ایران به دلیل قرارگیری در کمربند لرزه خیز آلپ-هیمالیا و در محل تصادم ورقه‌های اوراسیا-عربستان، از نظر زمین شناسی فعال است، به گونه‌ای که حدود ۸ درصد از زمینلرزه‌های دنیا و حدود ۱۷ درصد از زلزله‌های بزرگ دنیا در فلات ایران رخ می‌دهد؛ چرا که حرکت همگرایی ورقه‌های زمین ساختی اوراسیا-عربستان سبب تغییر شکل فعال در ایران به عنوان یکی از لرزه‌خیزترین نواحی جهان شده است.
بخش اعظم فلات ایران از نظر زمین‌ساختی متاثر از تغییر شکل و کوتاه شدگی ناشی از برخورد جوان ورقه‌های قاره‌ای (عمدتاً در مرزهای سیاسی) است.
بیشتر زمینلرزهها در کمربندهای "زاگرس"، "البرز"، "کپه داغ" و یا در راستای گسل‌های راستالغز که مرز بلوک‌های وسیع و لرزه خیز را تشکیل می‌دهند، متمرکز است. بنابراین حاشیه بلوک‌های ایران مرکزی، آذربایجان و دریای مازندران دارای لرزه خیزی بالایی است. این بخش‌های لرزه‌خیز هم خود دارای نرخ تغییر شکل و در نتیجه میزان لرزه‌خیزی متفاوت هستند.
انرژی بخشی از تغییر شکل حاصل از همگرایی، با رخداد زمینلرزه آزاد می‌شود که در زاگرس برابر با ۳ درصد، در البرز و کپه داغ برابر با ۳۰ درصد و در ایران مرکزی و بلوک لوت برابر با ۱۰ درصد است و تفاوت لرزه خیزی در بخش‌های مختلف پوسته ایران که حاصل ماهیت پوسته و نوع دگرریختی و میزان تغییر شکل است، سبب شده که شدت و دوره‌های تکرار زمینلرزهها نیز متغیر باشد، به این صورت که در بندر عباس و تنگه هرمز در هر دو سال یک زمینلرزه با بزرگای بیش از ۶ و دو یا سه زمینلرزه با بزرگای ۵ یا ۶ ریشتر رخ می‌دهد و این در حالی است که در محدوده بم و جیرفت تنها زمینلرزه با بزرگای بیش از ۶ در ۵ دی ۱۳۸۲ ثبت شده است.
ژرفای زمینلرزهها در پوسته ایران نیز عمدتاً کمتر از ۳۰ کیلومتر است؛ زمینلرزه‌های کم عمق دارای پتانسیل تخریب بالایی هستند.
بررسی زلزله‌های سال گذشته نشان می‌دهد که استان‌های "بوشهر"، "خراسان شمالی"، "ایلام"، "کرمان، "خراسان رضوی"، "خوزستان"، "هرمزگان"، "خراسان جنوبی"، "فارس"، "اردبیل" و "اصفهان" بیشترین تعداد زمینلرزه‌های ثبت شده در سال ۱۴۰۰ را متحمل شدند.
استان تهران نیز در سال گذشته تعداد ۷۰ زمینلرزه را تجربه کرده است که بزرگای آن بین ۲ تا ۳.۶ بوده است.
فروردین ۱۴۰۰
در فروردین‌ماه ۱۴۰۰، تعداد نزدیک به ۸۲۵ زمینلرزه در ایران و نواحی مرزی رخ داده است. در طول این یک ماه تعداد ۱۵ زمینلرزه با بزرگی بیش از ۴.۰ در داخل کشور توسط مرکز لرزه‌نگاری کشوری به ثبت رسیده است.
بزرگترین این زمینلرزهها روز ۲۹ فروردین ماه سال ۱۴۰۰ با بزرگی ۵.۹ حوالی بندر گناوه واقع در استان بوشهر به ثبت رسید.
اردیبهشت
در اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۰، تعداد ۹۶۰ زمینلرزه رخ به ثبت رسید که از این تعداد، ۱۱ زمینلرزه با بزرگی بیش از ۴.۰ بوده است. بزرگترین زمینلرزه این ماه در روز ۱۷ اردیبهشت با بزرگی ۵.۵ در حوالی سنخواست استان خراسان شمالی رخ داده است.
خرداد
شبکه‌های لرزه‌نگاری مرکز لرزه‌نگاری کشوری در خردادماه ۱۴۰۰، تعداد ۸۵۰ زمینلرزه را به ثبت رساندند که تعداد ۱۴ زمینلرزه با بزرگی بیش از ۴.۰ بوده است.
بزرگترین زمینلرزه با بزرگی ۵.۲ در حوالی صالح‌آباد استان ایلام بوده است.
تیر
در تیرماه تعداد نزدیک به ۶۸۰ زمینلرزه به ثبت رسید که در این ماه تعداد ۱۶ زمینلرزه با بزرگی بیش از ۴.۰ در داخل کشور توسط مرکز لرزه‌نگاری کشوری به ثبت رسیده است.
بزرگترین زمینلرزه در روز ۲۷ تیرماه با بزرگی ۵.۶ در حوالی شبانکاره استان بوشهر رخ داده است.
مرداد
در مرداد ماه ۱۴۰۰ شبکه‌های لرزه‌نگاری مرکز لرزه‌نگاری کشوری تعداد ۶۴۵ زمینلرزه را ثبت کردند که از این تعداد، ۱۰ زمینلرزه با بزرگی بیش از ۴.۰ در داخل کشور توسط مرکز لرزه‌نگاری کشوری به ثبت رسیده است.
