به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز گیلان ، این روزها دنیا آنقدر کوچک شده است که در اتاق خانه ، روی کاناپانه در راحت ترین حالت می توانی به آن سوی دنیا سفر کنی و ساعت ها با امواج اینترنت، خودت را به هر جایی که دوست داری برسانی و با کمترین هزینه سراغ مطالب و موضوعات مورد علاقه تان بروید.
البته مخاطب خاصِ برخی از صفحات مجازی شدن، لذت بخش است اما گاهی بی رحمانه زمان را می کشد و زیر پوستی تاثیر منفی بر سلامت روحی و جسمی کاربران می گذارد.

فضای مجازی و خستگی چشم
وقتی ساعت ها در فضای مجازی پا به پای صفحات می نشینیم ، چشم ها خسته می شوند و خیره ماندن به رایانه و صفحه گوشی برای مدت طولانی باعث سوزش چشم و درد چشم می شود که با کمی استراحت می توان این خستگی را برطرف کرد .
دکتر رضا قنبرپورمقدم جراح و متخصص چشم و لیزر می گوید : امروزه استفاده گسترده از کامپیوتر و گوشی های همراه آن هم در مدت زمان طولانی سبب بروز خستگی چشم ، احساس فشار در چشم ، سوزش چشم ، قرمزی چشم و تاری دید می شود .
وی افزود : اشعه تابیده شده از نمایشگرهای رایانه و گوشی های همراه در کیفیت و کمیت اشک تغییر ایجاد می کند و از طرفی باعث ایجاد علایم مربوط به سندرم خشکی (DES) ازجمله سوزش و خارش و آبریزش و قرمزی چشم و احساس وجود جسم خارجی و شن ریزه و در نهایت پلک زدن زیاد و غیرارادی می شود.
فشار چشم سندرم رایانه ای
دکتر رضا قنبرپورمقدم می گوید : فشارچشم یکی دیگر از شایع ترین علائم سندرم رایانه ای است ؛ البته علت دقیق این بیماری دقیق مشخص نشده است اما استفاده طولانی از رایانه و گوشی های همراه علت بروز این عارضه است .

کدورت بینایی
این چشم پزشک می گوید : عارضه کدورت بینایی هنگامی جزو علایم سندرم رایانه ای محسوب می شود که در زمان شروع به کار با رایانه، بینایی طبیعی باشد و با گذشت چند دقیقه تا چند ساعت، کدورت بینایی ایجاد شود که به دلایل مختلف، بروز خشکی چشم و کاهش قدرت تطابق ، فرد نمی تواند به درستی بر روی هدف متمرکز شود ؛ به طوری که گاهی حروف و شکل ها در صفحه رایانه در هم می رود و گاهی دور حروف هاله می شود.
وی دو بینی ، سردرد ، درد گردن و پشت ، بی حوصلگی و پریشانی را از دیگر علایم بیماری چشم عنوان می کند.
جراح و متخصص چشم و لیزر می گوید : مطالعه چه از صفحه یک کتاب و چه از صفحه نمایشگر باعث خستگی چشم می شود و خستگی چشم از طریق نگاه کردن به کامپیوتر به دلیل نور ، لرزش تصویر بسیار بیشتر از نگاه کردن به کتاب است .
پیشگیری و درمان
رضا قنبرپورمقدم افزود : فاصله 50 سانتی متر کاربر از صفحه نمایشگر، روشنایی اتاق و کاهش زمان کار با کامپیوتر و فضای مجازی از جمله عواملی است که از بروز بیماری های چشمی جلوگیری می کند.
برای آشنایی با دردهای روحی و جسمی سراغ دکتر حسین احمد دوست مشاور و روان درمانگر می روم و از وی می خواهم از آثار فضای مجازی در زندگی افراد برایم بگوید .

آسیب شناسی فضای مجازی و تاثیرات آن بر خانواده
این مشاور و روان درمانگر می گوید : گسترش فناوری اطلاعات و ارتباطات و ظهور تکنولوژی های نوین به گونه ای است که در همه بخش های زندگی روزمره ، جلوه های حضور فناوری اطلاعات و ارتباطات به چشم می خورد اما اینترنت و سرویس های ارائه شده در قالب آن، در عین حال که ابزار مفیدی برای کسب و تبادل اطلاعات است اما می تواند مخرب نیز باشد.
دکتر حسین احمد دوست با اشاره به اینکه بر اساس آسیب شناسی تاثیرات روحی و روانی شبکه های مجازی ، این شبکه های اجتماعی مضرترین و منفی ترین آسیب های روحی و روانی را روی افراد مختلف برجای می گذارند افزود : نیمی از مردم دنیا به صورت مستمر در اینترنت حضور دارند .

