در سناریو اول، اوکراین در دوره ای کوتاه توسط روسیه اشغال و موفقیت استراتژیک با به ثبات رساندن ساختار سیاسی و تجاری عادی اوکراین با دیگر کشورها حاصل خواهد شد. طرح سناریوی دوم منوط به تحقق توافق میان طرفین جنگ است. پذیرش عقب نشینی کامل روسیه از مناطق اشغال شده، بازگرداندن مناطق جداشده دونتسک و لوهانسک، پرداخت هزینه های تحمیلی جنگ، پذیرش استقلال مادام العمر حدود جغرافیایی اوکراین، برخی از موضوعات کلیدی برای رسیدن به توافق مشترک هستند. توافقات می توانند موقت و بر سر برخی موضوعات خاص باشند. اما در سناریوی سوم که پیش نیاز آن ادامه دار شدن جنگ، گسترش حدود درگیری به دیگر مناطق و افزایش تعداد بازیکنان است، حد و حدود جنگ منوط به تصمیمات طرفین به شدت نقش آفرینی مستقیم با هدف کسب منافع حداکثری است. وقوع چنین شرایطی، سطح تنش میان روسیه و کشورهای غربی را در حوزه های سیاسی، اقتصادی و تجاری افزایش خواهد داد. یکی از آثار تجاری و اقتصادی بازی سوم الزام جایگزین نمودن دیگر متحدان تجاری در تمامی یا برخی از بازارها برای طرفین فعال در جنگ است.
تخمین هزینه-منفعت حاصل از وقوع هر سه بازی طرح شده تبعات گوناگونی را برای اقتصاد ایران، روسیه و دیگر کشورها به بار می آورد. اولین و محرز ترین شرایط مربوط به عدم توازن عرضه و تقاضای کالاهای خام اعم از نفت و گاز و انرژی در زنجیره تأمین و توزیع جهانی است. با وجود کم اهمیت بودن سود حاصل از معاملات مواد و کالاهای خام در خلق ارزش افزوده اقتصادی، تجارت ایران طی دهه های اخیر وابستگی فراوانی به این منبع داشته است. خوشبختانه جنگ اوکراین فرصت های منحصر به فرد دیگری ورای نقش آفرینی پررنگ در بازار انرژی پیش روی ایران گذاشته است. درهای دیگری در حوزه های تبادل دانش، تکنولوژی، توریسم و ... به روی ایران گشوده شده که ورود به آنها مستلزم اتخاذ تصمیمات حاکمیتی در تغییر و تحول نگرش کلان سیاسی و اقتصادی است. بازی ترکیبی ایران در گسترش همکاری تجاری با غرب و به طور همزمان عقد اخوت تجاری و اقتصادی با روسیه در گرو ارزیابی نتایج حاصل از سناریوهای متعدد و واکنش های بازیکنان است. بوسیله نظریه بازی به عنوان یک چارچوب تئوریک می توان نتایج واکنش نسبت به وقایع سیاسی، اجتماعی و اقتصادی را پیش بینی کرد. نظریه بازی را علمی استراتژیک عنوان می کنند که فرایند تصمیم گیری بهینه را ترسیم می کند. نظریه بازی ها برای پیش بینی خروجی تصمیماتی مبتنی بر تجزیه و تحلیل هزینه-منفعت و برای تمامی بازارها (
در اولین حالت طرفین معامله برای تحقق شرایطی تلاش می کنند که طی آن واردات کالاها و خدماتی که تبعات مثبت اقتصادی آن بیشتر از تبعات منفی آن است (
بازی ترکیبی ایران با تمرکز بر مشارکت اقتصادی با روسیه و چین برای کسب مزیت های رقابتی بیشتر برای مقابله تجاری با انحصارهای غربی می تواند مبتنی بر برآیند مثبت خروجی بازی های متعدد شکل گیرد. انجام این مهم منوط به شناخت مزیت های رقابتی کشور در بازارهای گوناگون و ترسیم تصویری درست از جایگاه ایران در بازارهای جهانی و بومی است. این اقدام بدون برآورد حدود همکاری های فی مابین با روسیه، چین، کشورهای منطقه و غربی امکان پذیر نبوده و در گرو تخمین نتایج حاصل از تصمیم های درهم آمیخته بر منافع ملی کشور است.
∎
نظر شما