در حالی که هفتاد روز از حمله نظامی روسیه به اوکراین می‌گذرد مقامات روسیه بار‌ها نسبت به خطر واقعی وقوع جنگ جهانی سوم و جنگ هسته‌ای هشدار داده اند و تنش لفظی بین مسکو و کشور‌های غربی اخیرا به طور قابل توجهی افزایش یافته و تهاجمی شده است. این باعث شده نگرانی‌ها بین مردم جهان درباره احتمال وقوع جنگ جهانی سوم و هسته‌ای افزایش یابد.
به دنبال تحریک روسیه و تهدیدات لوید آستین، وزیر دفاع آمریکا مبنی بر اینکه واشنگتن قصد دارد شاهد تضعیف روسیه تا حدی باشد که دیگر قادر به انجام اقداماتی مشابه تهاجم به اوکراین نباشد، سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه بر آن شد که هشدار دهد واشنگتن و غرب با روسیه وارد یک جنگ نیابتی شده‌اند که خطر بروز یک جنگ جهانی دیگر را ایجاد می‌کند و ممکن است به وقوع جنگ هسته‌ای منجر شود.
از طرفی دیگر نیز کشور‌های غربی اعلام کرده اند که در صورت وقوع جنگ مستقیم، به طور متقابل پاسخ خواهند داد. دستیار ارشد «ولودیمیر زلنسکی» رئیس‌جمهور اوکراین چندی پیش اعلام کرد که علی‌رغم تهدید مسکو به حمله هسته‌ای، روسیه چنین اقدامی علیه اوکراین نخواهد کرد.
احتمال وقوع جنگ هسته‌ای
برخی از کارشناسان معتقدند که مشخص نیست که آیا جنگ روسیه و اوکراین به یک جنگ هسته‌ای تبدیل خواهد شد یا خیر. از طرفی دیگر برخی دیگر از کارشناسان معتقدند که در پی این لفاظی‌ها و تهدید وقوع جنگ هسته ای، اینکه روسیه و غرب ریسک کنند و وارد جنگ هسته‌ای شوند دور از تصور است، زیرا در صورت وقوع جنگ گسترده، تخریب متقابل بسیار زیاد خواهد بود.
نشریه آمریکایی فارن پالسی در گزارشی درباره جنگ اوکراین نوشت که جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا و متحدانش در مجموعه‌ای از تغییرات چشمگیر، سیاست خود را به منظور کمک به اوکراین در برابر حمله روسیه به سیاست تضعیف قدرت و نفوذ روسیه تشدید کردند. برخی ناظران بیم آن را دارند که با اتخاذ چنین سیاستی در واقع ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه گزینه‌ای جز تسلیم شدن یا افزایش نیرو‌های نظامی پیش‌روی خود نداشته باشد که این امر احتمال گسترش دامنه جنگ و وقوع جنگ هسته‌ای را افزایش می‌دهد.
ساموئل رامانی، تحلیلگر ژئوپلیتیک یک اندیشکده دفاعی و امنیتی انگلیس درباره احتمال وقوع این جنگ توضیح داد که وقوع جنگ هسته‌ای یا جنگ جهانی سوم در اوکراین و فراتر از مرز‌های این کشور محتمل نیست. او همچنین اظهار کرد: «مسکو در استفاده از تهدید به جنگ هسته‌ای برای جلوگیری از سیاست‌های امنیتی غربی‌ها که مغایر با منافع روسیه است، سابقه‌ای طولانی دارد و این بار قصد دارد با این تهدیدات از ارسال تسلیحات سنگین اعضای ناتو به اوکراین جلوگیری کند.»
همچنین ویلیام آلبرک، مدیر استراتژی، فناوری و کنترل تسلیحات در اندیشکده موسسه بین المللی مطالعات استراتژیک تهدید حملات هسته‌ای را بخشی از «کتاب بازی» پوتین خواند و گفت: «اگر پوتین از تسلیحات هسته‌ای حتی به عنوان یک حمله نمایشی استفاده کند، روسیه به منزوی‌ترین کشور در جامعه بین الملی تبدیل خواهد شد.»
لیویو هوروویتز، محقق سیاست هسته‌ای در موسسه امنیت و امور بین الملل آلمان نیز با بیان اینکه هیچ نشانه‌ای مبنی بر رویارویی مستقیم وجود ندارد، مدعی شد که اگر جنگ جهانی سوم آغاز شود، توانمندی‌های ناتو به روسیه برتری دارد و نکته مهم در برهه کنونی این است که همه طرف‌ها باید از هر اقدامی که منجر به سوءتفاهم و وقوع جنگی فاجعه بار شود، خودداری کنند.
از طرفی دیگر نیز چالمرز، یک پروفسور انگلیسی وقوع جنگ هسته‌ای را بعید دانست و استفاده از سلاح هسته‌ای را مانند جعبه پاندورایی که ناگهان باز می‌شود توصیف کرد و گفت: «هرگونه استفاده از سلاح‌های هسته‌ای مانند باز کردن جعبه پاندوراست و باعث می‌شود پس از آن کشور‌های بیشتری از سلاح‌های هسته‌ای برای فشار بر سایر کشور‌ها استفاده کنند.»
