به گزارش خبرگزاری آریا،یک سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در یک کنفرانس خبری به سوالاتی درباره روند مذاکرات وین و برنامه دولت آمریکا برای به تایید رساندن هر گونه توافق در وین در کنگره آمریکا پاسخ داد.
به گزارش وبگاه وزارت امور خارجه آمریکا، جالینا پورتر معاون سخنگوی وزارت امور خارجه این کشور در یک کنفرانس خبری در پاسخ به این که ازسرگیری دور هشتم مذاکرات وین چگونه پیش رفته و آیا پیش‌رفتی انجام شده است یا نه، بیان کرد: رابرت مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران در واقع تازه به وین بازگشته است. او دیروز برای از سرگیری مذاکرات به وین رسید. هنوز چیزی برای اطلاع رسانی از اینجا ندارم. مسلما او در حاشیه با شرکایمان در وین دیدار خواهد کرد. همچنین به طور مجازی کنگره را در جریان امور می‌گذارد اما خارج از این چیزی برای گفتن ندارم و مطمئنا نمی‌خواهم چیزی را با پیش دستی از مذاکرات مطرح کنم. البته اگر اطلاعات جدیدی به دستمان برسد، در اسرع وقت شما را در جریان آنها می‌گذاریم.
او در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر این که با توجه به نامه اخیر سناتورهای جمهوریخواه به رئیس جمهور آمریکا مبنی بر این که هر گونه توافق با ایران باید به تایید کنگره برسد و طبق قانون بازبینی‌توافق هسته‌ای ایران(INARA) باشد، دولت آمریکا چطور قرار است به اعضای کنگره این اطمینان را بدهد که هر گونه توافق در وین را به تایید قانونی کنگره خواهد رساند، توضیح داد، دولت آمریکا به دقت بررسی خواهد کرد هرگونه بازگشت این کشور به برجام(توافق هسته‌ای)، با در نظر گرفتن الزامات قانونی از جمله همین قانون بازبینی توافق هسته‌ای ایران باشد و دولت آمریکا نسبت به اطمینان یافتن از اجرای این قانون تعهد دارد.
به گفته این سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا، « رئیس جمهور آمریکا نیز بر این باور است که رویکردی دو حزبی‌نسبت به ایران، مستحکم‌ترین روش برای صیانت بلندمدت از منافع آمریکاست. مقامات دولتی نیز در تمامی سطوح با اعضای کنگره و کارکنان آن ارتباط برقرار کرده‌اند تا درباره رویکردشان در قبال ایران گفت‌وگو کنند. رابرت مالی همزمان با پیش‌برد سیاستمان در قبال ایران، عمیقا نسبت به همکاری تنگاتنگ دو حزبی با کنگره متعهد است.
قانون INARA چیست؟
طبق قانون اینارا، هر توافقی که به برنامه هسته‌ای ایران مرتبط باشد و آمریکا در آن شرکت داشته و متعهد به انجام اقدامی شود، صرف‌نظر از هر شکلی که این توافق داشته باشد، باید برای بررسی و بازبینی به کنگره ارسال شود. همچنین در فرصت 30 روزع کنگره برای بررسی آن دولت اجازه کاهش تحریم‌ها را ندارد. قانون اینارا همچنین دولت را ملزم می‌كند كه هر 90 روز یك‌بار یك تاییدیه به كنگره ارسال و تایید كند كه «ایران به گونه‌ای شفاف و قابل راستی‌آزمایی و به‌طور كامل مشغول اجرای توافق است.»
این قانون در ماه مه 2015 میلادی یعنی در مراحل پایانی مذاكرات ایران و 1+5 با 400 رای موافق در مجلس نمایندگان و 98 رای موافق در سنای آمریكا به تصویب رسید. با توجه به اینكه آرای موافق به این قانون بسیار بیشتر از دوسوم لازم برای عبور از سد وتوی رییس‌جمهور بود، اوباما نیز ناچارا آن را امضا كرد. مطابق این قانون دولت ملزم شده بود كه هر گونه توافقی با ایران را برای بررسی به كنگره ارسال كند. این قانون به سنا و مجلس نمایندگان امكان می‌داد كه با دو سوم آرا بتوانند هر گونه توافقی با ایران را رد كنند. در چنین صورتی، رییس‌جمهور امكان تعلیق تحریم‌های مندرج در قوانین كنگره را از دست می‌داد. در 2015 دو مجلس كنگره بر اساس همین قانون برجام را بررسی كردند، اما تعداد مخالفین با آن در سنا از 58 سناتور (54 جمهوریخواه و 4 دموكرات) تجاوز نكرد و به حد نصاب دو سوم (یعنی 64 سناتور) نرسید و در نتیجه كنگره نتوانست برجام را رد كند.
