به گزارش گروه فرهنگی ایسکانیوز، امروز ۱۶ دی برابر با ۶ ژانویه تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.
بیشتر بخوانید:
رویدادها:
۱۲۵۸ - ریشه دشمنی سُنّی و شیعه
برخوردهای روزانه شیعه و سُنّی در منطقه ای که از دهه سوم قرن ۲۰ کشور عراق خوانده می شود به دهه های هفتم و هشتم قرن هفتم میلادی باز می گردد ولی تشدید آن از ژانویه ۱۲۵۸ میلادی آغاز شده است. در این ماه سنّی های بغداد که از حمایت خلیفه عباسی برخوردار بودند به اشاره یکی از پسران خلیفه به محله شیعه نشین کرخ و نیز کاظمیه ـ آرامگاه امام موسی کاظم (ع) ـ آسیب زدند. همین رویداد سبب شد که محمد العلقمی ـ شیعه و ایرانی ـ و از مقامات دربار خلیفه به طرُق متعدد هلاگوخان حکمران مغولی ایران را تشویق به تصرف بغداد کند و از سایر ایرانیان معاشر با هلاگو ازجمله خواجه نصیر طوسی بخواهد که آنان نیز به نوبه خود دست از تشویق هلاگو برندارند.
هلاگو تحت تاثیر این تلقینات و نیز حس جاه طلبی خود به بغداد لشکر کشید و دهم فوریه ۱۲۵۸ این شهر را تصرف، غارت و کشتار کرد و با کشتن المستعصم خلیفه وقت، به خلافت ۵۲۵ ساله عباسیان پایان داد که دو قرن و نیم بعد عثمانیان خودرا خلیفه مسلمین خواندند و استانبول (اسلامبول) را دارالخلافه اعلام کردند.
در زمان تعرض مغول، بغداد بزرگترین شهر جهان بود و یک میلیون و دویست هزار جمعیت داشت که حدود ۸۰ هزار تن از آنان و عمدتا سنّی به دست مغول کشته شدند. [هلاگو بودایی و زنش مسیحی بود]. در آن زمان، شهر دوم از لحاظ جمعیت؛ خان بالیغ بود به معنای مقرّ خان بزرگ مغولان، پکن = بیژینگ امروز. [مغولان قرن ها بر چین حکومت کردند.]. هلاگو پس از تصرف بغداد، العلقمی شیعه و ایرانی را با سمت وزارت، حاکم بغداد کرد که این عمل بر کینه سنّی ها افزود که ادامه دارد و ... و درگیری سُنّی و شیعه در عراق پس از تصرف این کشور توسط آمریکا در سال ۲۰۰۳ علنی و تخریبی شده است.
یک نمونه از انفجار بمب از سوی سنّی علیه شیعه در عراق که هفدهم دسامبر ۲۰۱۲ روی داد و تلفات سنگین داشت.
۱۲۷۰ - روزی که ۲ زن حکمران کرمان و فارس شدند
آباقا خان (آباقاآن) ایلخان مغول ایران [پسر هلاکوخان] ششم ژانویه ۱۲۷۰ میلادی ضمن انتصابات خود، دو زن را حکمران دو ایالت بزرگ ایران کرد؛ آبش خاتون حکمران فارس و ترکان خاتون حکمران کرمان شد.
ترکان خانون از قراختایی ها و آبش خاتون از خاندان اتابکان فارس بود. در انتصابات این روز، مقام صاحبدیوانی (معادل بزرگ وزیر، بدون اختیارات نظامی) به شمس الدین محمد جوینی و حکومت اصفهان و اراک به پسر او بهاءالدین داده شده و عطاملک جوینی مولف معروف، در سمت خود ـ حکومت بغداد که از زمان هلاکوخان آن را بر عهده داشت تثبیت گردیده بود.
به نوشته تئودور مومسِن مورخ آلمانی قرن ۱۹، کرمانی ها چند قرن حاکم آلتائیک (تُرک زبانان آسیای میانه) داشتند ولی حتی یک کلمه تُرکی یاد نگرفتند که این، نهایت میهندوستی آنان و نیروی ذاتی ناسیونالیسم ایرانی را ثابت می کند. این ناسیونالیسم دو بار با دین درآمیخت و توفنده شد و ایران را ابرقدرت کرد؛ یک بار به دست اردشیر پاپکان و باردیگر توسط اسماعیل یکم (شاه اسماعیل صفوی).
۱۹۰۹ - ایجاد انجمن نجات مشروطیت در اصفهان
در پی لغو مشروطیت از سوی محمدعلی شاه، ۱۶ دی ماه ۱۲۸۸ (ششم ژانویه ۱۹۰۹) نجفقلی صمصام بختیاری در اصفهان «انجمن نجات مشروطه» تاسیس کرد و اعلام داشت که با سه هزار سوار و چند توپ رهسپار تهران خواهد شد تا محمدعلیشاه را بیرون راند. صمصام به قولی که داده بود وفا کرد. حاکم وقت اصفهان از ترس صمصام، همان وقت به کنسولگری انگلستان پناهنده شده بود!. سواران صمصام در حومه تهران به مشروطه طلبان شمال که از گیلان و مازندران و از طریق قزوین آمده بودند پیوستند و تهران را تصرف و محمدعلیشاه را به سفارت روسیه فراری دادند و برکنارکردند.
