رحمت امینی
(عضو انجمن منتقدان و نویسندگان سینما)

گشت ارشاد ۳ همینطور که از نامش پیداست، گانه‌ی سوم از سه گانه‌ی سعید سهیلی است که بر پایه دوستی سه رفیق با محوریت یک اتومبیل (ون) می‌گردد و در دسته‌ی فیلم‌های سیاسی_اجتماعی هجوآلود قرار می‌گیرد.
کیفیت فیلمنامه و ویژگی های فنی گشت ارشاد ۳ و حتی بازی بازیگران این فیلم ، انگیزه و رغبتی برای نگارش نقدی پرمایه بر نمی انگیزد . گو اینکه احتمالا خود کارگردان هم چنین انتظاری ندارد که نه این اثر و نه دو گانه‌ی قبلی‌اش، به طور جدی در بوته نقد قرار گیرد. اما از قضا، این گانه‌ی سوم، حاشیه‌هایی دارد که از نظر این قلم، بر اصل آن می‌چربد و قصدم این است که در چند پاراگراف به آنها اشاره کنم:
۱- گونه‌ای از نمایش پر مخاطب و مردم پسند به ویژه در تهران و در سالن‌هایی مشخص مانند سینما تئاتر گلریز، تئاتر دماوند، اریکه ایرانیان، بولینگ عبدو و…. به صحنه می‌رود که قصد و غرض اصلی گروه‌های اجرایی چنین آثاری، سرگرم کردن و بطور مشخص آوردن خنده به لب مخاطبان پرشمار آن از اقشار مختلف جامعه است . این نمایش‌ها در مراودات و مراسلات رسمی اخیر کمدی‌های شبانه نامیده می‌شوند؛ کمدی‌هایی که پیش از این موسوم به تئاتر آزاد بودند.
یکی از الگوهای تکرار شونده در این گونه اجراها که اتفاقا در برخی از آنها بازیگرانی توانمند نقش کمدین اصلی را بر عهده دارند که با محوریت آنها برخی از تماشاگران را ده ها بار به سالن اجرا می‌کشاند، موسیقی و خوانندگی زنده، حجم قابل توجهی از این کمدی‌ها را پر می‌کند.؛ ترانه‌هایی آمیخته با طنز که معمولا گرته‌برداری از ترانه‌های موفق و معروف روز (مجاز و گاهی وارداتی و غیرمجاز!) است.
شاکله‌ی گانه سوم گشت ارشاد، مبنی بر چنین الگویی است.
در اینجا البته کمدین‌های اصلی زوج تکرار شونده پولاد کیمیایی و ساعد سهیلی هستند و نقش خواننده را بهنام بانی که در حقیقت خواننده‌ای معروف است به عهده دارند
در گشت۳ هم هر چند دقیقه یک بار (با دلیل یا بی‌دلیل!)موسیقی پخش می‌شود و پیکان می‌خواند.
وجه مشترک دیگر این فیلم با کمدی‌های شبانه موقعیت‌های تصویری شنیداری کمیک بر پایه شوخی‌های گفتاری است که بخش غالب آن در مراودات عمومی رواج دارد و همچنین برجسته کردن بخش سیاسی اجتماعی و هجوآمیز این دست شوخی‌هاست.
۲- در تاریخ سینمای جهان و به تبع آن ایران، خوانندگان معمولا مشهور به شکل ها و اندازه‌های مختلف ایفای نقش کرده اند؛ گاهی مانند نعمت‌الله آغاسی، زندگی‌شان سوژه فیلم شده است و گاه خوانندگانی از حرفه خوانندگی و عموما همزمان، بازیگری هم کرده‌اند که نمونه‌هایش به وفور در سینمای پیش از انقلاب دیده می‌شود؛ داریوش اقبالی، لیلا فروهر، عارف و…. پس از انقلاب هم می‌توان به شادمهر عقیلی اشاره کرد و اخیرا هم فرزاد فرزین ، برادران خسروی (سیروان و زانیار) و نمونه‌های متعدد دیگر.
در اینجا البته حضور بهنام بانی به نوع دوم نزدیک است اما محور اصلی فیلم هم خود او و خوانندگی اش در جای جای اثر است .
در این بخش البته بهنام بانی گلیمش را به عنوان خواننده _بازیگر خوب از آب کشیده و احتمال اینکه بازیگری را ادامه دهد زیاد است
۳- اما حاشیه‌ی اصلی و برگ برنده گشت۳ عدم حذف سکانس های ریحانه پارسا و مهم تر از آن ارائه مجوز اکران به این فیلم، با وجود نقش محوری این بازیگری است که از بدو ورودش به ترکیه ، روز به روز حاشیه های حضورش بیشتر شد.
در این اوضاع و احوال عجیب و غریبی که برای وزیر ارشاد و سازمان سینمایی متبوعش ساخته شده، دادن مجوز به گشت ارشاد ۳ (فارغ از کیفیت هنری‌اش) یعنی ایستادن در برابر حاشیه‌های احتمالی و دفاع از مجوز داده شده که می‌تواند از همین حالا تکلیف خیلی چیزها را مشخص کند