وی با بیان اینکه انسان های امروزی را در حالی مشاهده می کنیم که هنگام قدم زدن، حضور در کنار اعضای خانواده، قرارهای ملاقات و حتی جلسات کاری تمام حواس خود را معطوف به گوشی هوشمند کرده اند و در حالی که با یک نفر گپ و گفت رو در رو دارند ، با دوستان دیگر خود در فیس بوک و توییتر در حال گفتگوی مجازی اند گفت : محققان در بررسی های جدید به این نتیجه رسیده اند که این رفتارهای ساده و روزمره می تواند تاثیرات قابل ملاحظه ای روی مغز انسان برجا بگذارد.
این مشاور و روان درمانگر افزود : محققان در بخش دیگری از این بررسی به این نتیجه رسیده اند زمانی که به صفحه شخصی در شبکه اجتماعی نگاه می کنیم، میزان ترشح آدرنالین و برخی هورمون ها افزایش می یابد و همین مساله زمینه اعتیاد به این فضای اینترنتی عمومی را ایجاد می کند.
دکتر حسین احمد دوست با اشاره به اینکه میزان اثرگذاری شبکه های اجتماعی بر روی سیستم هورمونی بدن بسیار گسترده تر از تاثیرات حضور در اینترنت است گفت : در سال ۲۰۰۰ میلادی گفته شده بود که ۱۲ ثانیه حضور در اینترنت می تواند باعث ترشح آدرنالین در بدن شود و این در حالی است که بررسی های سال ۲۰۱۴ میلادی نشان داد 8 ثانیه حضور در شبکه اجتماعی می تواند اثر مشابه را برجا بگذارد.

اعتیاد به فضای مجازی
وی همچنین با اشاره به بررسی های مرکز TollFreeForwarding افزود : "شبکه های اجتماعی باعث کاهش ارتباطات حضوری می شوند و انسان را در دنیای واقعی منزوی می کنند. اما این نخستین باری است که به صورت علمی نشان داده می شود که شبکه های اجتماعی مغز انسان را هم تحت تاثیر قرار می دهند. در مطالعه جدید مشخص شد ۵ تا ۱۰ درصد اعضای شبکه های اجتماعی از نظر فیزیکی قادر به کنترل و مدیریت زمان حضور در دنیای اینترنتی نیستند و به عبارت دیگر، یک دهم کسانی که در شبکه های اجتماعی حضور دارند، نمی توانند این مساله را کنترل کنند که چقدر از زمان خود را باید به این پلتفرم ها اختصاص دهند و چگونه باید به حضور آنلاین خود پایان دهند."
مشاور و روان درمانگر گفت: دانشمندان به این نتیجه رسیده اند که اعتیاد به اینترنت از اعتیاد به مواد مخدر شدیدتر و گسترده تر است و تاثیراتی که دنیای مجازی بر مغز انسان می گذارد باعث می شود تا قابلیت تصمیم گیری و مدیریت زمان از بین برود به طوری که در این فرایند مغز انسان مانند شرایطی که فرد مواد مخدر مصرف کرده است ، واکنش نشان می دهد و مرکز کنترل و پردازش اطلاعات مربوط به عواطف، توجه و تصمیم گیری در مغز دچار اختلال می شود.
حسین احمد دوست می گوید : این اختلالات به صورت جدی و شدید روی می دهد و از آنجا که آثار آنها بیشتر از زمان استفاده از مواد مخدر است ، دانشمندان شبکه مجازی را اعتیادآورتر از مخدرها می دانند .

ویبا اشاره به اینکه در بررسی جدید مرکز TollFreeForwarding مشخص شد افرادی که معتاد به شبکه های اجتماعی نیستند مهارت بیشتری برای انجام چند کار به صورت همزمان دارند گفت : مغز افراد معتاد به شبکه های اجتماعی قادر نیست بر روی اختلالات صورت گرفته و حواس پرتی های ناشی از اطلاعات مختلفی که دریافت می کند ، فیلتر بگذارد و همین مساله باعث می شود این افراد نتوانند چند کار را به صورت همزمان انجام دهند.
وی افزود : این بررسی همچنین مشخص کرده افرادی که حضور کمرنگ تری در اینترنت دارند، اطلاعات را با دقت و کیفیت بالاتر در حافظه خود ذخیره می کنند.

سندروم عضلانی مجازی
بررسی ها حاکی است در دست گرفتن طولانی مدت گوشی و نشستن نادرست پشت رایانه منشأ درد عضلات، اعصاب، استخوان‌ها و مفاصل در ستون فقرات می شود.
برای آشنایی با بیماری های عضلانی با دکتر امیر سالاری جراح و متخصص ارتوپدی و فلوشیپ جراحی دست و اعصاب محیط به گفتگو می نشینم.
دکتر امیر سالاری ، در جواب این سوالم که گوشی دست گرفتن افراد چه تاثیری بر عضلات عصبی می گذارد می گوید : سندروم تونل کارپال یکی از شایع ترین بیماری های استفاده مداوم از گوشی و کامپیوتر و ساعت ها نشستن پای فضای مجازی است .
وی با اشاره به اینکه یکی از اختلالاتی که در جوامع امروزی تمامی مردم به ویژه کودکان درگیر آن هستند وضعیت های نامناسب هنگام نشستن و یا کم تحرکی است افزود : بیشتر افراد هنگام نشستن های طولانی مدت و کار در فضای مجازی، دست و انگشتان، آرنج و شانه و ستون فقرات و حتی پاها را در وضعیت نامناسب قرار می دهند.
جراح و متخصص ارتوپدی و فلوشیپ جراحی دست و اعصاب محیط گفت : مثلا مچ دست و انگشتان در وضعیت فلکس قرار می گیرند که این امر در کوتاه مدت باعث درد و در طولانی مدت باعث سندروم تونل کارپال می شود که این سندروم در درجات شدید نیاز به جراحی دارد.
دکتر سالاری افزود :سندروم تونل کارپال به معنی گیر افتادگی عصب مدین در کانال جلوی دست است که باعث آتروفی عصلات تنار یا دست میمونی، درد انتشاری به انگشتان و گز گز مور مور دست می شود بنابراین رعایت وضعیت های صحیح بدنی بخصوص حین نشستن و کار با کامپیوتر امری است که بیش از پیش باید بدان توجه گردد.

