«گرد و غبار» واژه‌ای که طی سال‌های اخیر تقریباً تمام استان‌های کشور با آن درگیر بوده و مشکلات زیادی به وجود آورده است، حالا چتر خود را چنان بر سر ایران گسترانده که می‌تواند به یکباره چندین استان را به تعطیلی بکشاند و شهروندان را خانه‌نشین کند. ریزگرد‌هایی که اوایل هفته وارد حریم هوایی استان‌های جنوب غرب شده بودند طی روز‌های اخیر نفس شهروندان را به شماره انداخته و با اقتدار توانستند به یکباره در یک روز، شهر‌های مختلفی را در استان‌های همدان، لرستان، ایلام، البرز، کرمانشاه، مرکزی، خوزستان، بوشهر، کردستان و حتی پایتخت کامل به تعطیلی بکشانند.

اگر تا چندی پیش هجوم ریزگرد‌ها فقط چند استان در جنوب یا غرب را در بر می‌گرفت، اما حالا وضعیت تغییر کرده است و بیش از نیمی از کشور چنان تحت تأثیر این پدیده قرار گرفته که ادارات و مدارس را به تعطیلی کشانده است. دیگر مهم نیست منشأ گردوغبار‌ها کجاست، چون از هر کجا که می‌آیند خاکشان در خشم شهروندان است. اوایل هفته جاری گرد و غبار استان‌های جنوب غرب کشور را در بر گرفت و کم کم به مرکز هم رسید، به‌طوری که از دو روز پیش مدارس شهر‌های مختلف استان‌های خوزستان و کرمان را به تعطیلی کشاند. اما با تداوم این پدیده استان‌های بیشتری در غبار فرو رفت و ریزگرد‌ها با عبور از آسمان جنوب و غرب ایران راهی مرکز شدند و راه شرق را در پیش گرفتند. تعطیلی شهر‌های مختلف آن هم در دومین ماه بهار هشداری برای روز‌های سخت تابستان است. نکته حائز اهمیت اینکه ریزگرد‌ها هر بار شدیدتر از بار قبل به راه می‌افتند و مشکلات جدی‌تری برای شهروندان به بار می‌آورند.
شرق ایران در تیررس گردوغبار
روز گذشته و با ورود موج بزرگ‌تر و شدیدتر از دفعات قبل، گرد و غبار برخی استان‌های کشور را در بر گرفت و شدتش آنقدر زیاد بود که شاخص آلودگی هوا را به حد هشدار و اضطرار رساند. اتفاقی که در ساده‌ترین حالت مدارس، دانشگاه‌ها و ادارات استان‌های همدان، لرستان، ایلام، البرز، کرمانشاه، مرکزی، خوزستان، بوشهر، کردستان و پایتخت را به تعطیلی کشاند. بر اساس اعلام سازمان هواشناسی کشور، گردوغباری که از روز‌های گذشته در عراق شکل گرفته بود، حالا نواحی مرکزی، غربی و دامنه‌های جنوبی البرز از جمله تهران را فراگرفته است. نقشه‌ها، اطلاعات و تصاویر ماهواره‌ای نشان می‌دهد با توجه به درشت بودن و فرونشینی این ذرات معلق، شرایط کیفیت هوا در بیشتر مناطق کشورمان رو به بهبود خواهد بود. معصومه احمدی کارشناس سازمان هواشناسی کشور با بیان اینکه شمال شرق کشور یعنی استان‌های خراسان شمالی، شمال خراسان رضوی و استان گلستان با وزش باد شدید و انتقال گردوغبار همراه هستند، از تداوم بارش‌های پراکنده در شمال غرب، سواحل خزر و ارتفاعات البرز و شمال شرق کشور همراه با رعد و برق و رگبار خبر داد.
خوزستان، همیشه گردوخاکی
موج تعطیلی که گرد و غبار‌ها به راه انداخته‌اند، از خوزستان شروع شده و حالا به پایتخت رسیده است. خاکی که می‌تواند شهر را به اغما ببرد و نفس همه را به شماره بیندازد. کارگروه اضطرار آلودگی هوای خوزستان اعلام کرده است، با توجه به تداوم استقرار توده گرد و غبار با غلظت بالاتر از حد مجاز در سطح استان و بررسی آخرین پیش‌بینی وضعیت جوی، میزان غلظت‌ها و مناطق تحت تأثیر آن توسط این کارگروه (آیین نامه اجرایی تبصره ۳ماده۳ قانون هوای پاک) و تبادل نظر اعضای کارگروه، تمامی ادارات و دستگاه‌های اجرایی خوزستان جز مراکز امدادی، درمانی بهداشتی، اورژانس ۱۱۵، خدمات شهری شهرداری‌ها، بخش‌های عملیاتی و دارای نوبت کاری، بیمارستان‌ها و آتش نشانی‌ها (روز سه‌شنبه) تعطیل اعلام می‌شود.
