سرویس جهان مشرق _ تنش در دریای چین جنوبی و حمله به تایوان؛ تجمع نیروی ارتش روسیه در کریمه و شرق اوکراین، احتمال حمله اسرائیل به تاسیسات اتمی ایران، قطع روابط دیپلماتیک و حملات مرزی الجزایر و مغرب، اختلافات گسترده و نقض حریم دریایی و هوایی میان ترکیه و یونان در دریای اژه و ...

هر کدام از این گزاره‌ها کافی است به واقعیت تبدیل شود تا دنیا شاهد یک درگیری بزرگ منطقه‌ای یا جهانی باشد؛ همواره کارشناسان مناطق تنش نامبرده را به عنوان یکی از مبدا های احتمالی آغاز جنگ جهانی سوم با دخالت قدرت‌های بزرگ دنیا می‌دانند، اما این احتمالات تا چه میزان به واقعیت و دیده شدن در میدان نبرد نزدیک است؟

دیدگاه مشترک امریکا و دول اروپایی؛ حمله روسیه به اوکراین قطعی است

به گزارش میلیتاری تایمز، سازمان اطلاعات دفاعی اوکراین با اشاره به حضور بیش از ۹۲ هزار سرباز روس در مرزهای شرقی این کشور و شبه جزیره کریمه، مدعی است حمله ارتش روسیه احتمالا در اواخر ماه ژانویه ۲۰۲۲ میلادی به خاک این کشور آغاز خواهد شد. موضوعی که هفته گذشته با واکنش ژنرال لوید آستین وزیر دفاع ایالات متحده امریکا نیز همراه بود. وی در کنفرانس خبری خود خطاب به روسیه گفت: مقامات آمریکایی مطمئن نیستند که چرا ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه در حال ایجاد نیروهای نظامی در نزدیکی مرز با شرق اوکراین است، اما آن را نمونه دیگری از اقدامات نظامی نگران کننده می دانند که نیازمند توضیح مسکو است.

تصویر ماهواره‌ای از دپوی گسترده تجهیزات زرهی ارتش روسیه در نزدیکی مرز اوکراین

ارتش روسیه در سال ۲۰۱۴ و وقایع جنگ داخلی اوکراین علاوه بر حمایت از شبه نظامیان جدایی طلب دونباس که کنترل شهر دونتسک را در اختیار دارند، با استفاده از فرصت به دست آمده اقدام به برگزاری یک رفراندوم در منطقه استراتژیک شبه جزیره کریمه کرده و این بخش از خاک اوکراین را ضمیمه خاک روسیه کردند؛ اقدامی که با اعتراض شدید غرب و اعمال تحریم‌های گسترده اقتصادی علیه این کشور و عدم به رسمیت شناختن الحاق کریمه به خاک روسیه همراه شد، اما علی رغم تبعات سنگین و در مواردی کمرشکن تحریم‌های اقتصادی علیه مسکو، مقامات این کشور نه تنها حاضر به عقب نشینی از الحاق شبه جزیره کریمه نشدند، بلکه امروز نقشه جدیدی برای ایجاد یک کمربند امنیتی از شمال کریمه تا حاشیه رودخانه دنیپرو و از شهر دونتسک تا بندر ماریوپل در جنوب اوکراین در سر دارند.

نقشه آرایش نظامی ارتش روسیه در اطراف خاک اوکراین و مناطقی که احتمال اشغال آنها وجود دارد

آنچه که مسکو به دنبال آن است، آسودگی خاطر از ۳ مسئله است:

نخست قطع ارتباط خاک اصلی اوکراین با شبه جزیره کریمه تا حاشیه رودخانه دنیپرو به منظور جلوگیری از حمله غافلگیرانه ارتش اوکراین در سالهای آینده برای بازپسگیری این منطقه.

دوم، رسیدن به منابع آبی رود دنیپرو و حل مشکل کمبود آب شرب در شبه جزیره کریمه است که در حال حاضر بیش از ۵۰۰ هزار پناهنده اوکراینی و نیروهای روس در آن سکونت دارند.

سوم، گسترش مناطق تحت کنترل شبه نظامیان جدایی طلب منطقه دونباس در شرق اوکراین و تلاش برای اشغال مجدد شهر اسلاویانسک و دور کردن دونتسک، مرکز قوای جدایی طلب از خطوط درگیری.

دلیل تردید احتمالی مسکو چیست؟ حمله ناتو یا تحریم‌های فلج کننده؟

چیزی که می‌تواند منجر به اطمینان و عزم جدی پوتین و رهبران روس برای اجرای این طرح شود، انفعال شدید غرب و ناتو در سالهای اخیر در مسائل منطقه‌ای و نیاز حیاتی اروپا به منابع گازی روسیه در آستانه فصل زمستان است؛ مسئله‌ای که نه تنها تا کنون هیچ راه حل جامعی برای جایگزینی خط لوله گاز روسی اندیشیده نشده است، بلکه بر اثر اختلافات داخلی میان اعضای اتحادیه اروپا حتی برخی کشورها نظیر آلمان خود را درگیر پروژه ثانویه با روسیه یعنی خط لوله گاز نورد استریم کرده‌اند.

طبیعتا فرماندهان نظامی و رهبران سیاسی مسکو با مشاهده بی توجهی امریکا و متحدین غربی به مسائلی نظیر جنگ در یمن، لیبی، گرجستان، قره باغ و سوریه و همچنین ناآمادگی شدید ارتش‌های اروپایی برای هرگونه کمک به اوکراین و وابستگی این کشورها به گاز روسیه در فصل سرما، تردیدی برای حمله به مناطق جدیدی از خاک اوکراین با اطمینان از عدم مداخله نظامی ناتو نخواهند داشت؛ تنها عاملی که می‌تواند پوتین را از طرح حمله نظامی به اوکراین منصرف کند تبعات تحریم‌های اقتصادی جدید علیه روسیه خواهد بود.

در سال ۲۰۱۴ و پس از ماجرای الحاق شبه جزیره کریمه به خاک روسیه، امریکا و کشورهای اروپایی تحریم‌های گسترده اقتصادی علیه مسکو اعمال کردند که تاثیر منفی شدیدی بر رشد اقتصادی این کشور داشت و حتی در زمینه تکمیل پروژه‌های حساس نظامی این کشور نظیر ورود به خدمت جنگنده‌های نسل پنجم سوخوی۵۷ و تانک اصلی میدان نبرد جدید ارتش روسیه یعنی T۱۴-Armata نیز منجر به تعویق چند ساله شد، زیرا هم برخی کشورها نظیر فرانسه و آلمان که در زمینه تکنولوژیک با روسیه همکاری دارند، صادرات محصولات خود را به این کشور قطع کردند و هم کاهش شدید درآمدهای اقتصادی روسیه منجر به کاهش تزریق پول به پروژه‌های نظامی این کشور شد.

جنگنده روسی سوخو۵۷