به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، چند سالی است که رهبر معظم انقلاب (مدظله العالی) نوروز هر سال، نامی را برای سالی که پیش روی ملت ایران است انتخاب می‌کنند و تمامی دستگاه‌ها و نهادها در راستای این نامگذاری، فعالیت‌ها و اهداف یک سال خود را بر اساس شعار سال برنامه‌ریزی می‌کنند و تمام هدف‌گذاری‌های خود را در در طول یکسال با محوریت شعار سال پیش می‌برند تا به شکوفایی و رشد کشور در همه زمینه‌ها برسند. در این گزارش می‌خواهیم شعار نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران را بررسی کنیم و به چند پرسش پاسخ دهیم؛ انتخاب چند کلمه به عنوان شعار هر سال نمایشگاه کتاب چه لزومی دارد؟ چند سال است که شعار نمایشگاه کتاب انتخاب می‌شود؟

 
با کتاب سلامتیم شعار نمایشگاه کتاب سی‌وسوم
«با کتاب سلامتیم»، شعار سی‌و‌سومین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران بر روی پوستر رسمی این دوره حک شده است. جالب است بدانید طراحی و انتشار پوستر نمایشگاه کتاب تهران به‌عنوان یکی از نمادهای بصری این رویداد بزرگ فرهنگی از نخستین دوره برگزاری نمایشگاه در سال ۱۳۶۶ شمسی متداول بوده است. این نماد بصری، ضمن حمل شعار و رویکرد نمایشگاه، سعی دارد با ترکیب گرافیکی چشم‌نواز و جذاب، چارچوب زمانی و مکانی این رویداد را به اطلاع شهروندان و مخاطبان رسانده و آن‌ها را دعوت به حضور و شرکت در نمایشگاه کند.
 
تاثیر شعار در میزان استقبال از نمایشگاه
نمایشگاه کتاب این بزرگترین رویداد فرهنگی کشور امسال به مدت ۱۰ روز از ۲۱ تا ۳۱ اردیبهشت‌ماه با حضور کشور قطر به عنوان میهمان ویژه نمایشگاه و مشارکت ۱۷۰۰ ناشر داخلی و ۱۷۰ ناشر خارجی برپا شد. در این دوره با تصمیمات شورای سیاست‌گذاری نمایشگاه، «با کتاب سلامتیم» به عنوان شعار سی‌وسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران انتخاب شد. از نظر برخی کارشناسان شعاری که برای این رویداد فرهنگی بزرگ انتخاب می‌شود در میزان بازدید مردم از نمایشگاه بی تاثیر نیست. درباره تاثیر این شعار بر روی مخاطبان بزرگسال و کودک و نوجوان با دیگران صحبت کردیم.
 
در این گزارش سعی کردیم، بررسی کنیم انتخاب عنوانی برای شعار نمایشگاه کتاب چه تاثیری در کتابخوان کردن مردم دارد و اصلا شعار نمایشگاه کتاب و نامگذاری آن چه لزومی دارد؟ آیا انتخاب شعاری برای نمایشگاه کتاب باعث افزایش علاقه مردم به مطالعه می‌شود و آیا انتخاب شعار برای نمایشگاه کتاب خط مشی ناشران، نویسندگان، بازدیدکنندگان، میهمانان خارجی در نمایشگاه کتاب را تعیین و مشخص می‌کند و آیا تاثیری در افزایش سرانه مطالعه در قشرهای مختلف دارد، یا خیر؟ پاسخ همه این سوالات و چندین سوال دیگر توسط کارشناسان و بازدیدکنندگان در گزارش خبرنگار ایبنا پاسخ داده شده است.  
فراخوان انتخاب شعار نمایشگاه کتاب سی‌وسوم
همه می‌دانیم که برگزارکنندگان نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در دوره‌های قبل فراخوانی برای انتخاب شعار نمایشگاه کتاب منتشر می‌کردند. در این فراخوان از مردم می‌خواستند شعاری برای این رویداد بزرگ فرهنگی انتخاب کنند و شعار نمایشگاه از بین شعارهای ارسالی در شورای سیاستگذاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران انتخاب می‌شد. این اتفاق حداقل در چهار دوره پیشین نمایشگاه روی داده است. گویا امسال چنینی فراخوانی منتشر نشد و شعار امسال نمایشگاه در شورای سیاست‌گذاری با عنوان «با کتاب سلامتیم» تعیین شد.
 