اما آیا مخالفین برجام در امریكا همچنان می‌توانند از قانون مذكور برای الزام دولت بایدن به ارسال هر گونه توافقی با ایران به كنگره جهت بررسی استفاده كنند یا خیر؟ با توجه به محتوای قانون مذكور به نظر می‌رسد كه چنین امكانی به لحاظ حقوقی وجود دارد.
ترامپ بعد از خروج از برجام ارسال تاییدیه 90 روز یک بار به كنگره را متوقف كرد. اما بایدن در صورت بازگشت به برجام ملزم به ارسال مجدد آن خواهد بود. قانون مذكور امكان داده كه در صورت عدم ارسال چنین تاییدیه‌ای، مخالفان برجام در هر دو مجلس كنگره می‌توانند كنگره را ملزم به رای‌گیری در مورد الزام دولت به بازگرداندن تحریم‌ها نمایند. چنین رای‌گیری ذیل رویه خاصی در كنگره باید انجام شود كه از جمله اجازه نادیده گرفتن مخالفت حزب دارای اكثریت را می‌دهد. در دور قبل 4 سناتور دموكرات در سنا و 25 عضو مجلس نمایندگان با برجام مخالفت كردند. این در حالی بود كه دولت اوباما با اطلاع از مفاد قانون اینارا تلاش كرده بود تا برجام به گونه‌ای تنظیم شود كه سناتورها و نمایندگان دموكرات بتوانند با آن موافقت كنند. در شرایط كنونی ممكن است یكی از مشكلات دولت بایدن همین مساله باشد، چرا كه اگر بایدن نتواند حمایت دموكرات‌ها در كنگره را به دست آورد، عبور او از سد قانون اینارا می‌تواند غیر ممكن شود.
هشدار سناتورهای جمهوریخواه به بایدن: موافقت سنا برای بازگشت به برجام ضروری است
مذاکرات هسته‌ای ایران در حالی روز سه‌شنبه 8 فوریه (19 بهمن) بی سر و صدا در وین از سر گرفته شد که 33 تن از اعضای جمهوریخواه سنای آمریکا در نامه‌ای به جو بایدن، رئیس جمهور این کشور نسبت به هرگونه توافق جدید با ایران که به قوانین آمریکا پایبند نباشد، هشدار دادند.
جمهوریخواهان عضو سنا در نامه خود به آقای بایدن نوشته‌اند که اگر دولت او مانع بررسی توافق هسته‌ای با ایران شود، برای بی‌اثر کردن آن تلاش خواهند کرد. آنها همچنین تأکید کرده‌اند که موافقت سنا برای بازگشت به برجام ضروری است.
از سناتور تد کروز که از مخالفان سرشناس توافق هسته‌ای 2015 است به عنوان رهبر سناتورهای امضاکننده نامه به آقای بایدن نام می‌برند.
در هر حال نشست روز سه‌شنبه مذاکره کننده ارشد ایران، هماهنگ‌کننده اروپایی گفتگوها و نمایندگان بریتانیا، فرانسه و آلمان برای احیای برجام در حالی برگزار شد که خبری از نتیجه آن تاکنون منتشر نشده است.
پیشتر کشورهای غربی امیدوار بودند که بتوانند در هفته‌های آینده به یک توافق با ایران دست یابند. هیات‌های حاضر در مذاکرات هسته‌ای وین ارزیابی‌های متفاوتی از پیشرفت گفتگوها دارند.
این سناتورهای جمهوریخواه با اعلام اینکه رئیس‌جمهوری، تعهدات قانونی برای اجازه دادن به سناتورها به منظور مشارکت در این‌باره دارد، نوشته‌اند که متعهدیم که از طیف وسیعی از گزینه‌ها و اهرم‌هایی که در اختیار داریم، استفاده کنیم تا اطمینان حاصل کنیم که شما به این تعهدات عمل می‌کنید.
در ادامه آمده است که هرگونه توافق با ایران درباره برنامه هسته‌ای این کشور به حدی برای امنیت ملی آمریکا اهمیت دارد که طبق تعریف، یک معاهده به شمار می‌رود که باید به تأیید سنا برسد.
