل‌ها و مراتع‌مان را از دست می‌دهیم که بیشتر آن به واسطه تغییر کاربری و تخریب است.

وی ادامه داد: سازمان ملل دهه‌ای که در آن هستیم را به عنوان دهه احیای اکوسیستم‌های تخریب شده نام‌گذاری کرده است و ما امیدورایم در راستای این شعار در این 10 سال وضعیت مناطق حفاظت شده و جنگل‌ها و مراتع خود را ارتقا دهیم و آن را بهبود ببخشیم.

رئیس مرکز ملی کنوانسیون تنوع زیستی در رابطه با شرایط ایران از نظر تنوع زیستی, گفت: 35 منطقه داغ تنوع زیستی در دنیا وجود دارد که این 35 منطقه نیمی از تنوع زیستی دنیا را در خود جای داده‌اند. بخشی از این مناطق در کشور ما قرار دارد و کشور ما از نظر تنوع گونه از کشورهای سرآمد در جهان است.

زند ادامه داد: تاکنون حدود 2 میلیون گونه در جهان شناسایی شده که از این تعداد حدود 44 هزار گونه در کشور ما شناسایی شده است و کشور ما با وجود اینکه 1.1 درصد از مساحت کره زمین را دارد, 2.2 درصد از تنوع زیستی شناخته شده در جهان را در خود جای داده است.  به عنوان مثال حدود 5 درصد از پرندگان شناخته شده در جهان و 3.4 درصد ماهیان در کشور ما زندگی می‌کنند و تنوع زیستی کشور ما در برخی مناطق از کل اروپا بیشتر است.

وی با بیان اینکه تهدید تنوع گونه‌ها به معضلی برای همه جهان تبدیل شده است, گفت: در کشور ما 32 درصد از پستانداران, 36 درصد دوزیستان, 14 درصد خزندگان و 11 درصد پرندگان در فهرست‌ سرخ سازمان ملل قرار دارند. البته این لیست باید به‌‌روز شود.

رئیس مرکز ملی کنوانسیون تنوع زیستی ادامه داد: وضعیت تنوع زیستی در جهان خوب نیست و حدود 25 درصد از گونه‌های گیاهی و جانوری و 10 درصد از گونه‌های مختلف حشرات در معرض تهدید هستند. در حال حاضر یک میلیون گونه گیاهی در معرض انقراض هستند که این موضوع بیانگر خطری است که تنوع زیستی را تهدید می‌کند.

زند در رابطه با وضعیت ایران در تنوع ژنی اظهار کرد: تنوع ژنتیکی عامل بقای هر اکوسیستم است که نقش زیادی در کشاورزی, تأمین امنیت غذایی, داروسازی و ..., دارند. کشور ما مهد تنوع زیستی بسیاری از گونه‌هاست و بسیاری از گونه‌ها مانند گندم, نخود, عدس, پسته, انار, انجیر بادام,گلابی, اسب, شتر, بز و ... , اولین بار در ایران شناخته شده‌اند.

وی افزود: تنوع ژنی ما نیز در معرض خطر قرار گرفته است, به عنوان مثال نژاد اصلی گاو گلپایگانی که شیر آن 2 برابر سایر نژاد‌های گاوها چربی داشت دیگر پیدا نمی‌شود. ما در کشور بانک‌های ژنی خوبی داریم اما نیاز است از این بانک‌ها نسخه دومی نیز تهیه شود.

رئیس مرکز ملی کنوانسیون تنوع زیستی با اشاره به تهدید برج‌سازی‌ها برای باغ ملی گیاهشناسی گفت: باغ‌های گیاهشناسی نقش مهمی در حفظ تنوع ژنی گیاهان دارند اما متأسفانه باغ ملی گیاهشناسی در تهران که مهم‌ترین این باغ‌هاست توسط برج‌سازی‌ها تهدید می‌شود.