برخی معتقدند امسال نیز باید فراخوان انتخاب شعار نمایشگاه برای صاحب‌نظران و به‌خصوص مردم منتشر می‌شد تا علاوه‌بر ناشران و نویسندگان، مخاطبان کتاب هم در این زمینه اظهارنظر و شعارهای پیشنهادی‌شان را برای برگزار کنندگان نمایشگاه کتاب ارسال می‌کردند. مسئله‌ای که در این میان اهمیت دارد این است که میان شعار تا عمل تفاوت زیادی وجود دارد؛ برخی می‌گویند شاید انتخاب شعار در خرید کتاب توسط مردم تاثیر بگذارد و برخی هم می‌گویند شعار را انتخاب و تکرار می‌کنیم تا ملکه ذهن مخاطب شود و در کتاب‌خوان کردن آنها موثر واقع شود.
 
نظرات مردم، غرفه داران و ناشران و میهمانان بازدید کننده از سی‌وسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران را جویا شدیم که به تفکیک نظراتشان را به شرح ذیل بیان کردند: 
 
فرهنگ از کتاب می‌آید
نظرات میهمانان خارجی درباره شعار نمایشگاه کتاب تهران در گفت‌وگوی اختصاصی با ایبنا:
جاسم احمد (رئیس نمایشگاه‌های دوحه قطر) با اشاره به این‌که در قطر مسئولان برگزاری نمایشگاه کتاب هرسال شعاری را برای نمایشگاه کتاب انتخاب می‌کنند،‌ مطرح کرد: تا قبل از شیوع کرونا شعار یکی از نمایشگاه‌های کتاب دوحه «نمایشگاه کتاب و نور» بود؛ به این معنی که نمایشگاه و کتاب نوری است روشن برای فرزندان فردا، اساسا فرهنگ از کتاب می‌آید، وقتی مردمی اهل مطالعه باشند سطح فرهنگ نیز در آن کشور بالا می‌رود. به نظر من انتخاب شعار نمایشگاه، معرف محتوا بوده و کارکرد آن را نشان می‌دهد و مسیر آینده و چشم‌انداز برگزاری نمایشگاه را روشن می‌کند. باید بگویم کسی که با کتاب دوست باشد همیشه سالم است زیرا علم از خود نور دارد و مسیر آینده انسان را روشن می‌سازد.
 
الگوگیری از نمایشگاه کتاب تهران برای انتخاب شعار
حارث الرشیدی (رئیس اجلاس نمایشگاه‌‌های مسقط عمان) نیز در پاسخ به این سوال که آیا در نمایشگاه‌های کتاب عمان شعاری را برای نمایشگاه انتخاب می‌کنند، افزود: خیر در عمان ما برای برگزاری نمایشگاه شعار خاصی نداریم اما روی اینکه بخواهیم با الگوگیری از نمایشگاه کتاب تهران شعاری را انتخاب کنیم فکر می‌کنیم. انتخاب شعار «با کتاب سلامتیم» پس از فروکش کردن بیماری کرونا در کشور ایران یک شعار بسیار زیبا و به جایی بود که مسئولان برگزارکننده سی‌وسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران این شعار را انتخاب کردند. محض اطلاع مردم ایران بگویم که در کشور عمان با رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی و واکسیناسیون بیماری کرونا کنترل شده است.
 
