صاحب‌خبر - هیئت‌ های مذاکره کننده بعد از یک وقفه یک هفته‌ای و مشورت با پایتخت‌ها این هفته به وین برگشتند و مذاکرات را از سر خواهند گرفت. این مرحله که به گفته تحلیل گران و برخی مقامات غربی مرحله ای حساس و حتی نهایی تلقی می‌شود با ارسال پالس ‌هایی از سوی دولت بایدن همراه شده است.وزارت خارجه آمریکا جمعه شب اعلام کرد که این کشور با اعمال برخی معافیت ‌های تحریمی، شرایطی را فراهم کرده که کشورها و شرکت‌ های خارجی بتوانند با ایران در پروژه‌های نیروگاه اتمی بوشهر، نیروگاه آب سنگین اراک و راکتور تحقیقاتی تهران همکاری کنند. به نظر می‌رسد آن چه آمریکایی‌ها به‌ عنوان «معافیت هسته‌ای» از آن یاد کرده‌اند مربوط به برخی پروژه‌های هسته‌ای در داخل کشور است. این تحریم‌ها در خرداد ۱۳۹۹ توسط دولت ترامپ اعمال‌ شده و حالا وزارت خارجه دولت بایدن ادعا می‌کند که دوباره آن تحریم‌ها را تعلیق کرده است. اما دلایل و اهداف تمدید معافیت های هسته ای تهران توسط واشنگتن چیست؟ واقعیت این است وضعیتی که دولت آمریکا امروزه برای خود و توافق هسته‌ای برجام به وجود آورده است، باعث شده تا بازخورد معکوس و منفی آن ابتدا به ‌ساکن به خود این کشور بازگردد.از سویی چهره‌ای که از آمریکا در محیط بین‌المللی تحت تأثیر این شرایط به نمایش گذاشته شد، چهره یک بازیگر غیر قابل‌اعتماد است که به ‌راحتی عهد و پیمان خود را نقض می‌کند و از سوی دیگر خروج آمریکا از برجام و کارزار فشار حداکثری نه ‌تنها باعث تسلیم ایران در مقابل خواسته‌های آمریکا نشد، بلکه باعث شد که ایران در راستای اجرای برنامه ‌های علمی خود مصمم‌تر و مقاوم‌تر شود.اما دولت بایدن با اقدام جدید خود حتی در ارائه نمایش علاقه‌مندی به توافق نیز موفق عمل نکرد زیرا به گفته مسئولان موضوعاتی که تعلیق تحریم‌های آن اعلام شده اساسا مسائلی نیست که پیشبرد آن ها با موانع جدی حاصل از تحریم‌های آمریکا روبه رو باشد.در واقع تعلیق تحریم های اخیر نه تنها نشانه حسن نیت آمریکا نیست بلکه حاکی از نگرانی مقام های آمریکایی از پیشرفت های هسته ای کشور و استفاده تیم مذاکره کننده هسته ای در وین از این اهرم برای لغو تحریم هاست. از سویی به نظر می رسد این اقدام آمریکا حتی می تواند نشانه ای بر طولانی شدن مذاکرات لغو تحریم ها و پشتگرمی آمریکا به این باشد که چین و روسیه فعالیت های هسته ای ایران را تحت نظارت خواهند داشت.طبیعتا همکاری شرکای هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران، فی ‌نفسه موجب نظارت آن‌ها بر برنامه هسته‌ای ایران خواهد شد و از سوی دیگر به نظر می رسد هیاهوی رسانه ای درباره این اقدام شکل گرفته تا گامی مثبت از سوی آمریکا در جهت احیای برجام محسوب شود و تهران بدون این که در عمل چیزی دریافت کند تحت فشار قرار گیرد تا در وین امتیاز دهد.برای درک این که اقدام جدید دولت آمریکا تا چه اندازه با آن چه با انجام اقدامات عملی جهت تضمین مزیت‌های اقتصادی برای ایران از خلال اجرای برجام فاصله دارد یادآوری این نکته کافی است که حتی در دولت ترامپ که برای اجرای تحریم‌های اقتصادی علیه ایران شتابزدگی خاصی داشت لغو این معافیت‌ها دو سال طول کشید. در واقع علت این که ترامپ تا دو سال بعد از خروج از برجام همچنان این معافیت‌ها را تمدید می‌کرد این بود که واشنگتن از یک سو می‌دانست که صدور مجوز برای همکاری ‌های بین‌المللی با پروژه‌های نیروگاه اتمی بوشهر، نیروگاه آب سنگین اراک و راکتور تحقیقاتی تهران فاقد مزیت اقتصادی برای طرف ایرانی است و از سوی دیگر، ادامه این همکاری‌ها - آن‌طور که روزنامه واشنگتن‌ پست در آن زمان نوشته بود- «پنجره‌ای ارزشمند برای کسب اطلاعات درباره برنامه هسته‌ای ایران» به شمار می‌رود. بنابراین آن‌ طور که از قرائن و شواهد هم برمی‌آید این معافیت‌ها در این برهه بیشتر از آن که به نفع ایران باشد به نفع طرف آمریکایی است و لذا گام فعلی دولت بایدن را نه تنها نمی‌توان نشانه امتیاز دادن به ایران در نظر گرفت، بلکه باید آن را یکی دیگر از بازی ‌های آمریکا برای انداختن توپ در زمین ایران و مقصرنمایی در نظر گرفت. تغییر اولویت مذاکرات از رفع تحریم اقتصادی( نظر ما) به محدود کردن فعالیت‌ های هسته‌ای ایران( نظر اغلب اعضای حاضر در مذاکرات)، گرفتن ژست اقدام کننده اول، افزایش اعتبار دیپلماتیک واشنگتن برای ایجاد اجماع مجدد بین‌المللی علیه ایران،تحریک افکار عمومی ایران و شرطی کردن هر چه بیشتر اقتصادایران و... از دیگر اهداف بایدن از بازگرداندن معافیت تحریمی برنامه هسته‌ای ایران خواهد بود.خلاصه آن که ‏رفع «تحریم‌های غیراقتصادی» مربوط به برنامه هسته‌ای ایران از سوی وزارت خارجه آمریکا نمی تواند نشانه‌ای از تغییر رفتار آمریکایی ها باشد. تغییر رفتار اصلی باید در رفع «تحریم‌ های اقتصادی» و از سوی «وزارت خزانه‌داری» آمریکا باشد.در واقع اگر تحریم های نفتی،بانکی،بیمه کشتیرانی و سرمایه‌گذاری در ایران لغو شد می توان آن را حسن نیت دانست. غرب اگر اراده ای برای تحقق توافق دارد باید این را با برداشتن گام های موثربرای رفع تحریم ها که نتیجه آن انتفاع اقتصادی واقعی ایران باشد،نشان دهد.∎​