صاحب‌خبر - دور جدید گفتوگوها میان نمایندگان ایران و گروه ۱+۴ با هدف رفع تحریم‌ها از روز گذشته در شهر وین آغاز شد.
نشست افتتاحیه این دور از گفتوگوها به ریاست مشترک علی باقری رئیس هیئت مذاکره‌کننده ایران و انریکه مو را معاون دبیرکل سرویس اقدام خارجی اتحادیه اروپا و با حضور هیات‌های ایران، روسیه، چین، فرانسه، انگلیس، آلمان و اتحادیه اروپا از ساعت ۱۴ به وقت محلی در هتل کوبورگ آغاز شد.
پس از گذشت ۲۳ هفته از پایان ششمین دور گفتوگوهای ایران و سایر اعضای باقی‌مانده در برجام، این بار مذاکرات در شرایطی که صورت می‌گیرد که دولت سیزدهم با ترکیبی تازه به میدان دیپلماسی قدم گذاشته است. هنوز نمی‌توان پیش بینی دقیق از نتیجه مذاکرات داشت و کارشناسان هر کدام در این زمینه تحلیل‌های متفاوتی دارند.
امیر ابوالفتح تحلیلگر ارشد مسائل سیاست خارجی، معتقد است «مشکل در وین، مقر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیست بلکه در تهران و واشنگتن است. این دو اگر اراده کنند و به توافق برسند، آژانس در حاشیه قرار می‌گیرد. از این جهت اینکه بگوییم گزارش گروسی یک اثر مخربی دارد و همه‌ی نقشه‌ها را نابود می‌کند، خیر اینطور نیست.»
در آستانه مذاکرات رسانه های تندروی آمریکایی از تهدید نظامی سخن می گویند و رسانه های حامی دولت بایدن نیز از حصول توافق تا پایان سال میلادی خبر می دهند. اما آنچه که واضح و مبرهن است اختلافات طرفین (ایران و آمریکا) برسر چگونگی به توافق رسیدن است ایران الزام حقوقی می‌خواهد امریکا همکاری شفاف با آژانس، ایران می‌گوید همه تحریم‌ها لغو شود آمریکایی‌ها می گویند فقط تحریم های مرتبط با برجام و پرونده هسته ای، با اینهمه برخی کارشناسان داخلی در ایران که از وضعیت فعلی ناامید هستند معتقدند که این بار نیز طرفین به نتیجه مطلوبی دست پیدا نخواهند کرد استدلال آنها مواضع پیشین تیم مذاکره کننده هسته ای است که در سال‌های گذاشته مخالفت های بسیاری درباره توافق برجام داشته اند. همچنین واشنگتن در آستانه مذاکرات بار دیگر توافق موقت را مطرح کرده که برخی از کارشناسان و سیاستمداران در داخل معتقدند که این توافق برای سوپاپ اقتصادی کشور بسیار مفید و مطلوب است. در همین باره دکتر رضا نصری کارشناس ارشد سیاست خارجی به خبرآنلاین می‌گوید ورود باقری کنی به وین به همراه ۴۰ نفر کارشناس ورود هوشمندانه ای بوده است و می توان به نتیجه مذاکرات امیدوار بود چرا که این اقدام به معنای آن است که تیم دیپلماسی جدید و تازه نفس ایران به طور جدی مذاکرات را دنبال می کند.
تمرکز بر لغو تحریم‌ها است
«علی باقری» معاون سیاسی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و رئیس هیئت مذاکره کننده ایرانی در مذاکرات وین، در گفت‌وگویی درباره این دور از مذاکرات اظهار کرد: جمهوری اسلامی ایران با اراده جدی و با یک تدارک قوی برای لغو تحریم‌های غیرقانونی و ظالمانه وارد این گفتوگوها شده است.
وی اظهار کرد: ترکیب هیئت جمهوری اسلامی ایران نشان دهنده این عزم و جدیت ایران برای برداشتن گام‌های جدی در زمینه لغو تحریم‌های غیرقانونی و ظالمانه آمریکا علیه ملت ایران است.
رئیس هیئت ایرانی در این مذاکرات که با خبرگزاری صدا و سیما گفتوگو می‌کرد، خاطرنشان کرد: امیدواریم این گفتوگوها به صورت موثر برای تامین هدف جمهوری اسلامی ایران در زمینه لغو این تحریم‌ها نقش داشته باشد.