همچنین صقر القاسمی (نماینده سازمان تبلیغات رسانه‌ای وزارت فرهنگ عمان) نیزبا اشاره به شعار نمایشگاه کتاب تهران تصریح کرد: انتخاب شعار «با کتاب سلامتیم» برای نمایشگاه کتاب سی‌وسوم بعد از کم شدن بیماری کرونا در جامعه‌ ایرانی کار بسیار جالب و به‌جایی بود و علاقه‌مندیم ماهم همانند نمایشگاه‌بین‌المللی کتاب تهران شعاری را برای نمایشگاه کتاب عمان انتخاب کنیم. در عمان معمولا برای نمایشگاه کتاب شعاری انتخاب نمی‌کنند و تبلیغ یک برند خاص جای شعار را می‌گیرد؛ تصمیم داریم با الگو گیری از نمایشگاه کتاب تهران شعاری را برای نمایشگاه‌های عمان انتخاب کنیم و حول محور آن شعار، برنامه‌های خود را تدارک ببینیم. انتخاب شعار نمایشگاه کتاب تهران «با کتاب سلامتیم» یک کار بسیار زیبا و در  راستای ترویج و تبلیغ سلامتی در کنار آگاهی و کتاب خواندن برای همه مردم نه تنها ایران بلکه جهان است و ان‌شاءالله سلامتی در کنار کتاب رقم خواهد خورد. زیرا انسان با دانایی آگاه‌تر می‌شود و سلامتی به دست نمی‌آید مگر با کتاب و مطالعه.
 
با کتاب سلامتیم چون آگاهی داریم
یلنا پاولوا (مدیر هماهنگ کننده نمایشگاه‌های کتاب روسیه) نیز نظر خود را درباره شعار نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران اینطور بیان کرد: نامگذاری این شعار پس از دوسال وقفه و کاهش آمار تلفات کرونا در ایران و انتخاب آن به عنوان یک شعار برای نمایشگاه کتاب تهران کار هوشمندانه‌ای بود و من هم مانند ایرانی‌ها، موافق این شعار هستم. با کتاب سلامتیم چون آگاهی داریم و با کتاب سلامتیم چون با مطالعه می‌توانیم سبک زندگی بهتری انتخاب کنیم و عمر طولانی‌تری داشته باشیم.
 
وی افزود در روسیه نیز دو سالی است که به دلیل بیماری کرونا نمایشگاه کتاب برگزار نکردیم و مردم به صورت آنلاین از  کتابفروشی‌ها کتاب می‌خریدند. این شعار با کتاب سلامتیم نشان می‌دهد مردم کشور روسیه هم مانند مردم ایران در این دوسال بیماری کرونا از کتاب جدا نشدند و مجازی کتاب خریدند و سلامتی خود را در سایه مطالعه و دوستی با کتاب تضمین می‌کنند.
 
در نمایشگاه کتاب سلامتی با کتاب گره خورده
کوروش اشک دوست (عضو انجمن دوستی ایران و کوبا) نیز درباره شعار نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران (با کتاب سلامتیم) اظهار کرد: نامگذاری شعاری برای نمایشگاه کتاب می‌تواند یک سیاست تبلیغاتی در راستای به ثمر رساندن اهدافی باشد که مدنظر برگزارکنندگان و ساسیت‌گذاران نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران است و فی نفسه چیز خوبی است؛ شعار نمایشگاه کتاب با عنوان «با کتاب سلامتیم» بعد از واکسیناسیون گسترده و کاهش آمار مرگ و میر کرونا انتخاب خوبی بوده و مسئولان با انتخاب این شعار سعی کردند به مردم بازدید‌کننده بگویند نمایشگاه کتاب امن است؛ اینجا سلامتی با کتاب گره خورده و از بیماری کرونا خبری نیست؛ و همچنین انسان وقتی سلامت است که با دانایی و مطالعه و اجرای دستورالعمل‌های بهداشتی بتواند زندگی بهتری را تجربه و این بیماری را کنترل کند.
نظرات میهمانان داخلی درباره شعار نمایشگاه (با کتاب سلامتیم) در بازدید از نمایشگاه و در دیدار با یاسر احمدوند رئیس سی‌وسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران؛
 
کتاب خواندن اثرات مستقیمی در سلامت روان و جسم دارد
عباسعلی کدخدایی (رییس پژوهشکده شورای نگهبان) با محوریت قرار دادن شعار نمایشگاه کتاب سی‌وسوم و اینکه کتاب خواندن اثرات مستقیمی در سلامت روان و به تبع آن سلامت جسم دارد، گفت: امیدواریم با برگزاری نمایشگاه و برنامه‌ریزی متنوع از سوی مسئولان امر، مردم به‌ویژه اقشار جوان و نوجوان با کتاب آشتی کرده و از دانایی کتاب برای حفظ سلامتی استفاده کنند.
 