بی اشتهایی و پراشتهایی سوغات فضای مجازی
دکتر مرجان مهدوی روشن متخصص تغذیه و رژیم درمانی و عضو هیات علمی دانشگاه ،هم با اشاره به اینکه چاقی عاملی است که در دنیای امروزی ما که پیشرفت تکنولوژی بسیاری از کار‌ها و فعالیت‌ها را آسان کرده، یک بیماری و معضل محسوب می‌شود می گوید : اضافه وزن و چاقی غیر از تاثیری که روی ظاهر فرد دارد و می تواند اعتماد به نفس فرد را تحت تاثیر قرار دهد که عامل بسیاری از بیماری‌ها از جمله مشکلات قلبی عروقی، کبد چرب، دیابت و سایر بیماریهای مزمن نیز است.
متخصص تغذیه و رژیم درمانی افزود : تغذیه نامناسب، انتخاب ها و عادات غذایی نادرست و عدم فعالیت بدنی و بی تحرکی از مهمترین و اصلی ترین دلایل چاقی در افراد محسوب می‌شود.
وی با اشاره به اینکه در بسیاری مواقع پرخوری که توسط بسیاری از افراد صورت می گیرد بخاطر گرسنگی و نیاز بدن نیست بلکه از روی عادت و صرفا برای سرگرم شدن است گفت : متأسفانه در زندگی اپارتمان نشینی به دلیل نبود فضای فیزیکی مناسب، افراد و به ویژه کودکان به راحتی نمی‌توانند به فعالیت ورزشی بپردازند و همین مساله در کنار عادت های غذایی نامناسب و پرخوری ها شانس چاقی را افزایش می دهد.
این عضو هیات علمی دانشگاه می گوید : در کنار پرخوری ، بی تحرکی و نسشتن ساعت های طولانی پای فضای مجازی و بازی های رایانه ای برخی هم هستند که از استرس و هیجان بی اشتها می شوند و میلی به غذا خوردن ندارند و دچار سوء تعذیه می شوند و بالطبع لاغر می شوند .
متخصص تغذیه و رژیم درمانی با بیان اینکه مدیریت زمان و افزایش فعالیت فیزیکی بهترین راهکار برای کنترل وزن و جلوگیری از چاقی و لاغری است افزود : دست کم ۳۰ دقیقه فعالیت بدنی در روز که منجر به افزایش ضربان قلب شود ، برای کنترل وزن بسیار مناسب است.
سخن آخر درد و درمان
در کنار تمام این گفته ها خشم اینترنتی ، اعتیاد به اینترنت، بی‌اخلاقی رسانه‌ای، یک مشت لایک؛ بیماری دیده شدن، بیماری لودگی و فیلم سازی به سبک اینستاگرام، فضای مجازی و آدم های سطحی نگر از دیگر آسیب هایی است که دستاورد دنیای مجازی به‌حساب می‌آید .
فضای مجازی کم کم ، مطالعه سطحی را جایگزین مطالعه عمیق می کند و در کنار تمام بیماری های جسمی و روحی کابران را در انبوهی از اطلاعات درست و غلط گرفتار می کند که به نوعی این هم نوعی بیماری است .
بی شک فرهنگ سازی استفاده درست از فضای مجازی و ایجاد سرگرمی های دیگر از آسیب های این دنیای خوش خط خال کم خواهد کرد و برای رسیدن به آرامش جسمی و روحی نیاز به یک بازنگری است تا دچار توهم فضایی نشویم و آدم های واقعی زندگی را فراموش نکنیم و از دست ندهیم .

گزارش مکتوب : درد زیرپوستی دنیای مجازی گزارش مکتوب : درد زیرپوستی دنیای مجازی گزارش مکتوب : درد زیرپوستی دنیای مجازی گزارش مکتوب : درد زیرپوستی دنیای مجازی گزارش مکتوب : درد زیرپوستی دنیای مجازی گزارش مکتوب : درد زیرپوستی دنیای مجازی گزارش مکتوب : درد زیرپوستی دنیای مجازی

*نویسنده : نجمه محمدی