به گزارش خبرنگار بین‌الملل خبرگزاری دانشجو، به نظر میرسد درمیانه بحران اوکراین و تحریم‌های روسیه بهعنوان بزرگترین تامین کننده سوخت اروپا، چالش انرژی مهمترین دغدغه امروز کشور‌های اروپایی و آمریکا باشد. بالا رفتن قیمت‌های حامل‌های سوخت تاثیرات اجتماعی و امنیتی سوئی را برای کشور‌های بلوک غرب بههمراه داشته است بهگون‌های که شاهد اعتراضات گسترد‌های در چندین کشور اروپایی همانند فرانسه، یونان، ایتالیا و آلمان بوده‌ایم.

درهمین راستا دولتمردان اروپایی در چند هفته گذشته در تلاش بودهاند تا با جایگزین کردن منابع جدید انرژی و اتخاذ سیاست‌هایی در راستای کاهش مصرف سوخت در کشور‌های خود به مدیریت چالش پیش آمده بپردازند و از سوی دیگر درکنار دیگر کشور‌های اروپایی ساختار تحریم‌های ضد روسی را افزایش دهند.

یکی از اولین راهکار‌ها به‌منظور جبران کسری روزانه ۳ میلیون بشکه‌ای روسیه در بازار انرژی بستن پرونده هسته‌ای ایران و رفع تحریم‌ها در حوزه انرژی درجهت ورود نفت و گاز ایران به بازار‌های جهانی بود. راهکار دیگر ایجاد ارتباط با ونزوئلا درجهت برداشتن تحریم‌های اقتصادی این کشور به‌عنوان بزرگترین منبع نفتی جهان و ورود حجم بالای نفت این کشور به‌عنوان جایگزین نفت روسیه بود. همچنین از دیگر راهکار‌های اتحادیه اروپا و ایالات‌متحده، درخواست افزایش تولید از عربستان و امارات متحده عربی به عنوان شرکاء اقتصادی غرب بود که هرکدام از این راهکار‌ها به دلایلی کاملا نافرجام ماند.

پرونده هسته‌ای ایران به دلایلی از جمله فرصت‌طلبی جمهوری اسلامی به‌منظور بدست آوردن امتیازات بیشتر از آمریکا و طرف‌های اروپایی آنچنان سریع و طبق خواست غربی‌ها پیش نرفت. ونزوئلا با فهم شرایط جدید نظام بین‌الملل پشت روسیه را به‌عنوان مهمترین شریک استراتژیک خود در سال‌های تحریم خالی نکرد. همچنین عربستان و امارات نیز با فهم شرایط جدید جهانی و عدم پاسخ مثبت به خواست‌های روسای جمهور آمریکا و انگلیس تن به افزایش تولید نفت خام ندادند.
از سوی دیگر مسئله‌های که بحران نفتی جهان را پیچیده‌تر کرد عدم تولید کشور‌های اوپک برطبق توافق عرضه خود به میزان یک میلیون بشکه در روز بوده است. این وقایع درکنار هم به شدت قیمت نفت را در چند هفته گذشته دربازار‌های جهانی افزایش داد. به شکلی که قیمت نفت خام برنت در ابتدای هفته ۱۱۵ دلار در هربشکه و نفت وست تگزاس ۱۱۳ دلار معامله شد که این رقم بالاترین قیمت نفت در چهار سال گذشته است.

در ادامه روند وقایع بحران اوکراین اتحادیه اروپا تصمیم به تصویب بسته پنجم تحریم‌های ضد روسیه گرفته است که مهمترین شاخصه آن تحریم کامل نفتی روسیه در بازار‌های اروپایی و آمریکا است. این امر به نوبع خود توان اثرگذاری بالایی در افزایش قیمت نفت در بازار‌های انرژی جهان را دارد به شکلی که الکساندر نواک معاون نخست‌وزیری روسیه پیش‌بینی کرده است که این اقدام اروپا می‌تواند قیمت نفت را تا ۳۰۰ و بعضا تا ۵۰۰ دلار در هربشکه افزایش دهد.

ازهمین‌روی اتحادیه اروپا به منظور کاهش اثرات روانی کمبود عرضه سوخت و افزایش قیمت حامل‌های انرژی سیاست‌های تعدیلی را درنظر گرفته است به‌همین منظور آژانس بین‌المللی انرژی (سازمان مصرف کنندگان انرژی) درجهت کنترل و مدیریت تقاضا تصمیم برکاهش ۲.۷ میلیون بشکه نفت در روز در کشور‌های ذینفع گرفته است که شامل جلوگیری از تردد خودرو‌ها با طرح‌های مختلف، محدودیت سرعت در جاده‌ها و ارزانتر شدن حمل و نقل عمومی بوده است. اما تا کنون بازخورد اجتماعی و امنیتی این سیاست‌های تعدیلی در حوزه انرژی به‌هیچ عنوان برای کشور‌های اروپایی مثبت ارزیابی نشده است.

اما اتفاق آخر هفته، جریان تحولات جهانی در حوزه انرژی را با یک شوک جدید روبرو کرد و آن تهاجم نیرو‌های حوثی به چندین پالایشگاه نفتی در جیزان و چندین منطقه نفتی دیگر در عربستان بود. این اتفاق به نوبه خود شوک روانی منفی را بر بازار‌های انرژی جهان حاکم کرد و بر بالارفتن بیش‌از پیش قیمت نفت در روز‌های اول هفته اثرگذار بود. شاید این امر در ادامه، تحولات سیاسی جهان را به‌نفع کشور‌های همچون ایران و روسیه بچرخاند و باعث برتری سیاسی و تسریع دسترسی به اهداف این کشور‌ها در مواجهه سیاسی خود با کشور‌های غربی شود.

حال باید دید آیا کشور‌های اروپایی و آمریکا به منظور خارج شدن از فشار قیمت‌های حامل‌های انرژی تغییری ساختاری در مذاکرات خود با ایران خواهند داشت؟ و یا بازهم توان اعمال تحریم‌های جدید نفتی بر روسیه در نشست هفته جاری خود خواهند گرفت؟

نویسنده: مهدی سیف تبریزی کارشناس ارشد حوزه روابط بین‌الملل