حضور پیاپی انریکه مورا در تهران موید این ادعاست که غربی‌ها علی‌رغم لاف‌های سال گذشته، هنوز هم احیای برجام را به نفع خود می‌دانند و از ابزارهای خود بهره لازم را نبرده‌اند. حضور دوباره معاون مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در تهران که برای دومین‌بار در سال جاری به وقوع پیوسته است نیز نشان می‌دهد که غربی‌ها هنوز در تلاش برای احیای برجام هستند.
در این راستا، سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت خارجه روز گذشته در نشست خبری خود همچنین درباره سفر انریکه مورا به تهران گفت: فعلا کارویژه آقای مورا و اتحادیه اروپا و هماهنگ‌کننده برجام انتقال پیام است و قرار نیست اتفاق جدیدی رخ دهد. بارها این اتفاق افتاده است و به ایران آمدند و به واشنگتن رفتند و بدون حضور فیزیکی نیز پیام‌ها رد و بدل شده است.
علاوه‌بر سفرهای مورا به تهران، حضور امیر قطر در تهران و رایزنی‌های متعدد نیز می‌تواند مسیر جدیدی را برای رسیدن به یک نقطه اشتراک فراهم کند. قطر و بسیاری از کشورهای جهان مانند اروپا واقعا نوع کنترل‌شده‌ای از احیای برجام را مطابق منافع ملی خود می‌دانند؛ از این رو حالا باید این سوال را پرسید که آیا منتظریم امیر قطر با خود طرحی بیاورد یا ایران طرح فعال ازپیش‌آماده‌شده‌ای دارد؟
پایان وقفه در مذاکرات؟
جمهوری اسلامی ایران که همواره نظرات خود را شفاها و کتبا به طرف‌های دیگر اعلام کرده دست رد به هیچ طرح راهگشایی نیز نزده است و هر طرحی که منافع ایران را تامین و خطوط قرمز اعلامی را رعایت کند می‌تواند در دستورکار قرار گیرد؛ از این رو هر سفر و انتقال پیامی می‌تواند بن‌بست‌شکن باشد و مذاکرات هسته‌ای را از انفعال خارج کند.
علاوه‌بر این‌ها، آزادسازی منابع بلوکه‌شده ایران نیز روی دیگر اهمیت مذاکرات است که روز گذشته خطیب‌زاده در خصوص آن و ارتباطش با سفر امیر قطر به ایران نکاتی را مطرح کرد. وی در نشست هفتگی خود با خبرنگاران در پاسخ به سوالی درباره آزادسازی منابع ارزی ایران در خارج از کشور و ارتباط سفر امیر قطر به تهران با این مساله نیز بیان کرد: به‌خاطر روشن شدن ابعاد این قضیه از بانک مرکزی هم بپرسید. ما معطل هیچ طرف ثالثی برای آزادسازی منابع خودمان نبودیم. اتفاقا طرف‌های ثالث و ازجمله آمریکا مایل‌اند جنگ روانی کرده و همه چیز را منوط به گفت‌وگوها در وین کنند.
با فضای ایجادشده و تمایل طرف غربی برای دستیابی به توافق علی‌رغم تصمیم سیاسی در کاخ سفید باز هم فضای مثبتی در این خصوص شکل گرفته است و به‌طور مشخص نشان‌دهنده این موضوع است که طرف‌های برجام از رسیدن به توافق استقبال می‌کنند؛ البته اظهارات ضدونقیض طرف‌های غربی هنوز هم پابرجاست و جوزپ بورل نیز در این روزها از این قاعده پیروی کرده است؛ موضوعی که روز گذشته در نشست خبری خطیب‌زاده نیز مورد توجه قرار گرفت. وی در پاسخ به سوالی درباره اظهارات «جوزپ بورل»، مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپا درباره بن‌بست در مذاکرات وین و اینکه سفر انریکه مورا برای ازبین‌بردن این بن‌بست است و اینکه آیا ایران معتقد است بن‌بستی در مذاکرات ایجاد شده است؟ گفت: آنچه در وین اتفاق افتاده در بعد تصمیمات واشنگتن متوقف است اما بین ایران و ۱+۴ جمع‌بندی انجام و متن بین ما توافق شده و معدود نکات باقیمانده را آمریکا باید پاسخ دهد.
