به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صدا و سیما، «رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی شب گذشته وارد تهران شد و امروز (سه‌شنبه، دوم آذر) با «محمد اسلامی» رئیس سازمان انرژی اتمی دیدار و گفتگو کرد.
گروسی شهریور ماه گذشته (دوازدهم سپتامبر) نیز به ایران سفر کرده بود. این‌بار مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در آستانه نشست شورای حکام و مذاکرات نمایندگان ایران و ۱+۴ راهی تهران شده است. گروسی همچنین این بار علاوه بر دیدار با اسلامی، با «حسین امیر عبداللهیان» وزیر امور خارجه کشورمان نیز رایزنی و گفتگو کرد.
اعضای شورای حکام قرار است، از فردا (چهارشنبه) به مدت ۳ روز درخصوص موضوعات مختلف از جمله راستی آزمایی و نظارت در جمهوری اسلامی ایران بحث و گفتگو کنند. همچنین دور جدید گفتگو‌ها بین ایران و گروه ۱+۴ (آلمان، چین، فرانسه، انگلیس و روسیه) در وین، پایتخت اتریش قرار است هشتم آذرماه (۲۹ نوامبر) از سرگرفته شود.
گروسی پیش از سفر به ایران در توئیتی نوشت: «امیدوارم بتوانم یک کانال ثمربخش و مشارکتی گفت‌وگوی مستقیم ایجاد کنم تا آژانس بتواند فعالیت‌های راستی‌آزمایی ضروری را در این کشور (ایران) از سر گیرد».
گروسی از کدام راستی آزمایی صحبت می‌کند؟!
ادعای گروسی در خصوص ازسرگیری فعالیت‌های راستی‌آزمایی، پیش از سفر به ایران در حالی مطرح شده است که جمهوری اسلامی ایران تاکنون دو نوع نظارت را در خصوص صنعت هسته‌ای خود پذیرفته بود. نظارت‌های پادمانی آژانس که مربوط به عضویت ایران در این نهاد است و دیگری نظارت‌هایی که در برجام فراتر از نظارت‌های پادمانی مورد قبول طرف ایرانی قرار گرفته بود.
جمهوری اسلامی ایران تاکنون دو نوع نظارت را در خصوص صنعت هسته‌ای خود پذیرفته بود.
جمهوری اسلامی ایران، نظارت‌های پادمانی خود را طبق روال ادامه می‌دهد و هیچ تغییری در این نوع نظارت ایجاد نشده است. بنا بر اعلام مقامات کشورمان، تهران هیچ بحثی هم در این حوزه ندارد و کاملا همکاریهای خود را ادامه می‌دهد. اما بر اساس توافق برجام، بنا بود که ایران محدودیت‌هایی را در برنامه هسته‌ای خود بپذیرد و طرفین غربی هم تحریم‌های ظالمانه علیه ایران را کنار بگذارند. طرف غربی وقتی تحریم‌ها را لغو نکرد و اجرای آن‌ها ادامه یافت، ایران هم طبق قانون «اقدام راهبردی برای رفع تحریم‌ها»، نظارت‌های فراپادمانی از جمله پروتکل الحاقی را کنار گذاشت.
در واقع مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی باید پیش از هرگونه موضع‌گیری این نکته را مدنظر قرار دهد که ایران یک سال پس از خروج غیرقانونی آمریکا از برجام، اعلام کرد: با توجه به اینکه کشور‌های اروپایی به وعده‌هایشان در توافق برجام عمل نکرده‌اند، در چند گام تعهداتش ذیل برجام را کاهش داد.
کاهش تعهدات ایران بر اساس بند ۳۶ توافق هسته‌ای برجام صورت گرفت. «عبور از خط محدودیت‌های مربوط به نگهداری ذخایر هسته‌ای»، «افزایش سطح غنی‌سازی»، «شتاب‌بخشی به تحقیق و توسعه»، «گازدهی به سانتریفیوژ‌ها در فردو» و در نهایت «توقف آخرین محدودیت‌های عملیاتی ایران در برجام» گام‌های تهران همزمان با تداوم ناکامی کشور‌های اروپایی در اجرای تعهدات برجامی‌شان بود.