به گزارش اداره کل اطلاع‌رسانی و امور سخنگویی وزارت امور خارجه ایران، حسین امیرعبداللهیان وزیر خارجه ایران در گفتگوی تلفنی با سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه گفت که تهران آمادگی رسیدن به «توافق خوب و در چارچوب منافع و حقوق خود» را در اسرع وقت دارد اما «بدون واقع‌بینی طرف غربی و اقدامات ملموس و واقعی آنها»، سرعت پیشرفت در مذاکرات حاصل نمی‌شود.
او گفت که لغو موثر تحریم‌ها موضوع بسیار مهمی برای ایران است و کشورش در این مسیر به مشورت‌ها و تماس‌های خود با مسکو و سایر طرف ها ادامه خواهد داد.
در هر حال سخنان و مواضع طرف‌های مذاکره کننده حکایت از آن دارد که همه احساس فوریت برای رسیدن به توافق دارند.
رایزنی معاون وزیر خارجه انگلیس با اعضای کنگره درباره مذاکرات وین
معاون وزیر امور خارجه انگلیس در حالی که مذاکرات رفع تحریم‌ها در وین به مراحل حساس رسیده و دست یابی به توافق نهایی به تصمیمات سیاسی کاخ سفید گره خورده است، به واشنگتن سفر کرد تا با اعضای ارشد کنگره پیرامون روند گفت‌وگوها رایزنی کند.
«جیمز کلورلی» در صفحه توئیتری خود به برخی از این جلسات از جمله دیدار با وندی شرمن همتای آمریکایی خود اشاره کرد. وی با چشم‌پوشی از بدعهدی کشورهای اروپایی در عدم اجرای تعهدات برجامی و بدون اشاره به اینکه کدام طرف‌ها باید برای اجرای دقیق این توافق و لغو تحریم های ظالمانه اقدام کنند افزود، در دیدار با شرمن، درباره ضرورت تعامل ایران در مذاکرات وین گفت وگو کردند.
برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) پس از 13 سال مذاکرات بین‌المللی فشرده، در تاریخ 23 تیرماه 1394 (14 ژوئیه 2015) منعقد شد. این توافق یک هفته بعد با قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل متحد تأیید و به عنوان ضمیمه الف به قطعنامه مذکور پیوست شد.
اما پس از ورود دونالد ترامپ به کاخ سفید در ژانویه 2017 (دی ماه 1395) و پس از چند اقدام مقدماتی، نهایتاً با اتخاذ مواضع مغایر برجام، با خروج یکجانبه و غیرقانونی آمریکا از این توافق در 18 اردیبهشت 1397 (8 می 2018)، در دو مرحله تحریم‌های ثانویه آن علیه ایران بازگردانده شد.
پس از روی کار آمدن دولت دموکرات بایدن در ژانویه 2021، دیپلمات‌های ارشد گروه 1+4، ایران و اتحادیه اروپا از فروردین در وین گردهم آمده تا در خصوص احیای توافقات سال 94 با محور رفع تحریم‌های ظالمانه ایالات متحده بحث و تبادل نظر کنند.
رابرت مالی نماینده ویژه آمریکا در امور ایران نیز در راس هیاتی دیپلماتیک به وین سفر کرده تا در خصوص چگونگی بازگشت واشنگتن به برجام رایزنی کند. وی تاکنون جلسات متعددی را با اعضای گروه 1+4 و اتحادیه اروپا در غیاب ایران برگزار کرده است.
این درحالیست که تحرکات نامبرده در روزهای اخیر افزایش مشهودی داشته است. وی دیروز علاوه بر دیدار با مذاکره کنندگان ارشد روسیه و نمایندگان سه کشور اروپایی، در جلسه‌ای که از راه دور برگزار شد، اعضای کمیته امور خارجی مجلس نمایندگان آمریکا را در جریان آخرین وضعیت گفت‌وگوهای وین قرار داد.
اختلاف شدید میان نمایندگان کنگره آمریکا درباره توافق با ایران
مذاکرات وین برای لغو تحریم‌های ایران در حالی در جریان است که اختلاف نمایندگان کنگره آمریکا در خصوص توافق یا عدم توافق با ایران بالا گرفته است.
