بازار اظهار نظر‌ها در خصوص تبعات اصلاح نرخ ارز ۴ هزارو ۲۰۰ تومانی از واردات نهاده‌ها و کالا‌های اساسی از سوی انجمن‌ها و اتحادیه‌ها بسیار داغ شده است. از آنجا که متأسفانه این تشکل‌ها از تولید‌کنندگان بزرگ خط می‌گیرند، گاه در اظهاراتشان منافع آن‌ها پررنگ‌تر دیده می‌شود. یکی از اقلامی که بیم آن می‌رود با اصلاح نرخ ارز ۴ هزارو ۲۰۰ تومانی با افزایش قیمت بالایی مواجه شود شیر خام و فرآورده‌های لبنی است که از سوی تولید‌کنندگان بسیار برجسته شده است. فعالان صنعت دامپروری می‌گویند، با کنترل قیمت ارز از سوی دولت و اشباع بودن بازار تغییر چندانی در قیمت شیر خام و فرآورده‌های لبنی اتفاق نمی‌افتد، هر چند پیشنهاداتی مانند توزیع بن‌کارت یا کمک‌های حمایتی از اقشار آسیب‌پذیر در دستور کار دولت قرار گرفته است.
در طول این سال‌ها همزمان با تخصیص ارز دولتی برای واردات نهاده‌ها و خروج ۸ میلیارد دلار ارز کشور به اصطلاح به شیر خام و فرآورده‌های لبنی سوبسید دولتی تخصیص داده شد، اما در عمل هم شاهد افزایش قیمت فرآورده‌های لبنی بودیم و هم اینکه میلیارد‌ها دلار ارز از کشور خارج شد. در این میان هم تولیدکننده و هم مصرف‌کننده از تخصیص ارز دولتی و قیمت نهایی ناراضی بودند. اکنون دولت بر پایه آماری که از میزان تولید و توزیع و مصرف صنعت لبنیات و شیر به دست آورده به این نتیجه رسیده است که با حذف ارز رانتی و کوتاه کردن دست سودجویان می‌تواند بازار شیر و لبنیات را به ثبات رساند و از خروج بیشتر ارز جلوگیری کند. به گفته یک منبع آگاه در صنعت دامپروری کشور اصلاح نرخ ارز دولتی حدود ۱۰ تا ۲۰‌درصد بر قیمت شیرخام و فرآورده‌های لبنی تأثیر خواهد داشت، این موضوع بر بازار گوشت نیز بی‌تأثیر است؛ چراکه صنعت گوشت تا به حال با ارز نیمایی تأمین می‌شد و تأثیر چندانی بر قیمت مصرف‌کننده نخواهد داشت. این منبع در گفتگو با «جوان» می‌گوید: دولت تمهیدات لازم را اندیشیده و کالا به میزان کافی در انبار‌ها دپو شده است و نگرانی‌ای از کمبود کالا و گرانی قیمت‌ها نیست.
وی می‌افزاید: با تک‌نرخی شدن ارز در سال آینده قیمت ارز کنترل خواهد شد، ضمن اینکه به دلیل اشباع بودن بازار از مواد غذایی و کالا‌های مصرفی قیمت‌ها نیز رقابتی و کنترل می‌شود. ممکن است در آغاز طرح اندکی تقاضا کم شود که همین امر عرضه و تقاضا را متوازن خواهد کرد و نگرانی از بابت قیمت‌ها وجود ندارد.
این منبع آگاه ادعای افزایش ۹۰‌درصدی مواد غذایی در صورت اصلاح نرخ ارز ترجیحی از سوی برخی اتحادیه‌ها را غیرواقعی می‌داند و می‌گوید: متأسفانه اتحادیه‌ها و انجمن‌ها در سال‌های اخیر به سخنگویان تولید‌کنندگان بزرگ تبدیل شده‌اند و از منافع آن‌ها حمایت می‌کنند، به همین دلیل تحلیل‌ها و آسیب‌شناسی این تشکل‌ها غیرواقعی بوده و در راستای سود‌های کلان تولید‌کنندگان بزرگ است که در طول سال‌های دولت تدبیر از فروش نهاده‌های دامی و سهمیه‌هایشان در بازار آزاد سود‌های کلانی به جیب زده‌اند. اکنون تولیدکنندگان خرد و کوچک و همین انجمن‌ها و اتحادیه‌ها به پیاده‌نظام‌های آن‌ها تبدیل شده‌اند.