۱۳۳۱ ش - روزی که بحرین در پارلمان ایران دارای نماینده شد
در اجرای اصلاحیه قانون انتخابات ایران، از ۱۶ دیماه ۱۳۳۱ [زمان حکومت دکتر مصدق] بحرین دارای یک نماینده در مجلس شورای ملی شد. این قانون در چهارم دیماه آن سال به تصویب رسیده بود. بحرین که طبق قانون مصوب، تا اواخر دهه ۱۳۴۰ که شاه [پهلوی دوم]، در مصاحبه ای در هند، درپاسخ به پرسش یک روزنامه نگار (!) ناگهان و به طور غیر منتظره با انجام رفراندم و آن هم یکجانبه و تنها در بحرین موافقت کرد، استان چهاردهم ایران به حساب می آمد. شاه با این تصمیم که نقض سوگند او بود عملا با تجزیه ایران موافقت کرد!. شاه در دوران سلطنت خود و بویژه پس از کودتای ۲۸ امرداد ۱۳۳۲ زیر نفوذ آمریکا و انگلستان قرارداشت.
۱۹۶۴ - مجازات زندان برای اعضای موثر نهضت آزادی
ششم ژانویه سال ۱۹۶۴ ( ۱۶ دی ماه در سال۱۳۴۲هجری) حکم محکمه نظامی تهران درباره اعضای موثر نهضت آزادی که قبلا دستگیر شده بودند به این شرح انتشار یافت:
آیةالله محمود طالقانی ۱۰ سال زندان، مهندس مهدی بازرگان ۱۰ سال، یدالله سحابی ۶ سال، احمد علی بابایی ۶ سال، عباس شیبانی ۶ سال، عزت الله سحابی ۴ سال، مهدی جعفری ۴ سال، ابوالفضل حکیمی ۴ سال و ....
این افراد که از حکم صادره تقاضای تجدید نظر کردند از فعالان انقلاب سال ۱۳۵۷ بودند که بیشتر آنان در نخستین دولت انقلاب صاحب مقام شدند و ....
۱۸۳۸ - اختراع تلگراف
ساموئل مورس Samuel F. B. Morse استاد هنر و نقاشی دانشگاه نیویورک ششم ژانویه سال ۱۸۳۸ میلادی دستگاه تلگرافی را که ساخته بود و می توانست هر دقیقه ده کلمه مخابره کند به معرض نمایش گذارد . مخابره با این دستگاه برپایه فن الکترومغناطیس و قطع و وصل جریان برق بود . هر وصل کوتاه مدت که ایجاد مغناطیس می کرد صدا و یا علامت نقطه بود و وصل طولانی تر صدای طولانی تر و خط به وجود می آورد . وی قبلا در برابر هر حرف الفبا تعدادی از این نقطه و خط ها را قرار داده بود و یک واژه نامه مورس به وجود آورده بود. فرضا ؛ یک خط و یک نقطه علامت « الف یا إ » ، و از شنیدن صدا ها یا دیدن علامات می شد کلمه را درک کرد.نام این الفبای خط و نقطه ای « کد مورس » گذارده شده است.
مورس (متولد ۲۷ اپریل ۱۷۹۱ و متوفی در ۲ اپریل ۱۸۷۲) که پسر یک کشیش ساکن شهرستان بوستون بود و از دانشگاه «ییل» در رشته هنرهای زیبا فارغ التحصیل شده بود علاقه وافری به الکتریسته و سیاست هم داشت ، ولی خیلی زود در سیاست شکست خورد و نه توانست به عضویت شورای شهر نیویورک در آید و نه عضو کنگره شود بنابر این به علاقه دیگر خود الکتریسته پرداخت و در سال ۱۸۳۷ موفق به ساختن دستگاه خانگی تلگراف شد. باطری که این دستگاه را تغذیه می کرد از ظروف متعدد آب اسید ساخته شده بود.
مورس پس از نمایش دستگاه مخابره علامات که با کمک یک استاد علوم آن را ساخته بود برای جلب کمک مالی به واشیگتن رفت و با پولی که از کنگره ( دستگاه مقننه ) آمریکا گرفت به تکمیل دستگاه خود پرداخت و در سال ۱۸۴۳ میان شهرهای بالتیمور و واشنگتن ارتباط تلگرافی برقرار کرد که ظرف ده سال اختراع او جهانی شد و همه جا تیر های تلگراف بالا رفت و ....