بزرگترین زمینلرزه در داخل کشور مربوط به روز ۲۱ مردادماه با بزرگی ۴.۹ در حوالی عنبرآباد استان کرمان می‌شود.
شهریور
بر اساس داده‌های شبکه‌های لرزه‌نگاری مرکز لرزه‌نگاری کشوری در شهریورماه ۱۴۰۰، تعداد ۷۷۰ زمینلرزه رخ داد که تعداد ۱۰ زمینلرزه با بزرگی بیش از ۴.۰ بوده است.
در این ماه قوچان استان خراسان رضوی بزرگترین زمینلرزه را با بزرگای ۵.۲ در روز ۲۲ شهریورماه تجربه کرد.
مهر
در مهرماه ۱۴۰۰ تعداد ۷۴۰ زمینلرزه به ثبت رسید که از این تعداد ۶۷۰ زلزله با بزرگی کمتر از ۳، ۵۵ زمینلرزه با بزرگی بین ۳ تا ۴ و ۱۳ زمینلرزه با بزرگی ۴ تا ۵ و ۳ زمینلرزه با بزرگی بین ۵ تا ۶ بوده است.
در بین استان‌های کشور، استان خراسان رضوی با ۸۴ زمینلرزه، چهارمحال و بختیاری با ۶۹ زلزله و خوزستان با ۵۸ زمینلرزه بیشترین تعداد زلزله‌های کشور را داشته‌اند.
علاوه بر آن در این مدت استان تهران ۱۱ زمینلرزه را تجربه کرده که بزرگترین آن به بزرگی ۲.۷ در روز ۲۹ مهرماه در حوالی پاکدشت بوده است.
بزرگترین زمینلره مهر ماه در روز ۱۲ مهر با بزرگای ۵.۸ در حوالی قلعه خواجه استان خوزستان بوده است.
آبان
داده‌های شبکه‌های لرزه‌نگاری نشان می‌دهد که در آبان ماه ۱۴۰۰ تعداد ۷۸۶ زلزله در کشور رخ داده است که از این تعداد ۶۶۲ زلزله با بزرگی کمتر از ۳ و ۱۰۳ زلزله با بزرگی بین ۳ تا ۴ و ۱۸ زلزله با بزرگی بین ۴ تا ۵ بوده، ضمن آنکه تعداد ۲ زلزله با بزرگای ۶ تا ۷ به ثبت رسیده است.
دو زمینلرزه پیاپی به بزرگی‌های ۶.۲ و ۶.۳ در روز ۲۳ آبان ماه در حوالی فین استان هرمزگان رخ داده است.این زلزله به عنوان بزرگترین زمینلرزه کشور در این ماه و همچنین از ابتدای سال تاکنون به شمار می‌رود.
در این ماه استان هرمزگان با ۲۰۵ زلزله، خراسان رضوی با ۸۳ زلزله و کرمان با ۶۵ زلزله بیشترین تعداد زمینلرزه را در بین استان‌های کشور داشته‌اند.
همچنین استان تهران ۱۱ زمینلرزه را به خود دیده که بزرگترین آن به بزرگای ۲.۶ در حوالی رودهن بوده است.
آذر
شبکه‌های لرزه نگاری مرکز لرزه‌نگاری کشور در آذرماه ۱۴۰۰ تعداد ۷۰۱ زلزله را در کشور به ثبت رساندند که بزرگترین آن زلزله‌ای به بزرگای ۵.۱ در حوالی مسجد حضرت ابوالفضل استان سیستان و بلوچستان بوده است.
در این ماه استان خراسان رضوی با ۹۴ زلزله، هرمزگان با ۷۸ زلزله و خراسان جنوبی با ۷۶ زمینلرزه بیشترین تعداد زمینلرزهها را در بین استان‌های کشور داشته‌اند.
در این ماه در استان تهران ۲۰ زمینلرزه به ثبت رسید که بزرگترین آن به بزرگای ۳.۳ بوده است.
دی
در دی ماه ۱۴۰۰ تعداد ۶۳۷ زلزله در کشور ثبت و تعیین محل شده است که بزرگترین آن در روز ۲۵ دی ماه ۱۴۰۰ با بزرگای ۵.۱ در حوالی سیرچ استان کرمان به ثبت رسید.
در این ماه استان خراسان رضوی با ۸۶ زمینلرزه، کرمان با ۷۳ زلزله و اصفهان با ۵۸ زمینلرزه بیشترین تعداد زمینلرزهها را در بین استان‌های کشور داشتند.
در تهران ۱۱ زلزله به ثبت رسید که بزرگترین آن به بزرگای ۳.۵ در حوالی ارجمند رخ داد.
بهمن
شبکه‌های لرزه‌نگاری کشوری در بهمن ماه سال ۱۴۰۰ تعداد ۵۹۸ زمینلرزه را در کشور به ثبت رساندند که بزرگترین آن با بزرگی ۴.۶ در روز ۱۳ دی ماه بوده است. در این ماه بزرگترین زمینلرزهها در روز ۱۳ بهمن ماه با بزرگای ۴.۶ در حوالی کازرون استان فارس بوده است.
استان خراسان رضوی با ۷۰ زلزله، اصفهان با ۶۳ زلزله و اردبیل با ۴۱ زلزله بیشترین تعداد زمینلرزهها را در این ماه تجربه کردند.
همچنین در استان تهران ۱۷ زمینلرزه به ثبت رسید که بزرگترین آن به بزرگی ۳.۶ در حوالی رودهن بوده است.
۲۳۳۲۳۳
نظر شما