«ند پرایس» سخنگوی وزارت خارجه آمریکا بامداد پنجشنبه به سوالاتی درباره وضعیت مذاکرات رفع تحریم‌های ایران در وین، برجام و برنامه هسته‌ای ایران پاسخ داد.
پرایس طی نشست خبری روزانه با بیان اینکه ایران روز به روز در حال پیشرفت در برنامه هسته‌ای خود است، ادعا کرد: «من به چند نکته اشاره می‌کنم. از ما شنیده‌اید که فرصت رو به اتمام است. زمان بسیار بسیار کوتاه است. ما در مورد یک دوره زمانی طولانی که باقی مانده است صحبت نمی‌کنیم. ما در مورد هفته‌ها صحبت می‌کنیم، نه ماه‌ها».
تعیین ضرب‌الاجل ممکن نیست
به نوشته وبگاه این وزارتخانه، او درباره جدول زمانی و ضرب‌الاجلی برای رسیدن به توافق در مذاکرات وین توضیح داد: «حداقل در این مرحله برای ما غیرممکن است که تاریخ را در تقویم مشخص کنیم و بگوییم که این مهلت است. این امر به یک دلیل ساده غیر ممکن است. قبلاً از من شنیده‌اید که گفتم این یک ساعت موقتی نیست که پایین بیاید. ساعتی است که بر اساس تقویمی است که مبتنی بر ارزیابی‌های فنی است. و در واقع، آنچه ما در اینجا به آن نگاه می‌کنیم یک معادله بسیار ساده است؛ مزایای عدم اشاعه حاصل از برجام - که در سال ۲۰۱۵ نهایی شد و در سال ۲۰۱۶ اجرا شد».
این دیپلمات آمریکایی ادامه داد: «این یک ارزیابی است که بر اساس مجموعه‌ای از ورودی‌ها خواهد بود، آنچه ما می‌توانیم به‌طور عمومی و غیرعلنی در رابطه با این پیشرفت‌ها و پیامدهای آنها برای مواردی مانند زمان گریز ایران و دستیابی به مواد شکافت‌پذیر کافی مورد نیاز برای تولید سلاح هسته‌ای، در صورتی که قصد حرکت به آن سمت را داشتند، تشخیص دهیم».
پرایس در پاسخ به سوالی درباره گزارش دادن نماینده آمریکا به شورای همکاری خلیج فارس درباره مذاکرات وین، گفت: «همانطور که می‌دانید، راب مالی اغلب با شورای همکاری خلیج فارس ملاقات می‌کند. قبل از شروع دور هفتم او در یک جلسه مجازی با اعضای شورای همکاری خلیج فارس شرکت کرد تا آنها را در مورد وضعیت پیگیری ما برای بازگشت متقابل به پایبندی به برجام توضیح دهد. بلینکن زمانی که در ماه سپتامبر برای مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک بود، فرصتی برای ملاقات حضوری و مجازی با نمایندگان شورای همکاری خلیج فارس داشت و راب مالی و تیمش، علاوه بر دیگران، به طور مرتب در این ساختمان حضور دارند و به شرکای ما در شورای همکاری خلیج فارس در مورد پیشرفت‌ها اطلاع‌رسانی می‌کنند».
کشورهای عربی در پی محدودیت برنامه هسته‌ای ایران
وی درباره برخی مخالفت‌ها از سوی کشورهای عربی درباره احیای توافق هسته‌ای ایران اظهار داشت: «وقتی صحبت از شرکای شورای همکاری خلیج فارس به میان می‌آید، آنها را نیز مشاهده کرده‌اید که بیانیه‌هایی صادر می‌کنند و در مورد بازگشت احتمالی به تبعیت از برجام اظهار نظر می‌کنند. البته همیشه اینطور نبود، اما شما از کشورهای سراسر جهان از جمله در آن منطقه شنیده‌اید که اعمال مجدد محدودیت‌های قابل راستی‌آزمایی و دائمی بر برنامه هسته‌ای ایران به نفع ما خواهد بود. این دقیقاً همان چیزی است که ما به دنبال انجام آن هستیم».
سخنگوی وزارت خارجه آمریکا با مسئول دانستن دولت پیشین این کشور در مشکلات کنونی با ایران به دلیل خروج از توافق هسته‌ای، گفت: «ما وضعیتی را به ارث برده‌ایم که هیچ یک از ما آرزوی آن را نداشتیم، وضعیتی که در آن ایران در برنامه هسته‌ای خود تاخت و تاز می‌کند، از قید و بندهای هسته‌ای که قبلاً داشت رها شده. باید بگویم با ایالات متحده به دلیل مسیری که دولت قبلی در پیش گرفته بود، از نظر دیپلماتیک منزوی‌تر از ایران است».
