کمیته تحقیقات و اخلاق کووید- ۱۹ معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت در یک گزاره برگ، جزئیات میزان بیماری‌زایی سویه اومیکرون کرونا و راه‌های مقابله با آن را تشریح کرد.
به گزارش شفقنا، ویروس کرونا با کمک پروتئینی به نام اسپایک، وارد سلول‌های بدن می‌شود که درنتیجه آن بیماری کووید- ۱۹ ایجاد می‌شود. مطابق شواهد موجود حدود ۳۲ جهش در پروتئین اسپایک (پروتئین S) در واریانت اومیکرون مشخص‌شده است که این عدد تقریباً دو برابر جهش‌های واریانت دلتا به عنوان آخرین واریانت نگران‌کننده است.
این جهش‌ها سبب افزایش تجمع ویروس در قسمت فوقانی دستگاه تنفس نسبت به واریانت های دیگر شده است که درنتیجه آن، قدرت سرایت ویروس از طریق تماس فرد با فرد به حداکثر مقدار خود تا این زمان رسیده است.
دو ویژگی قدرت سرایت بالا و ناشناخته بودن این واریانت سبب شد تا سازمان جهانی بهداشت آن را در دسته واریانت نگران‌کننده یا( VOC (Variant of Concern هم‌ردیف واریانت قبلی این گروه یعنی آلفا، بتا، گاما و دلتا قرار دهد.
علائم
علائم بالینی علائم دلتا لرز، بدن‌درد، گلو درد و سرفه خشک با یا بدون تب، کوفتگی بدن، خواب‌آلودگی اسهال و استفراغ، از دست دادن بویایی و در موارد شدید کاهش اکسیژن خون و درگیری ریه خواهد بود. علائم اومیکرون شبیه یک سرماخوردگی سخت گزارش می‌گردد که پنج علامت شایع آن آبریزش بینی، سردرد، خستگی خفیف تا شدید، عطسه و گلو درد است. به نظر می‌رسد بین ۴۰ تا ۸۰ درصد میزان بستری شدن در اومیکرون نسبت به دلتا کمتر است. اطلاعات اخیر نشان داده‌اند که واریانت اومیکرون قابلیت انتقال بیشتری نسبت به نوع دلتا دارد. آخرین اطلاعات پیگیری بیماران در انگلیس نشان می‌دهد که احتمال انتقال بیماری در این واریانت جدید نسبت به واریانت دلتا دو برابر است. نتایج مطالعات در این کشور نشان می‌دهد میزان حمله ثانویه خانگی برای اومیکرون ۲۱.۶ درصد است و این در حالی است که عدد متناظر برای دلتا برابر ۱۰.۷ درصد برآورد شده بود و مطالعه‌ای که در دانمارک انجام شد نشان داد یک نفر از هر پنج بیمار شناسایی‌شده قابل‌ردیابی یا متصل شدن به بیمار قبلی نبودند که خود حاکی از قابلیت انتقال بالا در موارد بدون علامت است. گزارش کشورهایی که پیک ناشی از واریانت اومیکرون را تجربه کرده‌اند نیز نشان داده است پیک‌های اپیدمی ناشی از اومیکرون بالاتر از واریانت های قبلی بوده است. به‌طوری که زمان دو برابر شدن اولیه ویروس در آفریقای جنوبی ۱ تا ۲ روز و در دانمارک و بریتانیا، ۲ تا ۳ روز تخمین زده شد.
شدت بیماری‌زایی اومیکرون
در خصوص شدت بیماری‌زایی نیز همچنان اطلاعات محدود است، اما تا این زمان به نظر می‌رسد علائم بالینی در اومیکرون خفیف‌تر از سایر واریانت ها است. تاکنون موارد شدید در اتحادیه اروپا و سایر کشورهای درگیر نادر بوده است به‌طوری که آخرین مطالعه نشان داده است میزان بستری شدن ناشی از ابتلا به واریانت اومیکرون حدود ۲۳ درصد کمتر از واریانت دلتا است. در میان موارد اولیه اومیکرون که تست مثبت داشته‌اند حدود ۷۰ درصد علامت‌دار و مابقی بدون علامت بودند که میزان بستری و مرگ در آن‌ها اندک بوده است؛ اما باید توجه داشت که وقتی تعداد موارد ابتلا افزایش یابد متناسب با آن تعداد موارد بستری و مرگ نیز افزایش خواهد یافت.
تأثیرگذاری واکسن‌ها
آژانس بهداشتی انگلستان اعلام کرد که اثربخشی واکسن‌ها ۲۵ هفته پس از تزریق دوز دوم در مقابل واریانت اومیکرون نسبت به واریانت دلتا به‌طور معناداری کمتر است (کمتر از ۱۰ درصد) اما با تزریق دوز تقویتی (دوز سوم) اثربخشی واکسن‌ها در مقابل واریانت نوظهور اومیکرون بین ۷۰ تا ۷۵ درصد افزایش نشان می‌دهد. واکسیناسیون با دو دوز از واکسن آسترزنکا و سپس دوز تقویتی (یادآور) اثربخشی واکسن را علیه واریانت اومیکرون تا ۷۱.۴ درصد و علیه واریانت دلتا تا ۹۳.۸ درصد افزایش داده است. به‌طورکلی انتظار می‌رود واکسن‌های فعلی باعث محافظت در برابر بیماری شدید، بستری شدن در بیمارستان و مرگ‌ومیر ناشی از عفونت با واریانت اومیکرون شوند.
درمان سویه اومیکرون
نتایج مطالعات نشان می‌دهند که روند درمان واریانت اومیکرون با واریانت های قبلی متفاوت نیست. بر اساس نتایج اولیه مطالعات، کورتیکواستروئیدها و مسدودکننده های گیرنده IL۶ همچنان برای مدیریت بیماران مبتلا به کووید- ۱۹ شدید مؤثر خواهند بود. سایر درمان ها برای بررسی اینکه آیا در برابر واریانت اومیکرون مؤثر هستند یا خیر باید مورد ارزیابی بیشتر قرار گیرند.
روش‌های پیشگیری
مؤثرترین اقداماتی که افراد می‌توانند برای کاهش انتشار ویروس کووید- ۱۹ انجام دهند عبارت است از: حفظ فاصله فیزیکی حداقل یک و نیم متری از دیگران، استفاده از ماسک مناسب، باز کردن پنجره‌ها برای بهبود تهویه، اجتناب از فضاهایی با تهویه ضعیف یا شلوغ، تمیز نگه‌داشتن دست‌ها، سرفه یا عطسه در دستمال یا آرنج خمیده و مهم‌تر از همه دریافت واکسن به صورت کامل (با دوز یادآور) که در همه منابع معتبر علمی دنیا به ویژه سازمان جهانی بهداشت ذکرشده است. تاکنون تقریباً ۶۵ درصد جمعیت کشور دو دوز واکسن دریافت کرده‌اند و عدد متناظر برای سه دوز واکسن بسیار پایین‌تر است. برای جلوگیری از افزایش ابتلا و تجربه پیک بعدی در کشور، مهم‌ترین و بهترین راه‌حل تزریق دوز سوم یا یادآور واکسن‌های موجود در کشور و ادامه و تشدید اقدامات پیشگیرانه و بهداشتی در خانه، جامعه و محل کار مخصوصاً در جمعیت‌های خاص مانند سالمندان و افراد با ضعف و سرکوب دستگاه ایمنی خواهد بود.