آمریکا قرار نیست هدیه‌ای به ایران بدهد
سخنگوی دستگاه دیپلماسی تصریح کرد: آمریکا قرار نیست هدیه‌ای به ایران بدهد یا رضایتی برای انجام چیزی فراتر از تعهداتش بدهد. حقوقی را از ملت ایران ضایع کرده و از جیب ملت ایران چیزهایی را برداشته است که باید سرجایش بازگرداند و به حقوق ملت ایران احترام بگذارد. اگر چنین شود می‌توان گفت که مذاکرات در دسترس است. من نمی‌گویم بن‌بست چون این کلمه‌ای است که حاکی از رسیدن به یک مانع اصلی باشد. تصمیم واشنگتن به‌راحتی می‌تواند توافق را در وین محقق کند.
آمریکا که در ماه‌های گذشته بارها با کارشکنی‌های خود مذاکرات را به چالش کشیده در حال نزدیک شدن به زمان پایانی خود است و همان‌طورکه مقامات کشورمان بارها اعلام کرده‌اند پنجره مذاکرات برای همیشه باز نخواهد بود و بایدن باید تصمیم نهایی را بگیرد. آن‌ها که در این سال‌ها بارها ایران مقصر معرفی کرده و با فشار و فرافکنی تلاش کرده‌اند به اهداف خود دست یابند امروز بهتر از هر زمانی به این مهم رسیده‌اند که این اهرم‌های نخ‌نماشده، نتیجه‌ای در پی نخواهند داشت.
همان‌طور که سخنگوی وزارت خارجه اعلام کرده است، آمریکا قرار نیست به ایران هدیه بدهد و تنها باید به تعهدات خود در برجام عمل کند. رسیدن به توافق خواسته همه طرف‌های برجام است و فضا برای مذاکره و رسیدن به توافق مثبت است. در این راستا، «جوزپ بورل»، مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در روزهای اخیر اعلام کرده که این اتحادیه در تلاش است تا مذاکرات توافق هسته‌ای با ایران را نجات دهد.
تلاش اروپا برای نجات مذاکرات هسته‌ای
جوزپ بورل در این ارتباط به فایننشال‌تایمز گفت: این اتحادیه در تلاش است تا مذاکرات برجام را که به‌دلیل بی‌میلی آمریکا برای رفع تحریم سپاه متوقف شده است، نجات دهد. این اظهارات بورل همزمان با آن اعلام شده که منابع خبری گزارش کرده‌اند که «انریکه مورا»، معاون مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در روز جاری برای گفت‌وگو درباره توقف مذاکرات هسته‌ای، به تهران سفر می‌کند. پیش از این نیز جوزپ بورل گفته بود به‌زودی معاون خود را به تهران می‌فرستد تا برای اختلافات ایران و آمریکا که مذاکرات احیای برجام را به بن‌بست کشانده است، راه‌حلی پیدا شود.
این درحالی است که حسین امیرعبداللهیان، وزیر امورخارجه جمهوری اسلامی ایران و خطیب‌زاده در سخنانی تاکید کرده‌اند که مذاکرات وین متوقف نشده و از طریق تبادل پیام‌های مکتوب ادامه دارد اما همه این‌ها به معنای گذشتن ایران از خطوط قرمز اعلامی نیست و تا منافع ایران تامین نشود، توافقی شکل نخواهد گرفت. سخنگوی وزارت خارجه نیز روز گذشته در این راستا در پاسخ به سوالی درباره مذاکرات وین و اینکه عنوان می‌شود رایزنی‌های جدید به خاطر این است که ایران از خواسته خود برای رفع تحریم سپاه بگذرد تا توافق شکل بگیرد نیز اظهار داشت: آنچه را در میز مذاکرات و اتاق مذاکرات در حال انجام است اجازه دهید در همان مسیر پیگیری شود. به‌صراحت عرض می‌کنم خطوط تعیین‌شده ازسوی مراکز راهبری و عالی نظام درباره مذاکرات، تا به امروز رعایت شده و به همین خاطر است که امروز در این نقطه قرار داریم؛ از این رو با ایستادگی ایران بر مواضع اعلامی و اعمالی، طرف غربی و به‌ویژه آمریکا علاوه‌بر تلاش‌های دیپلماتیک باید تصمیم نهایی را برای رسیدن به توافق که زمینه‌های آن وجود دارد و در فضای مثبت ایجادشده قابل تحقق است، اتخاذ کنند تا توافق شکل گرفته و همه طرف‌ها از این شرایط خارج شوند.