با این‌حال سازمان انرژی اتمی ایران طی یک تفاهم فنی مشترک با آژانس در سوم اسفندماه برخی از تعهدات فراپادمانی را همچنان حفظ کرده است.
«محمد اسلامی» رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان هم امروز پس از دیدار و گفتگو با گروسی در جمع خبرنگاران با تاکید بر اینکه ایران در برنامه هسته‌ای خودش مصمم است، خاطرنشان کرد: نکته حائز اهمیت برای ما و آژانس این است که مسائل فی مابین، مسائل فنی است و آژانس از مسائل سیاسی و نفوذ‌های توطئه آمیزی که دشمنان ایران برای پیشبرد برنامه هسته‌ای ایران اعمال می‌کنند، تأثیر پذیری ندارد.
اسلامی همچنین با بیان اینکه درباره مواردی که توسط دشمنان در خصوص برنامه هسته‌ای ایران منتشر شده و در اختیار آژانس قرار گرفته است، سوالاتی را مطرح کرده بودند که به آن‌ها پاسخ داده شده است، تاکید کرد: بخش‌هایی از آن‌ها باقی مانده که مربوط به مسائل گذشته است که در برجام به آن‌ها پرداخته و بسته شده است. امروز تفاهم کردیم این موارد را خاتمه بدهیم و با رویه‌ای که اتخاذ خواهیم کرد، آن‌ها تداوم پیدا نکنند.
توصیه ایران به گروسی: آژانس در مسیر همکاریهای فنی باقی بماند
«سعید خطیب‌زاده» سخنگوی وزارت خارجه کشورمان روز گذشته در نشست خبری تاکید کرد: همواره به آژانس توصیه کرده‌ایم در مسیر همکاریهای فنی باقی بماند و اجازه ندهد برخی کشور‌ها اغراض سیاسی خود را به نام آژانس جلو ببرند.
آژانس اجازه ندهد برخی کشور‌ها اغراض سیاسی خود را به نام این نهاد جلو ببرند.
خطیب زاده همچنین در خصوص خرابکاری‌ها و اقدامات تروریستی علیه برنامه و تاسیسات هسته‌ای ایران گفت: آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به خوبی می‌داند تمامی خرابکاری‌ها و اعمال تروریستی که توسط رژیم صهیونیستی در خاک ایران صورت گرفته، تاثیر قابل توجهی بر برخی ابعاد فنی گذاشته است و بین ما و آژانس این موضوع در سطح چارچوب خود پیگیری شده و در این سفر نیز پیگیری خواهد شد.
یکی از دلایل دیگری که گروسی را در کمتر از ۳ ماه به تهران کشانده، مواضع ادعایی آژانس علیه فعالیت سایت تسای کرج است که در چند ماه اخیر و به‌ویژه بعد از خرابکاری تروریستی، در کانون توجهات قرار گرفته است.
اما ماجرا از چه قرار بود؛ شرکت تکنولوژی سانتریفیوژ ایران (تسا) در کرج، دوم تیرماه سال جاری توسط عوامل خارجی مورد حمله خرابکارانه قرار گرفت. در جریان این حمله، بخشی از کارخانه و دوربین‌های نظارتی فراپادمانی برجامی آسیب دیده و از کار افتادند. آژانس به جای محکوم کردن این حمله تروریستی، با زیاده‌خواهی از ایران خواست به بازرسان آژانس اجازه داده شود تا دوربین‌های جدیدی را در تسا نصب کند.
آژانس، چهارم مهر و تنها چند روز پس از آخرین سفر گروسی به تهران، با انتشار گزارشی، ایران را به عدم همکاری متهم کرد. رافائل گروسی در بیانیه‌ای در این خصوص مدعی شد: «تصمیم ایران مبنی بر ممانعت از دسترسی به تأسیسات تولید سانتریفیوژ در کرج مغایر با مفاد توافق اخیر ایران و آژانس است.»
این درحالی است دوربین‌های نصب شده در این سایت، فراپادمانی و ذیل توافق برجام بود و اجازه دادن ایران برای ضبط تصویر توسط دوربین‌ها پیش از حمله، اقدامی کاملاً داوطلبانه بوده است. «میخائیل اولیانوف» سفیر و نماینده دائم روسیه نزد سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین در واکنش به گزارش مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی تاکید کرد: عدم دسترسی به مجتمع تسا کرج، نقض موافقتنامه‌های پادمانی به شمار نمی‌رود.