این فعال صنعت دامپروری تأکید می‌کند: اگر قیمت‌ها بیش‌از حد مجاز افزایش یابد، از قیمت جهانی پیشی می‌گیرد، از این رو با توجه به تک‌نرخی بودن ارز دیگر صادرات به هر بهانه‌ای صرفه اقتصادی نخواهد داشت و تولید‌کننده داخلی به ناچار به سود اندک داخلی باید قناعت کند.
سودجویان دروغگو
احسان ظفری، تولیدکننده و عضو اتحادیه تولیدکنندگان صنایع لبنی با دفاع از اصلاح نرخ ارز دولتی در گفتگو با «جوان» می‌گوید: این روز‌ها کسانی که سود‌های کلان‌شان به خطر افتاده است به شدت با اصلاح نرخ ارز دولتی مخالفت می‌کنند و مدعی هستند قیمت شیر و لبنیات بیش از ۸۰‌درصد گران می‌شود. این اظهارات نه تنها دروغ است بلکه بساط رانت واردکنندگان بزرگ و تولیدکنندگان بزرگ را جمع‌آوری خواهد کرد. وی از طعمه قرار دادن صنایع خرد انتقاد می‌کند و می‌گوید: سودجویان پشت سر تولیدکنندگان خرد پنهان شده‌اند و با شایعه‌پراکنی تلاش می‌کنند عموم جامعه را دچار نگرانی کنند.
توزیع بن‌کارت برای جلوگیری از کاهش مصرف
صنایع لبنی در سال‌های گذشته به بهانه‌های افزایش هزینه‌های تولید مانند دستمزد، بیمه و مواد اولیه بسته‌بندی در طول یک سال سه تا چهار بار قیمت‌هایشان را افزایش می‌دادند با تصمیم دولت برای حذف ارز ترجیحی همراه شده‌اند. آن‌ها از کاهش میزان تقاضا بیم دارند، اما با افزایش صادرات محصولاتشان قطعاً سود بیشتری عایدشان خواهد شد، ضمن اینکه با حذف قیمت‌گذاری دولتی در بازاری رقابتی مجبورند قیمت‌هایشان را کاهش دهند.
به‌رغم اظهارنظر فعالان دامپروری درباره غلط‌بودن افزایش ۹۰ درصدی نرخ لبنیات با حذف ارز ترجیحی، عبدالله قدوسی، مدیرعامل صنایع شیر ایران در حاشیه گردهمایی سراسری شورای اسلامی کار در خصوص اصلاح نرخ ارز دولتی در سال آینده می‌گوید: با حذف ارز ۴ هزارو ۲۰۰ تومانی به طور قطع قیمت شیرخام نیز افزایش می‌یابد که این ماده اولیه ۶۰ تا ۷۰‌درصد هزینه‌های تولید فرآورده‌های لبنی را تشکیل می‌دهد. با افزایش قیمت شیر خام پیش‌بینی می‌شود قیمت محصولات لبنی نیز بیش از ۶۰‌درصد افزایش یابد. وی می‌افزاید: دولت برای جلوگیری از آسیب زدن به مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان تمهیداتی را در نظر گرفته است تا اقشار آسیب‌پذیر، امکان تداوم مصرف محصولات لبنی را داشته باشند و تولید‌کنندگان نیز از طریق دریافت مشوق‌های صادراتی بتوانند مازاد مصرف را به بازار‌های خارجی صادر کنند.
مدیرعامل صنایع شیر ایران می‌افزاید: گرانی لبنیات به طور قطع روی سرانه مصرف این محصولات اثر می‌گذارد که دولت برای رفع این مشکل طرح‌هایی مانند توزیع شیر در مدارس و کارت توزیع لبنیات، نیاز اقشار ضعیف و دهک‌های پایین جامعه را تأمین می‌کند. وی تصریح می‌کند: احتمال دارد برای دهک‌های پایین و اقشار آسیب‌پذیر بن‌کارت توزیع شود تا این افراد بتوانند فرآورده‌های لبنی را خریداری کنند، اما هنوز صحبت و قراردادی با صنایع شیر نشده است.