پرایس در ادامه افزود: «من فکر می‌کنم اگر از کسی در این دولت بپرسید که آیا ما ترجیح می‌دادیم در بیستم ژانویه با برنامه هسته‌ای ایران به طور قابل راستی‌آزمایی و برای همیشه محدود شده بودیم و ایران برای همیشه از دستیابی به سلاح هسته‌ای منع شده بود، پاسخ کاملاً مثبت خواهد بود. اگر شما، همانطور که قبلاً اشاره کردم، از شرکای شورای همکاری خلیج فارس بپرسید که آیا آنها این کار را ترجیح می‌دهند، اظهاراتی که اخیراً از آنها شنیده‌اید نشان می‌دهد که آنها نیز چنین خواهند کرد. شما اظهاراتی را از درون تشکیلات امنیتی و دفاعی اسرائیل شنیده‌اید مبنی بر اینکه مزایای عدم اشاعه حاصل از برجام نیز بر امنیت اسرائیل تأثیر مثبت گذاشته است. شما اظهارات مشابهی را از کشورهای سراسر جهان شنیده‌اید - لازم نیست در مورد ۱+۵ صحبت کنید».
وضعیت کنونی برجام، ارثیه ترامپ است
وی بار دیگر ضمن تکرار ادعای تلاش ایران برای دستیابی به سلاح اتمی، گفت: «این [مذاکرات] در مورد تضمین دائمی و قابل راستی آزمایی است مبنی بر اینکه ایران نمی‌تواند به سلاح اتمی دست یابد».
این دیپلمات آمریکایی درباره روند مذاکرات وین نیز مدعی شد: «ما در هفته‌های اخیر شاهد پیشرفت اندکی بوده‌ایم. اکنون پیشرفت اندک بهتر از عدم پیشرفت است. پیشرفت متوسط به خوبی پیشرفت قابل توجه نیست. اگر بخواهیم بتوانیم آنچه را که صادقانه و استوار به دنبال دستیابی به آن هستیم به دست آوریم، پیشرفت اندک نیز کافی نیست، و این بازگشت متقابل به تبعیت از الزامات برجام است. آنچه ما امیدواریم در وین رو به جلو ببینیم بیش از حد معمول است، اما این به ایرانی ها بستگی دارد، سرعتی که آنها می‌خواهند این مذاکرات و این مذاکرات غیرمستقیم ادامه یابد».
پیش از این نیز «جنیفر ساکی» با مقصر دانستن دولت سابق آمریکا در مشکلات کنونی با ایران، گفت به دلیل خروج ترامپ از برجام بود که برنامه هسته‌ای ایران دیگر تحت کنترل نیست و به‌سرعت در حال تقویت است.
هشتمین دور مذاکرات رفع تحریم‌ها در وین از حدود دو هفته پیش آغاز شده است. مقام‌های آمریکایی و اروپایی ادعا می‌کنند که پیشرفت‌هایی در مذاکرات صورت گرفته اما اندازه این پیشرفت‌ها به اندازه‌ای نیست که بتوان امیدوار بود توافق در دسترس است.
دیپلمات‌های اروپایی می‌گوید بخش اعظم گفت‌وگوها در روزهای گذشته بر مطالبات ایران برای اخذ تضمین در خصوص پایداری برجام متمرکز بوده است، اما دولت بایدن گفته نمی‌تواند وعده‌ای در این مورد بدهد.
دیپلمات‌های غربی از هشتم آذرماه که نخستین دور مذاکرات رفع تحریم‌ها در دولت سید ابراهیم رئیسی آغاز شده سعی کرده‌اند با ارائه چارچوب‌های زمانی تیم ایران را برای موافقت با خواسته‌های خود تحت فشار قرار دهند.
با این حال، نمایندگان ایران در مذاکرات وین تصریح کرده‌اند برای تهران نتیجه مهم‌تر از زمان است. تهران در تلاش است برجام را که از نخستین روزهای اجرایی شدن در اثر برخی سیاست‌های آمریکا و کشورهای غربی به توافقی تهی از منافع اقتصادی برای طرف ایرانی تبدیل شد به سمت توافقی دوجانبه و متوازن پیش ببرد.