«کاظم غریب آبادی» سفیر و نماینده دائم ایران نزد سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین نیز در رشته توئیتی یادآور شد، عمیقا مایه تاسف است که بعد از سه اقدام خرابکارانه تروریستی در تأسیسات هسته‌ای ایران در طول یک سال گذشته، آژانس هنوز این اقدامات شرورانه را، برخلاف قطعنامه‌های متعدد کنفرانس عمومی آژانس و مجمع عمومی سازمان ملل و حتی به خاطر تجهیزات و اموال خود و ایمنی و امنیت بازرسان‌اش، محکوم نکرده است.
غریب آبادی تاکید کرد: هر تصمیم ایران در مورد تجهیزات نظارتی آژانس صرفا بر مبنای ملاحظات سیاسی بوده و نه حقوقی؛ از این‌رو، آژانس نمی‌تواند و نمی‌بایست حقی برای خودش در این زمینه قائل شود.
جمع بندی
جمهوری اسلامی ایران تاکنون به عنوان عضوی از آژانس بین المللی انرژی اتمی، بیشترین همکاری را با این نهاد برای شفاف سازی درخصوص فعالیت‌های صلح آمیز هسته‌ای خود داشته است. با این وجود آژانس در برخی گزارش‌های خود با اعمال برخی سیاسی‌کاری‌ها از رویه فنی خود فاصله گرفت که مغایر با اصل مستقل بودن این نهاد بین المللی است.
اقدامات آژانس بین المللی انرژی اتمی باید بر مبنای سه اصل بی طرفی، استقلال و حرفه‌ای‌گری باشد و در مسائل پادمانی نیز فراتر از اصول استاندارد و ارزیابی‌ها و داده‌های مستقل خود عمل نکند.
ارائه برخی اظهارات و اتهامات بی اساس درخصوص فعالیت‌های صلح آمیز هسته‌ای ایران در روز‌ها و ماه‌های اخیر در ادامه اقدامات مخرب آمریکا در زمینه خروج یکجانبه از برجام و تصویب تحریم‌های جدید، قابل ارزیابی است.
آمریکا پیش از این نیز با استفاده ابزاری از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، در پی بی اعتبار کردن برجام و توجیه سیاست فشار حداکثری خود بوده است، اما آنچه که غربی‌ها باید بدانند، این است که لغو تحریم‌های ظالمانه و غیرقانونی آمریکا، اولویت ضروری و اصلی جمهوری اسلامی ایران در دور هفتم مذاکرات وین خواهد بود.
همانگونه که «سعید خطیب زاده» سخنگوی وزارت امور خارجه ایران در توئیت خود اشاره کرد، ایالات متحده همچنان به تولید گزاره‌های جعلی ادامه می‌دهد، اما تصمیمات عاقلانه، نظیر پایان دادن به شکست حداکثری، شاید نتیجه‌بخش باشد.
خطیب زاده تاکید کرد: به راه انداختن یک نشست نمایشی برای گرفتن عکس دسته جمعی با هدف غالب کردن یک روایت مجعول در مورد لزوم «بازگشت متقابل به برجام» این واقعیت را تغییر نمی‌دهد که بر خلاف ایالات متحده، ایران هرگز برجام را ترک نکرد. آمریکا با تحریف راه به جایی نمی‌برد.
نکته پایانی اینکه، همکاری جمهوری اسلامی ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در بالاترین سطح در حالی است که با وجود تصویب قطعنامه کنفرانس بازنگری NPT در سال ۱۹۹۵ و همچنین برنامه‌های اقدام بعدی آن در سال‌های ۲۰۰۹ و ۲۰۱۰، رژیم صهیونیستی هنوز فعالیت‌ها و تاسیسات هسته‌ای خود را ذیل موافقتنامه جامع پادمان آژانس قرار نداده است. در واقع آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای اینکه به یک نهاد سیاسی تبدیل نشود، باید استقلال، بی طرفی و حرفه‌ای بودن خود را حفظ کند و از اتخاذ تصمیمات سیاسی و مغرضانه بپرهیزد.
نویسنده: محسن ایراندوست