به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، قرار بود مرهم زخم باشد، اما بلای جان شد. صحبت از دلار ۴۲۰۰ تومانی است. سال ۹۷، زمانی که این ارز متولد شد، قرار بود قدرت خرید مردم را حفظ کند و اگر کالا‌های دیگر، وارد جاده رشد قیمت شدند کالا‌های اساسی از آن مصون شوند، اما این‌گونه نشد که هیچ، بلکه قاچاق معکوس را هم کلید زد. آرد، یکی از مهم‌ترین حوزه‌هایی است که تا چند هفته پیش، مغفول مانده بود، اما تصمیم مهم دولت برای سامان دادن به وضعیت بغرنج آرد و نان، همه توجه‌ها را به خود جلب کرد. قیمت آرد طی روز‌های گذشته از پایه ۲۵۰۰ تومان به ۱۲ تا ۱۷هزار تومان رسیده است. برخی از منتقدان، این رشد قیمت را به نان ارتباط دادند، اما باید توجه داشت تخصیص آرد در دو بخش صنف و صنعت صورت می‌گیرد. بخش صنف مربوط به همان نانوایی‌هاست و بخش صنعت مربوط به کارخانه‌های تولید ماکارونی و شیرینی‌پزی است و این افزایش قیمت فقط مربوط به نان‌های صنعتی و شیرینی‌پزی‌هاست.
محمدرضا پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس می‌گوید قرار است مابه‌التفاوت نرخ ارز در حلقه آخر پرداخت شود. طبق گفته پورابراهیمی، ظاهرا به جای این‌که گندم و آرد با قیمت پایین در دسترس عموم قرار گیرد و با این که امکان قاچاق آن وجود دارد به نانوایی‌ها یارانه پرداخت شود تا قیمت آن در سفره خانوار تغییری نداشته باشد.
در همین حال حسین میرزایی، کارشناس و تحلیلگر در حوزه اقتصاد و رفاه اجتماعی گفته هر اصلاح اقتصادی، برخی اقشار جامعه را تحت تاثیر قرار می‌دهد. از این‌رو باید به آن‌ها یارانه پرداخت شود، اما نکته اینجاست پایگاه اطلاعات رفاه ایرانیان که منبعی برای تخصیص یا حذف یارانه است دو سالی می‌شود که به‌روزرسانی نشده است. میرزایی معتقد است دولت در زمینه حذف ارز ترجیحی کالا‌های اساسی باید با مردم بیشتر صحبت کند و در کنار آن، ابزار‌های رصد زنجیره تامین، رصد قیمت‌ها و مرکز واکنش سریع دریافت شکایات اقتصادی ایجاد شود تا اقدامات در مسیر درست قرار گیرد.
یارانه پنهان
یکی از مهم‌ترین حوزه‌هایی که در آن هرساله مبلغ قابل‌توجهی یارانه پنهان هزینه می‌شود گندم و به عبارتی دقیق‌تر آرد است. دولت از یک‌طرف گندم را با قیمت بالا از کشاورزان می‌خرد و از سوی دیگر با قیمتی بیشتر از خارج وارد می‌کند. سپس همین گندم را به آرد تبدیل کرده و با قیمت بسیار پایین‌تر از قیمت تمام‌شده به نانوایی‌ها، کارخانه‌های مواد غذایی مانند ماکارونی و... می‌فروشد. هرچند این سیاست حمایتی، نان را به قیمتی مناسب به دست مردم می‌رساند، اما در مواردی غیر از نان، آرد توزیع شده در بازار آزاد با قیمت بالاتر به فروش می‌رسد و بخش قابل‌توجهی از آن نیز به خارج از کشور قاچاق می‌شود.