زند در رابطه با اطلاعات توالی ژن‌ها اظهار کرد: امروزه نیازی برای انتقال ژن‌ها به منظور استفاده از ژن آن‌ها نیست و از همین توالی‌های شناسایی شده در ژنتیک گونه‌ها برای مهندسی ژنتیک استفاده می‌شود. در حال حاضر اطلاعات ژنی دیجیتال در بانک‌های جهانی بارگذاری می‌شود و ما باید به فکر مدیریت این اطلاعات باشیم.

وی بیان کرد: حدود 30 سال پیش در چنین روزی مقرر شد کشورها جمع شوند و برای تنوع زیستی فکری بکنند و کنوانسیون تنوع زیستی را تشکیل دادند. کشور ما نیز در سال 1385 با تصویب مجلس شورای اسلامی به عضویت این کنوانسیون درآمد تا حفاظت از تنوع زیستی, بهره‌برداری درست طبیعت و ..., را در سطح جهانی و ملی دنبال کند.

رئیس مرکز ملی کنوانسیون تنوع زیستی ادامه داد: این کنوانسیون برنامه‌های حفاظت از تنوع زیستی در 10 سال آینده را دنبال می‌کند و احتمالاً در شهریور ماه برنامه جامع کنوانسیون تنوع زیستی در سطح جهانی ارائه شود. مقر شده است در 10 سال آینده روند از دست رفتن تنوع زیستی متوقف شود, تا 20 سال آینده اکوسیستم‌های از دست رفته احیا شوند و تا 30 سال آینده انسان زندگی همگام با طبیعت را برای خود رقم بزند.

زند ضمن اشاره به تأثیرات متقابل انسان و تنوع زیستی حیات بر یکدیگر گفت: قرار است تا 10 سال آینده 20 درصد اکوسیستم‌های از دست رفته احیا شود, سطح مناطق حفاظت شده از 15 درصد به 30 درصد برسد, گونه‌های مهاجم 50 درصد کاهش پیدا کنند, تولید زباله پلاستیکی تا 50 درصد کم شود, مصرف آفت‌کش تا 30 درصد کاهش پیدا کند, کشاورزی به سمت کشاورزی پایدار برود, مشوق‌ها و یارانه‌هایی که پرداخت می‌شود و ضد محیط زیست است, حذف شود و نقش مردم در حفاظت از تنوع زیستی پررنگ شود.

وی ادامه داد: بسیاری از کشورها این اقدامات را شروع کرده‌اند, به عنوان مثال چین برنامه تمدن اکولوژیک را ابداع کرده است و قصد دارد در این برنامه‌ها سرآمد باشد. ما نیز باید این اقدامات را شروع کنیم و پیشنهاد ما به دولت این است که در کشور "شورای ملی تنوع زیستی" با حضور همه دستگاه‌های مسئول ایجاد شود و بحث حفاظت از تنوع زیستی با همکاری همه دستگاه‌ها دنبال شود.

رئیس مرکز ملی کنوانسیون تنوع زیستی تأکید کرد: کره زمین فقط متعلق به انسان نیست و انسان یکی از میلیاردها گونه‌ای است که حق حیات دارد و حق ندارد باعث نابودی سایر جانوران شود. در کشور ما نیز علاوه بر 84 میلیون جمعیت، 44 هزار گونه شناخت‌شده زندگی می‌کنند که همه آن‌ها نیاز به توجه و مراقبت دارند.

زند خاطرنشان کرد: اگر به این موجودات آسیب برسانیم در واقع به خودمان ضرر زده‌ایم و یکی از دلایل تهدید امنیت غذایی که این روزها بیشتر از آن صحبت می‌شود, به دلیل همین آسیب به تنوع زیستی است. بیشتر تهدیدات تنوع زیستی از طریق بهره‌برداری بیش از اندازه, تغییر کاربری اراضی, تخریب و توسعه ناپایدار انسان حاصل شده است.

انتهای پیام/