در حالیکه مذاکرات وین برای لغو تحریم‌های یکجانبه علیه جمهوری اسلامی ایران در پایتخت اتریش در جریان است، در فاصله‌ای بسیار دور در ایالات متحده آمریکا، بین نمایندگان کنگره آمریکا در خصوص توافق هسته‌ای ایران اختلاف و دودستگی به وجود آمده است.
وبگاه خبری-تحلیلی «پولتیکو» در گزارشی در خصوص مذاکرات وین نوشت، نمایندگان کنگره آمریکا در خصوص بهترین شیوه رویارویی با مسئله هسته‌ای ایران دچار اختلاف و دودستگی شده‌اند به طوریکه اکثر دموکرات‌ها خواستار احیای سریع توافق سال 2015 برجام هستند که «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور پیشین ایالات متحده آن را پاره کرد و این دموکرات‌ها تأکید دارند که احیای برجام به شکل اولیه‌اش، تنها راه‌حل و گزینه امکانپذیر است.
با این حال، جمهوریخواهان اصرار به بازگشت به دکترین «فشار حداکثری» ترامپ دارند که وضع تحریم‌های ویرانگر علیه جمهوری اسلامی ایران را شامل می‌شود. در این میان، برخی از دموکرات‌های ارشد کنگره، آشکارا ادامه حضور در میز مذاکرات وین برای رسیدن به توافق درباره برجام را زیرسؤال می‌برند.
«باب منندز» رئیس دموکرات کمیته روابط خارجی سنا از ایالت «نیوجرسی» پس از جلسه استماع روز گذشته این کمیته در خصوص ایران گفت: «من فکر نمی‌کنم که اعضا دقیقاً معنا و مفهوم ورود مجدد [به این توافق]را بدانند. توافق چیست؟ آیا دقیقاً همان چیزی که باید باشد، هست؟ آیا متفاوت است؟ اگر اینطور است، چه تفاوتی دارد؟ ما چه چیز‌هایی می‌دهیم؟»
وی ضمن اعلام مخالفت با احیای برجام گفت: «آنها (مذاکره‌کنندگان آمریکا) باید وقتی می‌دیدند که توافق خوبی وجود ندارد، آنجا را ترک می‌کردند. نمی‌دانم چه زمانبندی وجود دارد، اما هر زمانی وجود داشته باشد، پنجره به سرعت در حال بسته شدن است».
منندز که به شدت با توافق هسته‌ای سال 2015 مخالف بود، اما پس از خروج یکجانبه ترامپ از این توافق، به احیای آن امیدوار بود و روز گذشته تصریح کرد که هفته گذشته و زمانیکه از بایدن درخواست کرد که با جدیت تحریم‌ها علیه ایران را اجرا کند، صبرش لبریز شده بود و در حقیقت شک و تردید برخی جمهوریخواهان از توافق جدید با ایران را منعکس کرده بود.
در عین حال، مقام‌های دولت بایدن در جلسه استماع محرمانه روز (چهارشنبه) به سناتورها هشدار دادند که ایران ظرف دو ماه قادر به تولید مواد کافی برای یک بمب اتمی است. این هشدار در شرایطی مطرح شده که ایران بار‌ها اعلام کرده ماهیت برنامه هسته‌ای این کشور تنها برای مصارف صلح‌آمیز است.
این هشدار‌ها و اظهارات مقام‌های دولت بایدن چیز جدیدی محسوب نمی‌شود به طوریکه بخشی از سیاست آمریکا است تا با مانور دادن بر عنصر زمان، اعمال فشار به جمهوری اسلامی ایران را تشدید بخشد و توپ را به زمین ایران بیاندازد و مسئولیت نتیجه بالقوه مذاکرات وین را بردوش ایران بیاندازد.
مقام‌های کشورهای غربی به ویژه آمریکا از زمان آغاز مذاکرات رفع تحریم‌ها در وین همواره تلاش کرده‌اند در موضع‌گیری‌های رسانه‌ای اینطور وانمود کنند که پیشرفت مذاکرات هسته‌ای در گرو اقدامات ایران است. تحلیلگران می‌گویند اظهارات مقام‌های آمریکایی و همتایان غربی آنها درباره در دسترس بودن یا قریب‌الوقوع بودن توافق بخشی از سیاست‌های مقصرنمایی آنها علیه ایران است.