نمایشگاه کتاب عاملی برای تقویت فکر و روح مردم
پیمان جبلی  (رئیس صدا و سیما) نیز سی‌وسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران را محلی برای آشتی دادن میان کتاب و مردم دانست و افزود: شعار نمایشگاه کتاب امسال نشان می‌دهد اگرچه سلامت بدنی نیاز هر انسان  است؛ اما سلامت فکری و روحی نیاز بسیار جدی‌تری است که نمایشگاه این فرصت را برای تقویت فکر و روح برای آحاد مردم جامعه فراهم می‌کند.
 
مروری بر شعارهای منتخب برخی از ادوار نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران؛
«کتاب چشمه جوشان دانایی» به عنوان شعار بیست‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، «بهشت دانایی در ضیافت کلمات» به عنوان شعار بیست‌وهفتمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، «خواندن، گفت‌و‌گو با جهان» به عنوان شعار بیست‌وهشتمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، «فردا برای خواندن دیر است» به عنوان شعار بیست‌ونهمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، «یک کتاب بیشتر بخوانیم» به عنوان شعار سی‌ومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، «نه به کتاب نخواندن» به عنوان شعار سی‌ویکمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران  و «خواندن؛ توانستن است» به عنوان شعار سی‌ودومین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران انتخاب شدند.
آشتی با کتاب در تحقق شعار «با کتاب سلامتیم» ضروری است
به هر حال همه می‌دانند که با مطالعه کتاب و افزایش دانایی و آگاهی سلامتی تضمین می‌شود. سلامت جسمی و روحی و زندگی سالم و به دور از بیماری در سایه دانایی با کتاب رقم خواهد خورد. در دوران کرونا شاهد ماجرا بودیم که برخی مردم با ناآگاهی و ندانستن اطلاعات کافی اقداماتی را انجام دادند و گوش به سخنان متخصصان بهداشت و سلامت کشور نکردند و با خوردن الکل صنعتی عده‌ای نابینا شدند و عده‌ای هم به استقبال مرگ رفتند. در این مسئله شکی نیست که کتاب بهترین دوست انسان‌هاست و دوری از این یار مهربان، انسان‌ها را دچار ضرر و زیان جبران ناپذیری می‌کند. بنابراین آشتی با کتاب در تحقق شعار «با کتاب سلامتیم» ضروری است. سوالی که در این بین مطرح می‌شود این است که چرا این شعار را برای سی‌وسومین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران انتخاب کردند. آیا انتخاب شعاری با عنوان با کتاب سلامتیم جنبه فانتزی و نمایشی و تبلیغاتی دارد یا در راستای ترویج و توسعه فرهنگ کتابخوانی در کشور انتخاب شده یا مسئولان برگزارکننده خواستند با  دادن امید به مردم بگویند نمایشگاه کتاب جای امن و به دور از کرونا است.
 
همه این‌ها می‌تواند در انتخاب شعار نمایشگاه امسال دخیل باشد؛ مردم بیایید کتاب بخرید و فراموش نکنید که سلامتی در سایه دانایی رقم می‌خورد. از کتاب دور نمانید و امید خود را دوباره با کتاب به‌دست بیاورید چرا که مردم جهان در استرس و فشار شدید روحی قرار داشتند و هر روز با اخبار تعداد مرگ و میر ناشی از کرونا دچار بیماری‌های روحی  و روانی می‌شدند و عده‌ای به دلیل ترس از کرونا بارها و بارها سفر کردند و بدون رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی و آگاهی نداشتن به این بیماری مبتلا شدند. من هم به عنوان یک خبرنگار موافق شعار «با کتاب سلامتیم» هستم؛ زیرا داشتن زندگی سالم، عمر طولانی و بدون بیماری و استرس، فقط در کنار آشتی و مطالعه  با کتاب رقم خواهد خورد.
 
گزارشگر و خبرنگار: فاطمه عباس آباد