به گزارش گروه علم و فناوری باشگاه خبرنگاران دانشجویی(ایسکانیوز)؛ الزویر و دانشگاه استانفورد در اکتبر امسال و با در نظر گرفتن شاخصهای استنادی استاندارد، مثل شاخص اچ یا هرش و شاخص اچام و بسیاری از موارد دیگر دانشمندان جهان را ارزیابی کردهاند و در این راستا، پایگاه دادهای از ۱۰۰ هزار دانشمند برتر را با نمره c در وبسایت خود در دسترس عموم قرار داده است. الزویر قصد دارد با استفاده از معیارهای استنادی که ایجاد کرده، این دانشمندان را از دیگر دانشمندان جهان متمایز کند. در مجموع تقریبا ۸ میلیون دانشمند مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفتهاند.
در این روش، کل کسانی که در پایگاه اسکوپوس دست کم پنج مقاله نمایه شده دارند، شناسایی و بر پایه شاخص ترکیبی از تعداد استناد، شاخص اچ، تعداد مقالات تکنویسنده و تعداد مقالات نویسنده اول یا آخر پس از کسر خوداستنادیها، امتیازدهی و مرتب شدهاند. همچنین رتبه 100 هزار دانشمند برتر و دو درصد برتر در ۲۲ شاخه علمی با ۱۷۶ زیرشاخه نیز محاسبه شده است.
یکی از موضوعات مهم در تعیین فهرست دانشمندان برتر علاوه بر تعداد مقالات، کیفیت مقالات منتشر شده است. امروزه شاخصهای کمی و کیفی زیادی برای سنجش تولیدات علمی نویسندگان و محققان، موسسات و کشورها وجود دارد. شاخص کمیت، تعداد مقالات منتشر شده در مجلات علمی معتبر جهان است و شاخص کیفیت تعداد استنادها و ارجاعات داده شده به مقالات علمی افراد، موسسات و یا کشورها محسوب میشود.
کارشناسان با ادغام دو فاکتور کمیت و کیفیت، معیارهای جدیدی را ابداع کردهاند که بتوانند از آنها برای ارزیابی مقالات و میزان تاثیرگذاری آنها استفاده کنند.
شاخصهای علمسنجی
استناد یا Citation
در شاخص اثرگذاری استنادی، تعداد استنادهای دریافتی مورد بررسی قرار میگیرد. هرگاه تعداد زیادی از آثار به یک مدرک استناد کنند، آن مدرک مهم و دارای اعتبار تلقی میشود. در بررسی ارزش هر مدرک براساس تاثیر آن بر مقالهها و نوشتههای بعدی (استنادهای دریافتی از آثار بعدی) مورد بررسی قرار میگیرد. از طریق ردگیری استنادهای یک حوزه پژوهشی به گروهی از پژوهشگران میرسیم که پیوسته مورد استناد قرار میگیرند و در آن حوزه دارای بیشترین استنادها بودهاند. به این افراد پیشگامان پژوهش میگویند.
خود استنادی یا Self-Citation
استناد دادن نویسنده به آثار قبلی خود (زمانی که شخص استنادکننده و استنادشونده یکسان هستند)، استنادی که مقاله استنادکننده و استنادشونده حداقل دارای یک نویسنده مشترک باشند. زمانی که شخص در آن حوزه صاحب نظر است و مهمترین آثار پیشین در آن حوزه نیز به وی تعلق دارد و آثار زیادی در آن حوزه منتشر کرده و بخواهد ارتباطی میان اثر حاضر و سایر آثار مرتبطی که در گذشته نوشته برقرار کند یا تفاوت کار حاضر با سایر کارهای قبلی که در این حوزه انجام داده را نشان دهد خود استنادی بجاست، اما زمانی که نویسنده تنها بخواهد استنادهای دریافتی خود را با هدف تمجید از خود و خودنمایی آثاری که تاکنون استنادی دریافت نکردهاند و همچنین دستکاری و افزایش کاذب استنادهای دریافتی نویسنده و مجله و همچنین ضریب تاثیر مجله از طریق خوداستنادی افزایش دهد، نابجاست.
شاخص هرش
شاخص اچ نشان میدهد که هر یک از پژوهشگران به تنهایی چه نقشی در پیشبرد و گسترش مرزهای علوم در حوزههای مختلف دانش بشری دارند. شاخص H یک پژوهشگر، شامل H تعداد از مقالات اوست که به هر کدام از آنها دست کم H بار استناد شده باشد، یعنی اگر یک نویسنده 6 مقاله داشته باشد که به هر کدام دست کم 6 بار استناد شده باشد، شاخص H آن نویسنده 6 خواهد بود. اگر تعداد مقالات همان نویسنده بیشتر از 6 مقاله و تعداد استناد به آنها کمتر از 6 باشد، در شاخص H وی تاثیری نخواهد داشت. بدیهی است هر چه عدد H بزرگتر باشد، نشان از توان علمی و تاثیرگذاری بیشتر یک پژوهشگر بر علم خواهد بود. این شاخص با استفاده از شمارش استنادها به حاصل کار یک پژوهشگر در طول حیات او امتیاز میدهد.