ناگفته نماند روز دوشنبه این کارگروه مدارس و دانشگاه‌ها را تعطیل اعلام کرده بود. بوشهر که کنار خوزستان همیشه زودتر از دیگر استان‌ها درگیر گرد و غبار می‌شود، این بار هم مجبور شد در کنار مدارس، چراغ ادارات را هم خاموش کند. به گفته معاون عمرانی استاندار، به دلیل شرایط جوی و آلودگی بیش از حد هوا، ادارات و دستگاه‌های اجرایی در شهرستان‌های استان بوشهر تعطیل خواهد بود. محمدهادی رستمیان با بیان اینکه به دلیل شدت آلاینده‌ها و ریزگرد‌ها ادارات در شهرستان‌های بوشهر، گناوه، دیلم و تنگستان تعطیل خواهد بود، گفت: «دستگاه‌های خدمات‌رسان استان از جمله بانک‌ها، مراکز درمانی، اورژانس و مراکز انتظامی تعطیل نیستند.»
مدیرکل دفتر مدیریت بحران استانداری بوشهر نیز در این باره گفت: «میزان ریزگرد‌ها در استان افزایش یافته است و از شهروندان می‌خواهیم جز در موارد ضروری از منزل خارج نشوند.» به همین دلیل ادارات و دستگاه‌های اجرایی در شهرستان‌های تعطیل شدند. کوروش دهقان با اشاره به تعطیلی همه مدارس، دانشگاه‌ها و اداره‌های حوزه ستادی در چهار شهرستان بوشهر، گناوه، دیلم و تنگستان افزود: «مراکز خدمات‌رسان باز هستند و باید به امور مردم رسیدگی و ارائه خدمت شود.»
استان‌های سرسبز هم اسیر ریزگرد‌ها
البرز که روزی به عنوان نزدیک‌ترین منطقه خوش آب و هوا به تهران به شمار می‌آمد، حالا چنان درگیر گرد و غبار است که وضعیت ناسالم برای هوای این منطقه اعلام شده است. وزش باد شدید و لحظه‌ای، گرد و خاک و تردد خودرو‌ها عامل کاهش کیفیت هوا در البرز اعلام شده است. بر اساس آخرین داده‌های ایستگاه‌های سنجش کیفیت آلودگی هوای استان البرز، شاخص بر خط کیفیت هوا، ذرات معلق کمتر از ۵/۲ میکرون در ایستگاه کرج هم‌اکنون روی عدد ۱۱۹ قرار گرفته و کیفیت هوا در وضعیت ناسالم برای گروه‌های حساس قرار دارد و به ساکنان کرج و نظرآباد به ویژه گروه‌های حساس از جمله بیماران قلبی یا ریوی، کودکان و سالمندان اعلام شده است غیر از موارد ضروری از خانه خارج نشوند. احد جلیلیان سرپرست محیط زیست کرمانشاه با بیان اینکه وضعیت هوا در ایستگاه‌های اسلام‌آباد غرب، زیباپارک کرمانشاه، سرپل‌ذهاب، قصرشیرین، کرمانشاه شهرداری مرکزی و کنگاور در وضعیت قهوه‌ای و خطرناک قرار دارد، گفت: «غلظت ذرات معلق کمتر از ۱۰میکرون در شش ایستگاه پایش کیفی هوای استان کرمانشاه در پی ورود توده‌های گرد و غبار از غرب کشور بسیار بیشتر از حد مجاز بوده و شرایط بحرانی را رقم زده است.» گرد و غبار کلاس‌های حضوری تمامی مقاطع تحصیلی در کل استان مرکزی را هم به تعطیلی کشاند و در این منطقه اعلام شد فعالیت مراکز آموزشی را به صورت مجازی دنبال و ادارات هم با تأخیر آغاز به کار خواهند کرد. مهدی زندیه وکیلی رئیس کمیته اضطرار آلودگی هوای استان مرکزی با توجه به روند افزایشی غلظت گرد و غبار و پیش‌بینی افزایش آن با بیان اینکه مدارس در تمام مقاطع تحصیلی در دو نوبت صبح و عصر در کل استان مرکزی به صورت مجازی پیگیری خواهد شد، گفت: «برگزاری هر گونه اردوی دانش‌آموزی و ورزش در فضای باز هم ممنوع است.» در همین راستا ادارات شش شهرستان کردستان هم به دلیل آلودگی هوا تعطیل شد. به دنبال هشدار هواشناسی کردستان مبنی بر سطح نارنجی و تداوم آلودگی هوا، تمامی ادارات، سازمان‌های دولتی، بانک‌ها، دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی شهرستان‌های مریوان، بانه، سقز، سنندج، سروآباد و کامیاران تعطیل اعلام شد.