شیراز در اردیبهشت معنا میشود و اوج شکوفایی طبیعت این شهر در ماه اردیبهشت است، به همین دلیل نیمهی بهار بهانهای است برای تقویم ایرانی تا مناسبتی به نام روز شیراز داشته باشد، هر سال ۱۵ اردیبهشت به نام روز شیراز و ۱۵ تا ۲۱ اردیبهشت ماه هفته شیراز نامیده میشود.
شهر شیراز از میان تمام شهرهای ایران اولین شهری است که روز مخصوص به خود را دارد، شورای این شهر در سال ۱۳۸۱ با هدف معرفی جاذبههای تاریخی و فرهنگی شیراز و نیز سنتها و آداب و رسومها پیشنهاد نام گذاری روز شیراز را ارائه داد و در نهایت این پیشنهاد به تایید مجلس شورای اسلامی رسید.
کلمه شیراز بدون هیچ وقفهای هر فردی را یاد دو شاعر شناخته شده میاندازد، اما شهر شیراز را نمیتوان مطلق به حافظ و سعدی دانست، بلکه این شهر بزرگ که مبدا ادبیات ایران محسوب میشود شاعران و نویسندگان به نامی را در خود پرورش داده است.
در جوار آرامگاه حافظیه، مزار محمد بنیوسف اهلی شیرازی شاعر قرن نهم و دهم هجری قمری که از سعدی در اشعارش الهام گرفته نیز وجود دارد.
از مثنوی معروف اهلی شیرازی شمع و پروانه است که این مثنوی، منظومۀ عاشقانۀ بلندی است که قهرمانان آن، نه انسان، بلکه شمع و پروانه هستند، امّا با تکنیک تشخیص یا جانبخشی، داستانشان چنان روایت میشود، همچنین اهلی، سبب مرگ پروانه را که نتیجۀ مرگ شمع است، اینگونه بیان کند:
میان عاشق و معشوق، رازی ست
که گر این سوزد آن را هم گدازی است
گفتنی است شاعرانی، چون فرصت الدوله شیرازی، میرزا نظامالدین دستغیب، علی محمد قوامالملک، میرزا محمدرضا حکیم، میرزا عباس حکیم، دکتر لطفعلی صورتگر شیرازی و... در کنار مزار بزرگ خطه فارس، حافظ به خاک سپرده شده اند.
از دیگر شاعران به نام شیراز، مهدی حمیدی شیرازی ادیب، شاعر، استاد دانشگاه، مترجم و منتقد ایرانی است که مرگ قو از مشهورترین اشعار اوست، حمیدی نیز در سال ۱۲۹۳ در شیراز به دنیا آمد و در سال ۱۳۶۵ در شیراز از دنیا رفت.
حاج محمد تقی ملقب به فصیحالملک و متخلص به شوریده شیرازی از جمله شاعران مشهور عهد قاجار است که در سال ۱۲۷۶ هجری قمری در شیراز متولد شد، او هم عصر شاعران بزرگی همچون صبوریخراسانی و ملکالشعرای بهار بود و به سبب مکاتباتش با آنها بسیار معروف شد، آرامگاه سعدی محل دفن این شاعر شیرازی است.
شوریده در سرودن انواع شعر بهویژه قصیده و قطعه، استاد است. اشعارش سرشار از مضامین بکر و معانی نو و ترکیبات تازهاست. شوریده در بکار بردن اصطلاحات عامیانه مهارت داشته است.
برای رفتن به آرامگاه سیبویه شیرازی در شهر شیراز باید به خیابان لطفعلی خان زند رفت که آرامگاه او را در محله سنگ سیاه نزدیکی بارگاه شاهچراغ قرار دارد، سیبویه شیرازی یکی از فیلسوفان و زبانشناسان مطرح ایرانی و یکی از دانشمندان و مراجع بزرگ اسلامی است که پایهگذار علم صرف و نحو در زبان عربی بودهاست.
همچنین معماری بنای سیبویه شیرازی بسیار ساده است و در سال ۱۳۵۳ توسط انجمن آثار ملی ایران بنا شدهاست. این بنا به صورت طاق نما ساخته شده و در فضای داخلی آن از هنر کاشیکاریهای خراسانی با رنگهای جذاب استفاده شدهاست.
خواجوی کرمانی از شاعرانی است که اصالتی غیر از شهر شیراز را دارد، اما به دلیل گذراندن آخرین سالهای عمرش در شیراز دار فانی را وداع گفت و آرامگاه او در شهر زیبای شیراز قرار دارد، آرامگاه این شاعر مشهور به نخل بند کنار چشمه آب مشهور، رکن آباد قرار دارد.
اهمییت بالای شهر شعر و ادب از منظر ویژگیهای فرهنگی و تاریخی و حضور شعرا، ادبا و نویسندگان بزرگ در یکی از شعرهای همام تبریزی که میگوید "همام را سخن دل فریب و شیرین است، ولی چه سود که بیچاره نیست شیرازی" به خوبی قابل فهم است که متاسفانه سال هاست امروز هم برای متولیان فرهنگی کشور یک روز عادی مثل تمام روزهای دیگر است و شیراز در تقویم ایران غریب مانده است.