در این دور از گفتوگوها تمرکز و اولویت اصلی بر لغو تحریم‌ها خواهد بود
وی درباره مدت زمان این دور از گفتوگوها نیز بیان کرد: در این دور از گفتوگوها تمرکز و اولویت اصلی بر لغو تحریم‌ها خواهد بود و الان دوره زمانی برای این دور از گفتوگوها نمی‌توان پیش بینی کرد، ولی جلسه افتتاحیه که عصر دوشنبه در وین برگزار خواهد شد چشم‌انداز آتی این دور از گفتوگوها مورد بحث هیات‌های مختلف قرار خواهد گرفت و به احتمال قوی روز دوشنبه چارچوب و دوره زمانی این دور از گفتوگوها مشخص خواهد شد.
این دیپلمات ارشد ایرانی همچنین درباره رایزنی‌های دو و سه جانبه قبل از نشست امروز کمیسیون مشترک برجام هم گفت: قبل از آغاز دور جدید گفتوگوها رایزنی‌هایی با برخی از طرف‌های شرکت کننده در گفتوگوها داشتیم.
وی افزود: روز شنبه و یکشنبه هیات‌های کارشناسی ایران با هیات‌های کارشناسی روسیه و چین جلسات مفیدی را داشتند و روز یکشنبه نیز سفرای روسیه و چین که روسای هیات‌های این دو کشور در گفتوگوهای ۱+۴ با ایران هستند، دیداری را با من در محل نمایندگی ایران نزد سازمان‌های بین‌المللی در وین داشتند.
معاون وزیر خارجه خاطرنشان کرد: بحث‌های مختلف و مفیدی را با دو طرف روس و چین برای آمادگی آغاز گفتوگوهای ایران و ۱+۴ در دور جدید گفتوگوها که روز دوشنبه هشتم آذر در وین برگزار خواهد شد، داشتیم.
باقری همچنین با انریکه مورا معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و هماهنگ کننده کمیسیون مشترک برجام در وین داشت.
نشست کمیسیون مشترک برجام بعدازظهر روز دوشنبه، هشتم آذر ماه (۲۹ نوامبر) در محل هتل پله کوبورگ وین با حضور هیئت‌های اصلی عضو برجام (ایران و گروه ۱+۴)، (آلمان، فرانسه، روسیه، چین و انگلیس) و هماهنگ کننده اتحادیه اروپا برگزار شد.
حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در گزارشی ویدئویی درباره یکصد روز حضورش در این سمت و در آستانه مذاکرات وین اعلام کرد که جمهوری اسلامی در این مذاکرات، دست‌بسته نخواهد بود و گزینه‌های مختلفی در مقابل ما قرار دارد و در رسیدن به توافق جدی است.
رئیس دستگاه دیپلماسی خاطرنشان کرد: ما همه مقدمات را در صورتی که طرف‌های مقابل به تعهدات کامل‌شان برگردند، برای رسیدن به یک توافق خوب و سریع فراهم کردیم و به صراحت مواضع و مطالبات خودمان را در ادامه گفت‌وگو‌هایی که از گذشته وجود داشته و سندی که به عنوان برجام و قطعنامه سازمان ملل به تصویب رسیده، بیان کردیم. نظر صریح و روشن جمهوری اسلامی ایران این است که در میز مذاکره حقوق و منافع ملت ایران باید تامین شده و تحریم‌ها باید لغو شود و ما امیدواریم که در مسیر گفتوگوهای وین بتوانیم گام‌های اساسی و موفقیت آمیز رو به جلویی را داشته باشیم.
علی باقری معاون سیاسی وزیر امور خارجه چندی پیش در گفت‌وگویی در پاریس با بیان اینکه ما مذاکرات هسته‌ای نداریم، درباره مذاکرات هشتم آذر در وین گفته بود: موضوع اصلی پیامد‌های ناشی از خروج آمریکا از برجام و تحریم‌های غیرقانونی این کشور است.
مذاکرات وین به کدام سمت و سو خواهد رفت؟
یک تحلیلگر ارشد مسائل سیاست خارجی، اظهار کرد: «مشکل در وین، مقر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیست بلکه در تهران و واشنگتن است. این دو اگر اراده کنند و به توافق برسند، آژانس در حاشیه قرار می‌گیرد. از این جهت اینکه بگوییم گزارش گروسی یک اثر مخربی دارد و همه‌ی نقشه‌ها را نابود می‌کند، خیر اینطور نیست.»