مورس که در ۲۷ آوریل سال ۱۷۹۱ به دنیا آمده بود دوم آوریل ۱۸۷۲ در ۸۰ سالگی از بیماری ذات الریه در نیویورگ درگذشت، ولی تا الفبای مخابراتی مورس زنده است نام او هم باقی است .
۱۹۶۴ - نبرد Binh Gia و تمام عیار شدن جنگ ویتنام که تا ده سال بعد طول کشید
نبرد ۵ روزه Binh Gia ـ دهکده ای در جنوب هوشی مین سیتی (شهر سایگون) و نه چندان به دور از این شهر، جنگ ویتنام را که تا سال ۱۹۷۵ به درازا کشید وارد مرحله تازه و تمام عیار خود کرد. این نبرد که ۲۸ دسامبر ۱۹۶۴ آغاز شده بود تا سحرگاه دوم ژانویه ۱۹۶۵ ادامه داشت و کمونیست ها (ویت کُنگ) طرف پیروز آن بودند و نیروهای دولت ویتنام جنوبی مرکب از ۹ گردان و سه برابر کمونیست ها که از سوی نیروی دریایی، واحدهای هوایی و تفنگدار آمریکا پشتیبانی می شدند تلفات سنگین متحمل شدند. طبق اعلامیه چهارم ژانویه ۱۹۶۵ دولت ویتنام جنوبی، تلفات نظامیان این دولت در این نبرد بیش از ۴۰۰ تَن بود. دولت آمریکا نیز چند هواپیما و هلی کوپتر و ۱۸ نظامی از دست داده بود.
اخبار مربوط به این نبرد، سایر خبرهایِ روز جهان را تحت الشعاع قرار داده و تیتر اول رسانه ها شده بود.
روز بعد (پنجم ژانویه) دولت آمریکا دولت هانوی (ویتنام شمالی وقت) را متهم کرد که نیرو و اسلحه به کمک ویت کُنگ فرستاده بود و اعلام داشت که مسکو از طریق خاک چین انواع سلاحهای پیشرفته را به ویتنام شمالی می رساند که به ویت کنگ منتقل می شود. در پی صدور همین اعلامیه بود که دولت آمریکا به کشتی های خود در خلیج تونکن دستور داد که مناطق شمال مدار ۱۷ درجه (خط تقسیم ویتنام، منطقه غیرنظامی و گذرگاه نیروهای شمال به جنوب و انتقال اسلحه) را گلوله باران کنند و به این ترتیب به شکل کامل وارد جنگ شد و مدتی بعد شمار نظامیان آمریکا در جنوب ویتنام از رقم پانصد هزار بالاتر رفت.
نبرد Binh Gia شدیدترین و وسیع ترین نبرد ویت کُنگ با نیروهای مشترک ویتنام جنوبی و آمریکا تا آن زمان بود.
۱۹۰۰ بوئرهای افریقای جنوبی (سفیدپوستان هلندی مهاجر) به پایگاه نیروهای استعمارگر انگلستان در «لیدی اسمیت» شبیخون زدند و بیش از یک هزار انگلیسی را کشته و یا زخمی ساختند.
۱۳۵۷ ش - سقوط دولت نظامی "غلامرضا ازهاری" و آغاز به کار دولت "شاپور بختیار"
پس از آن که شاپور بختیار به عنوان نخست وزیر رژیم پهلوی معرفی شد، وی در شانزدهم دی ماه ۱۳۵۷، با معرفی اعضای کابینه خود، قدرت را به طور رسمی در دست گرفت. کابینه بختیار در حالی روی کار آمد که نهضت اسلامی، سراسر کشور را فراگرفته بود و هیچ قدرتی در رژیم، توان رویارویی، مقابله و سرکوب نهضت را در خود نمیدید. بختیار به عنوان آخرین نخست وزیر دوران ننگین پهلوی سعی کرد با اعطای امتیازات گوناگون به مردم، سیل اعتراضات را کاهش دهد. وی پس از معرفی وزیران خود، رئوس برنامههای دولت را به اطلاع نمایندگان مجلس و مردم رساند که اهمّ آنها عبارت بودند از: انحلال ساواک، محاکمه سریع غارتگران، رسیدگی به کارهای خلاف گذشته، آزادی کلیه زندانیان سیاسی، لغو تدریجی حکومت نظامی، ایجاد همکاری نزدیک بین دولت و حوزههای علمیه و روحانیان و بالاخره ایجاد امنیت اجتماعی در پناه قانون. ولی تمام تلاش او با شکست مواجه گردید و علی رغم سعی وافر او در نگاهداشتن دولت خود و سلسله پهلوی، کابینه بختیار سرانجام پس از پنج هفته پرماجرا، سقوط کرد. با سرنگونی دولت بختیار، عمر رژیم پهلوی و دوران ۲۵۰۰ ساله ستم شاهی پایان یافت و حکومت اللَّه بر کشور حاکم گردید.
انتهای پیام/
نظر شما