«مارکو روبیو» سناتور ارشد جمهوریخواه ایالت فلوریدا در کمیته اطلاعات سنا در مصاحبه‌ای کوتاه در خصوص توافق هسته‌ای ایران گفت: «من فکر می‌کنم که تنها توافق ممکن، یک توافق بد است و این چیزی است که از آن می‌ترسم که این دولت آنقدر خواهان یک توافق باشد که وارد یک توافق واقعاً خطرناک شود».
سناتور دموکرات «بن کاردین» از ایالت مریلند که مخالف برجام بود نیز گفت: «یک توافق بد بدتر از عدم توافق است. آنها گزینه‌های خوبی ندارند. قطعاً ایران بسیار دمدمی مزاج است و پیش‌بینی تصمیم گیری آنها برای ما بسیار سخت و دشوار است».
اعضای کمیته روابط خارجی سنا روز گذشته (چهارشنبه) در پشت در‌های بسته، اظهارات «راب مالی» نماینده ویژه آمریکا در امور ایران و «برت مک گورک» نماینده آمریکا در امور غرب آسیا در شورای امنیت ملی را شنیدند و آنطور که گزارش شده است راب مالی و مک گورک در این جلسه تصریح کردند که سیاست «فشار حداکثری» ترامپ تنها به تقویت ایران کمک کرد.
طبق این گزارش، در حالیکه سناتورهای مخالف با برجام علیه توافق با ایران تلاش می‌کنند، همپیمانان بایدن همچون سناتور «کریس مورفی» دموکرات ایالت «کنتیکت» تأکید کرد که تنها راه متوقف کردن برنامه هسته‌ای ایران احیای برجام به شکل اولیه سال 2015 است.
مورفی در این خصوص گفت: «ارزیابی اینکه برنامه هسته‌ای ایران در حال حاضر در چه جایگاهی قرار دارد، کاملاً وحشتناک است و نمی‌دانم چطور کسی می‌تواند با این تفکر جلسه استماع را ترک کند که ما می‌توانیم با ادامه این الگوی تنش‌زای تحریم، خرابکاری و ترور، عملکرد بهتری داشته باشیم».
مورفی در پاسخ به سؤالی درباره وضعیت مذاکرات وین گفت که توافق «در دسترس است»، اما «شکاف‌های مهمی بین دو طرف همچنان باقی است. ما قصد نداریم برای 6 ماه دیگر بر سر میز مذاکرات بنشینیم».
طبق گزارش پولتیکو، سناتورهای آمریکایی پس از جلسه استماع با حضور مالی و مک گورک، ارزیابی چندان خوبی ارائه نکردند و سناتور «جیم ریش» جمهوریخواه ارشد کمیته روابط خارجی سنا از ایالت «آیداهو» پس از جلسه استماع سنا به خبرنگاران گفت: «دولت به ما وعده داده بود که (یک توافق) «طولانی‌مدت‌تر و مستحکم‌تر» وجود خواهد داشت. فکر می‌کنم که احتمالاً حتی آنها هم پذیرفته‌اند که این پیشنهاد از روز میز برداشته شده است».
برخی جمهوریخواهان بعلاوه متعهد شده اند که هرگونه تلاش دولت بایدن برای ورود مجدد به برجام بدون تأیید کنگره را متوقف خواهند کرد به طوریکه گروهی متشکل از 33 سناتور جمهوریخواه آمریکایی روز دوشنبه 18 بهمن ماه به جو بایدن هشدار دادند برای ممانعت از اجرای هرگونه توافق هسته‌ای جدید با ایران در صورتی که دولت وی به کنگره اجازه ندهد شرایط آن را بررسی و درباره آن رای دهد، تلاش خواهند کرد.
دیپلمات‌های غربی از هشتم آذرماه که نخستین دور مذاکرات رفع تحریم‌ها در دولت سید ابراهیم رئیسی آغاز شده سعی کرده‌اند با ارائه چارچوب‌های زمانی تیم ایران را برای موافقت با خواسته‌های خود تحت فشار قرار دهند.
با این حال، نمایندگان ایران در مذاکرات وین تصریح کرده‌اند برای تهران نتیجه مهم‌تر از زمان است. تهران در تلاش است برجام را که از نخستین روزهای اجرایی شدن در اثر برخی سیاست‌های آمریکا و کشورهای غربی به توافقی تهی از منافع اقتصادی برای طرف ایرانی تبدیل شد به سمت توافقی دوجانبه و متوازن پیش ببرد.
نظر شما