امیر‌علی ابوالفتح در گفتوگو با انتخاب، در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه پیش‌بینی‌اش از دور هفتم مذاکرات چیست و چه اتفاقی می‌افتد، مطرح کرد: «اتفاقاتی که می‌افتد این است که همچون دور‌های قبلی، هیئت‌ها در جلسه حاضر می‌شوند، تبادل نظر می‌کنند، مواضع خود را به اطلاع هم می‌رسانند و ماحصل نشست کمیسیون مشترک ایران و گروه ۱+۴ از طریق رابط‌ها به اطلاع آمریکایی‌ها که در حاشیه نشست حضور دارند، می‌رسد و دیدگاه امریکایی‌ها دوباره به جلسه برمی‌گردد و به اطلاع مقامات تیم مذاکره‌کننده ایرانی می‌رسد. این رفت و برگشت انجام می‌شود و اگر دیدگاه ایران و آمریکا تغییر کرده باشد، زمینه برای توافق فراهم می‌شود که من دور از انتظار می‌دانم و فکر نمی‌کنم این اتفاق بیافتد؛ البته امیدوارم پیش‌بینی من غلط از آب دربیاید و خوشحال می‌شوم که این خبر را بشنوم که غلط بوده، اما شواهد و قرائن نشان می‌دهد که زمینه برای رسیدن به توافق در زمان کوتاه فراهم نیست. من اطلاعات محرمانه و مسائل پشت پرده را خبر ندارم و بر اساس اطلاعات آشکار می‌توانم نظر دهم، اما اگر مسائلی در پشت‌پرده و محرمانه باشد و بر اساس آنها قرار باشد که تحولاتی رخ دهد را من اطلاعی ندارم.»
این کارشناس سیاست خارجی درخصوص امکان توافق موقت، گفت: «این هم می‌تواند یک گزینه باشد، ولی چندان محتمل نمی‌دانم؛ به این دلیل که ایران به مواضع خودش یعنی اینکه تحریم‌ها یک جا برداشته و راستی‌آزمایی و تضمین داده شود، اصرار دارد.»
وی در ادامه متذکر شد: «دفعه قبل که توافق موقت حاصل شد با این نیت بود که یک فرصت زمانی برای رسیدن به توافق نهایی و نوشتن یک سند با جزئیات، داده شود. درواقع طرفین گفتند که در هر نقطه‌ای که قرار داریم، توقف می‌کنیم تا یک یک متنی را باهم تهیه کنیم. اما الان قرار نیست متنی تهیه شود و توافق موقت شود برای ۶ ماه؛ پذیرفتن توافق موقت یعنی اینکه روی کاغذ آقای بایدن می‌نویسد به عنوان رئیس جمهور آمریکا بنابر اختیاراتم امضا می‌دهم که تحریم‌های ایران را به حالت تعلیق درمی‌آورم و بعد هم این امر محقق می‌شود و آمریکا به مذاکرات باز می‌گردد؛ بنابراین این مسئله دیگر نیازی به توافق موقت ندارد و از اول هم می‌توانند این کار را بکنند. از این جهت یک گزینه خوبی هست، ولی به آن نیازی نیست چرا که معلوم نیست بعدش قرار است چه شود. با این تفاسیر، من چندان آن را محتمل نمی‌دانم.»
ابوالفتح درباره اینکه سفر گروسی به ایران و بی‌نتیجه خواند مذاکرات از سوی او، چه تاثیری بر مذاکرات دارد، عنوان کرد: «این موضوع یکی از موضوعات جنگ روایت‌هاست. جمهوری اسلامی گفت مذاکرات خوب و نتیجه بخش بوده و در حال تنظیم یک توافق با آژانس هستیم، از آن طرف روایت گروسی این بود که نتیجه بخش نبوده و گزارشش هم به اطلاع شورای حکام و آژانس رسیده است. روایت ایران اگر صحیح باشد، بله اثر مثبت دارد، اما اگر روایت آقای گروسی صحیح باشد، اثر منفی دارد. با این حال باید این را در نظر بگیریم که وین بخواهد به نتیجه برسد، به نظر گروسی مبنی بر موفقیت‌آمیز بودن یا نبودن مذاکرات بستگی ندارد چرا که وین است که به گروسی می‌گوید مثبت عمل کن یا نه.»∎