دانشمندان برتر ایران
به طور کلی حدود هزار و 806 نفر از دانشمندان برتر جهان از نظر الزویر ایرانی هستند.
اولین دانشمندان ایرانی که در این لیست آمده و بالاترین امتیاز را در میان دانشمندان این کشور دارد، محسن شیخالاسلامی کندلوسی، استاد دانشگاه نوشیروانی بابل در رشته مهندسی مکانیک است. او در رده 35 این فهرست قرار دارد.
دانشمند بعدی مسعود صلواتی- نیاسری است که در رده 339 قرار گرفته است. او استاد دانشگاه کاشان در رشته شیمی است.
امیرحسین صاحبکار، استاد دانشگاه علوم پزشکی مشهد در رشته داروسازی، دانشمند بعدی ایرانی است که در رده 462 این لیست قرار گرفته است.
در رده 884 نام مهدی دهقان دیده میشود که استاد دانشگاه امیرکبیر در رشته ریاضی و علوم کامپیوتر است.
مسعود افرند پنجمین دانشمند ایرانی برتر جهان است که در رده هزار و 622 قرار گرفته است. او استاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجفآباد در رشته مهندسی مکانیک است.
ششمین دانشمند ایرانی فهرست شده در این لیست امید اخوان است که در رده هزار و 677 قرار داد و استاد دانشگاه صنعتی شریف در رشته مهندسی مکانیک است.
علی ملکی، دانشمند برتر بعدی ایرانی است که استاد دانشگاه علم و صنعت در رشته شیمی آلی است. او در رده هزار و 848 قرار دارد.
علیرضا عسگرزاده، استاد دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی و فناوری پیشرفته در کرمان در رشته انرژی، هشتمین دانشمند برتر ایرانی است که در رده هزار و 960 قرار دارد.
نهمین دانشمند برتر ایرانی علی کاوه، استاد دانشگاه علم و صنعت در رشته مهندسی عمران است که در رده ۲ هزار و ۱۲۱ قرار دارد.
دهمین دانشمند برتر ایرانی نیز سیدمهدی جعفری، استاد دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان در رشته مهندسی مواد است. او در رده ۲ هزار و ۲۰۶ قرار گرفته است.
محققان دانشگاه آزاد اسلامی
۱۸۲ نفر از دانشمندان برتر ایران در فهرست الزویر را اساتید و محققان دانشگاه آزاد اسلامی تشکیل میدهند. برترین دانشمند برتر دانشگاه آزاد اسلامی عبارتند از:
- مسعود افرند از واحد نجفآباد در رده هزار و 622
- احمد رضایی جوردهی از واحد رشت در رشته مهندسی برق در رده ۴ هزار و ۲۶۱
- نورالدین قدیمی از واحد اردبیل در رشته علوم اجتماعی در رده ۴ هزار و 756
- آرش کریمیپور از واحد نجفآباد در رشته مهندسی مکانیک در رده ۵ هزار و 306
- داوود طغرایی از واحد خمینیشهر اصفهان در رشته مهندسی مکانیک در رده ۵ هزار و ۵۹۹
- علی شکوهیراد از واحد قائمشهر در رشته مهندسی شیمی در رده ۵ هزار و 578
- اشکان حافظ الکتب از واحد تهران جنوب در رشته مهندسی صنایع در رده 13 هزار و 389
- علیرضا نظامزاده اژیه از واحد شهرضا در رشته شیمی در رده 14 هزار و 349
دانشگاه امیرکبیر
47 نفر از دانشمندان برتر ایران در فهرست الزویر و استانفورد را اساتید و محققان دانشگاه امیرکبیر تشکیل دادهاند. چهار نفر اول این افراد عبارتند از:
- مهدی دهقان در رشته ریاضی و علوم کامپیوتر در رده 884
- محمدرضا براتی در رشته مهندسی مکانیک در رده ۷ هزار و ۹۱۲
- زهرا شریعتینیا در رشته شیمی آلی در رده 9 هزار و 342
- مصطفی عباسزاده در رشته ریاضی کاربردی در رده 25 هزار و 918
دانشگاه صنعتی شریف
از لیست دانشمندان برتر جهان، نام 45 استاد و محقق دانشگاه صنعتی شریف دیده میشود که برترین آنها عبارتند از:
- امید اخوان در رشته مهندسی مکانیک در رده هزار و 677
- سعید شاهرخیان در رشته شیمی در رده ۸ هزار و ۳۱۲
- عبدالرضا سیمچی در رشته مهندسی مواد در رده ۸ هزار و ۵۷۳