درواقع، غیر از انواع نان سنتی که با قیمت مناسب به همه اقشار جامعه می‌رسد، سود حاصل از مابقی آرد توزیع شده به‌صورت رانت به جیب عده‌ای خاص می‌رود. بنابراین، با آزاد شدن قیمت آرد و پرداخت مستقیم آن به مردم می‌توان در حالت ایده‌آل، انتظار دو پیامد را داشت: هم تولیدکنندگان صنعتی، مانند تولیدکنندگان ماکارونی و انواع نان صنعتی در فضای رقابتی‌تری فعالیت کنند و هم مصرف‌کننده‌های نیازمند یارانه یارانه نان خود را مستقیم دریافت خواهند کرد.
جنگ و بحران کمبود غذا
جنگ اوکراین و روسیه، به عنوان دو قطب تولید گندم در جهان قیمت این کالای استراتژیک را به‌شدت افزایش داده است. براساس آمار سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) شاخص قیمت مواد غذایی در مارس ۲۰۲۲ به‌طور میانگین ۱۲/۶درصد نسبت به ماه قبلش افزایش داشته که جهشی عظیم و رسیدن به بالاترین سطح از زمان آغاز آن در سال ۱۹۹۰ را تجربه کرده است. روغن‌های نباتی، غلات و گوشت هم همین وضعیت را دارند و شکر و لبنیات نیز افزایش قابل‌توجهی در قیمت داشته‌اند. در میان کالا‌هایی که افزایش قیمت داشته‌اند، گندم خودنمایی بیشتری دارد و همه به‌دنبال گندم هستند با هر قیمت و شرایطی که موجود باشد.
ساداتی‌نژاد، وزیر جهاد کشاورزی، از کسری شدید گندم در یکی از کشور‌های همسایه در حدود سه میلیون تن خبر داد که این کشور قصد دارد با قاچاق از ایران، این گندم را تأمین کند. وی با بیان این‌که یک کیسه آرد ۴۰ کیلویی در ایران ۳۸هزار تومان است، گفت:آرد در آن سوی مرز‌ها هر کیسه تا ۶۰۰ هزار تومان قیمت دارد و جلوگیری فیزیکی از قاچاق آن میسر نیست.
خوراکی‌های یارانه‌ای در صدر قاچاق
مهدی هاشم‌زاده، کارشناس اقتصاد در این باره گفته معتقد است با طرح دولت، قوت غالب مردم که نان سنتی است با قیمت فعلی به دست مردم می‌رسد و کل یارانه در زنجیره گندم تا نان حذف می‌شود و قاچاق نیز متوقف خواهد شد. وی گفته دولت مجبور به اصلاح قیمت آرد بود به این دلیل که قاچاق آرد به‌شدت فراگیر شده‌است.
هر کیسه آرد یارانه‌ای که دولت به نانوایی‌ها می‌دهد ۴۰هزار تومان قیمت دارد که همین کیسه در لب مرز بین ۶۰۰ هزار تومان تا یک میلیون تومان به فروش می‌رسد. روغن هم همین وضعیت را دارد و روغن یارانه‌ای ایران در حال توزیع در افغانستان و ترکیه است. یعنی اگر کسی ۴۰ تن آرد به لب مرز منتقل کند بالای ۹۰۰ میلیون تومان سود می‌کند.
این حاشیه سود به‌شدت برای قاچاقچیان جذاب است و اتفاقاتی که لب مرز در حال وقوع است این را تایید می‌کند. به‌گفته این کارشناس اقتصاد در همین چند ماه اخیر به میزان بسیار زیادی قاچاق آرد از مرز‌های زمینی ترکیه و عراق داشتیم. در این شرایط بحرانی، یارانه دادن به نان فرانسوی و باگت در اوضاعی که در کشور‌های همسایه، قیمت آرد ۲۰ برابر ایران است، جز بازصادرات این محصولات و نداشتن نفع عمومی برای مردم هیچ ثمری ندارد. قیمت نان صنعتی و ماکارونی حالا افزایش یافته‌است، اما قرار است درآمد حاصل شده از این تصمیم به حساب اقشار ضعیف واریز شود. موضوعی که مسؤولان صنفی و دولتی بر آن تاکید دارند و می‌گویند نباید نگران چیزی بود.
منبع: جام جم
نظر شما