تام تاگندهت، رئیس کمیته روابط خارجی انگلیس نیز اظهار داشت که روسیه تسلیحات هسته‌ای را تنها یک «انفجار بزرگتر» تلقی می‌کند و ممکن است دستور نظامی برای استفاده از آن‌ها را صادر کند.
همچنین یک مقام آمریکایی که نخواست نامش شود، چندی پیش احتمال وقوع هرگونه حمله هسته‌ای را رد کرد و گفت: «ما هر روز توانایی‌های هسته‌ای روسیه را بررسی می‌کنیم و بر اساس ارزیابی‌های ما تهدید استفاده روسیه از سلاح‌های هسته‌ای وجود ندارد و خطری قلمرو ناتو را تهدید نمی‌کند.»
در صورت وقوع جنگ هسته‌ای چه خواهد شد؟
حال در صورت وقوع جنگ هسته‌ای دیگری پس از آنچه در هیروشیما و ناکازاکی رخ داد، چه اتفاقی خواهد افتاد؟ اگر روسیه به تحریک کشور‌های غربی و آمریکا به یکی از کشو‌های ناتو حمله کند، از آنجا که آمریکا و بقیه اعضای ناتو متعهد به حمایت از یکدیگر هستند، امکان دارد که حملات تلافی جویانه از سوی اعضای دیگر ناتو انجام شود و منجر به درگیری بزرگتر و بدتری نسبت به جنگ جهانی دوم تبدیل شود.
در مورد تعداد قربانیان و تلفات نیز با توجه به اینکه کدام منطقه مورد حمله قرار خواهد گرفت، متفاوت خواهد بود و سلاح‌های هسته‌ای بسته به جمعیتی که منطقه مورد هدف قرار گرفته است، توانایی کشتن صد‌ها هزار نفر را دارد. از طرفی دیگر نیز اگر این حملات نیروگاه‌های هسته‌ای کشور دیگر را هدف قرار دهد، در صورت آسیب به این نیروگاه‌ها تا سالیان طولانی افراد آن منطقه تحت تاثیر تشعشات قرار خواهند گرفت.
تسلیحات هسته‌ای کشور‌های جهان و روسیه
ایدیپندنت در گزارشی به نقل از نشریه دانشمندان اتمی که آمار زرادخانه‌های هسته‌ای هر کشور را منتتشر می‌کند، به تعداد تسلیحات موشکی روسیه پرداخت. طبق گزارش این نشریه، کشور روسیه حدود ۴۴۷۷ کلاهک هسته‌ای در اختیار دارد که از این میان ۱۵۸۸ مورد کلاهک استراتژیک هستند که توانایی سوار شدن بر موشک‌های بالستیک را دارند. پایگاه‌های نظامی و بمب افکن روسیه نیز دارای ۹۷۷ کلاهک هسته‌ای استراتژیک دیگر هستند. از طرفی دیگر نیز روسیه حدود ۱۹۱۲ کلاهک غیراستراتژیک در اختیار دارد که آن‌ها را به عنوان ذخیره انبار کرده است.
از طرفی دیگر نیز طبق آمار فدراسیون دانشمندان آمریکایی، آخرین آمار‌ها از تعداد کلاهک‌های کشور‌های دیگر حاکی از این است که آمریکا دارای ۵۴۲۸ کلاهک هسته‌ای بوده و فرانسه بعد از آن ۲۹۰ کلاهک دارد. بعد از آن نیز انگلیس دارای ۲۲۵ کلاهک هسته‌ای است. چین و پاکستان نیز به ترتیب دارای ۳۵۰ و ۱۶۵ کلاهک هسته‌ای بوده و هند و رژیم صهیونیستی هم به ترتیب دارای ۱۶۰ و ۹۰ عدد کلاهک هستند. در رتبه آخر نیز کره شمالی با ۲۰ عدد کلاهک هسته‌ای قرار دارد.
برخی کارشناسان اکنون نگران هستند که با کمک‌های اضافی به اوکراین و اعمال تحریم‌های اقتصادی سخت‌تر علیه روسیه، رئیس‌جمهور آمریکا در واقع پوتین را مجبور به انتخاب گزینه‌ای بین جنگ یا تسلیم شدن قرار دهد. در واقع مورد دوم (تسلیم شدن) به معنای دست کشیدن از هدف طولانی مدت پوتین برای تقویت روسیه در برابر غرب است. با این حال، پوتین که از دیرباز گفته است که هدف غرب تنها تضعیف یا مهار روسیه است، در طول یک و نیم دهه با اقدامات خود علیه کشور‌های همسایه به ویژه اوکراین و گرجستان، هرگز تسلیم نشده است.
تهیه و تنظیم: فاطمه دخیلی
نظر شما