- مجید پورانوری در رشته مهندسی مواد در رده 15 هزار و 410
- امیررضا خوئی در رشته مهندسی عمران در رده 28 هزار و 996
دانشگاه علم و صنعت
در لیست دانشمندان برتر جهان، نام ۵۳ نفر از محققان و اساتید دانشگاه علم و صنعت دیده میشود که برترین آنها عبارتند از:
- علی ملکی در رشته شیمی در رده هزار و 848
- علی کاوه در رشته مهندسی عمران در رده ۲ هزار و ۱۲۱
- محمدرضا محمدعلیها در رشته مهندسی صنایع در رده ۸ هزار و ۶۸۴
- محمودمهرداد شکریه در رشته مهندسی مکانیک در رده 14 هزار و 552
- تورج محمدی در رشته مهندسی شیمی در رده 18 هزار و 630
دانشگاه تهران
نام 171 استاد و محقق دانشگاه تهران در لیست دانشمندان برتر الزویر و استانفورد وجود دارد که برترین آنها عبارتند از:
- عطاءالله طالعیزاده در رشته مهندسی صنایع در رده 5 هزار و 797
- مرتضی آقباشلو در رشته مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی در رده 10 هزار و 637
- حامد میرزاده سلطانپور در رشته مهندسی مواد در رده 10 هزار و 785
- مهدی مهرپویا در رشته مهندسی شیمی در رده ۱۱ هزار و ۷۶۹
- رهام رفیعی در رشته هوا- فضا در رده 12 هزار و 866
محققان ایرانی خارج از کشور
محققان ایرانی در دانشگاههای کشورهای دیگر به تدریس و تحقیق میپردازند کم نیست و این افراد به راحتی توانستهاند ردههای برتر این لیست را از آن خود کنند. در هزار تای اول این لیست نام محققان ایرانی زیر به چشم میخورد:
لطفی علیعسکرزاده
در جایگاه ۱۵ این لیست نام محقق ایرانی لطفی علیعسکرزاده دیده میشود که ریاضیدان، دانشمند کامپیوتر، مهندس برق و استاد علوم کامپیوتر دانشگاه کالیفرنیا، برکلی و مبدع نظریه منطق فازی و شاخههای متنوع آن بود. او در سال ۱۳۹۶ در آمریکا درگذشت. گفته میشود نوآوریهای لطفی علی عسکرزاده، امکانپذیری یک پارادایم تازه در هوش مصنوعی را تبیین، و رئوس کلی آن را ترسیم کردهاست.
داریوش مظفریان
در رده 92 داریوش مظفریان، دانشمند، پژوهشگر و متخصص قلب و عروق اپیدمیولوژی است و ریاست دانشکده علوم غذایی و سیاست فریدمن دانشگاه تافتس در بوستون ایالت ماساچوست را برعهده دارد.
محمدهاشم پسران
محمدهاشم پسران از سرشناسترین اقتصاددانان ایرانیتبار جهان و مقیم بریتانیا در رده 108 این فهرست قرار دارد. وی دارای دکتری اقتصاد از دانشگاه کمبریج، استاد تمام بازنشسته دانشگاه کمبریج، صاحب کرسی عالی اقتصاد جان الیوت در دانشگاه کالیفرنیای جنوبی و عضو پژوهشی پیوسته کالج ترینیتی، کمبریج است. موسسه تامسون رویترز در ۲۷ سپتامبر ۲۰۱۳، او را یکی از برندگان احتمالی نوبل اقتصاد در سال 2013 دانست.
فریدون شهیدی
در رده 394 نام یک محقق ایرانی دیگر با نام فریدون شهیدی به چشم میخورد. او ریاضیدان و پروفسور ریاضیات در دانشگاه پردو است. زمینه کاری او، نظریه نمایش و فرمهای اوتومورفیک و برنامه لنگلندز است. او به ویژه به دلیل روشی در L- تابعهای اوتومورفیک که به نام خود او و رابرت لنگلندز، روش لنگلندز-شهیدی نامیده شده است، شهرت دارد. شهیدی از سال ۲۰۱۰ عضو آکادمی هنر و دانش آمریکا شده است و از سال ۲۰۰۱ رتبه دانشگاهی پروفسور برجسته را به خود اختصاص داده است.
به غیر از این افراد، محققانی چون علی خادم حسینی، دانشمند دانشگاه کالیفرنیا در رده ۲ هزار و 857، کامران وفا، فیزیکدان دانشگاه هاروارد، در رده ۳ هزار و ۸۳۷، نادر سنایی، جراح اعصاب دانشگاه کالیفرنیا، در رده 23 هزار و 265، سعید قوامی، استاد آناتومی انسانی و علوم سلولی در دانشگاه مانیتوبا درکانادا در رده 58 هزار و 960 قرار دارند.
نظر شما