رپورتاژ آگهی/ درد شانه و محدودیت دامنه حرکتی دست مانع از انجام بسیاری از فعالیت‌هایی می‌شود که برای افراد مهم هستند. درد و خشکی مفصل شانه یکی از دردهای رایج در بین بیمارانی‌ است که به کلینیک‌های درد مراجعه میکنند و اغلب آنها از درد مداوم و خشکی ناشی از آرتروز شانه و کتف شکایت میکنند. به همین دلیل گفتگویی با دکتر شاهرخ نوری متخصص درد در اصفهان ترتیب داده‌ایم تا در مورد آرتروز شانه، روش های تشخیص و درمان آن با ایشان گفت‌وگویی داشته باشیم و سوالات خوانندگان جوان آنلاین در مورد دردهای متداول شانه را با ایشان در میان بگذاریم.

سلام آقای دکتر ممنون که این وقت رو در اختیار ما قرار دادید. جناب دکتر اصلا آرتروز شانه چیست و آیا انواع مختلفی از آرتروز وجود دارد؟

سلام خواهش میکنم. من هم خوشحالم که میتوانم به پرسش‌های شما و مخاطبانتان پاسخ بدهم. اما در مورد سوال اول شما باید بگویم که آرتروز شانه بیماری مزمنی است که منجر به نرم شدن و از بین رفتن تراکم غضروف مفصل می‌شود. این بیماری با تشکیل غضروف و استخوان جدید اما غیرطبیعی در حاشیه مفصل (استئوفیت) و همچنین ایجاد زخم در کپسولی که مفصل شانه را احاطه کرده همراه است.

در جواب سوال دوم شما باید بگویم که بله حدودا 5 نوع آرتروز شانه وجود دارد که موجب درگیری شانه‌ها و محدودیت حرکت آن می‌شوند.

آرتریت روماتوئید که یکی از انواع رایج آرتروز از نظر پزشکی و نوع خود ایمنی این بیماری است که با درد در هر دو شانه همراه است. آرتریت روماتوئید با حساسیت مفاصل، تورم و در موارد شدید با کاهش وزن و تب همراه است.

استئوآرتریت. این مورد بر اساس برخی گزارش‌های پزشکی از شایع‌ترین انواع بیماری آرتروز است. این نوع آرتروز ناشی از ساییدگی و پارگی عضلات شانه است و شایع‌ترین نوع در افراد بالای 50 سال محسوب می‌شود. درد مفاصل، درد و خشکی مفاصل از علائم معمول استئوآرتریت می‌باشند.

آرتروپاتی روتاتور کاف که یک نوع کمتر شایع از آرتروز است که به دلیل عدم درمان روتاتور کاف شکل می‌گیرد. شانه دارای قسمت چرخاننده‌ای به نام روتاتور کاف است که تیغه شانه را از طریق تاندون‌ها و عضلات به بازو متصل می‌کند. آسیب روتاتور کاف باعث پارگی می‌شود و در صورت عدم درمان نیز منجر به آرتروپاتی می‌گردد. این نوع آرتروز دارای علائمی مانند درد شدید و خستگی عضلات است. حتما توجه داشته باشید که برای درمان التهاب تاندون شانه بیمار باید به یک متخصص طب فیزیکی مراجعه کند.

نکروز عروقی مشکلی است که طی آن به دلیل تخریب بافت‌های مفصلی در شانه، آرتروز ایجاد می‌شود. این امر زمانی اتفاق میافتد که خون‌رسانی به استخوان بازو یعنی استخوان بلند شانه مختل شود. اختلال در خون‌رسانی باعث مرگ سلول‌های استخوانی می‌شود. دررفتگی مفصل، داروهای استروئیدی، اعتیاد به الکل و شکستگی استخوان منجر به ایجاد نکروز عروقی و در نهایت آرتروز می‌شوند. معمولاً این نوع آرتروز هیچ علامتی را نشان نمی‌دهد. با این حال، با گذشت زمان درد از خفیف تا شدید متغیر خواهد بود.

آرتروز پس از حادثه که همانطور که از نامش مشخص است نتیجه‌ جراحاتی است که پس از بروز حادثه ایجاد شده‌اند. آسیب‌های مفصل شانه، شکستگی‌ها و دررفتگی از شایع‌ترین دلایل آسیب استخوان‌های شانه هستند که باعث بروز آرتروز پس از وقوع حادثه می‌شوند. تجمع مایع در شانه‌ها و درد خفیف تا شدید نیز برخی از دلایل دیگر محسوب می‌شوند.

جناب دکتر آرتروز شانه چگونه تشخیص داده می‌شود؟

تشخیص آرتروز شانه پس از بررسی سابقه پزشکی بیمار و معاینه او انجام می‌شود. سپس تصویربرداری اشعه ایکس جهت نمایش سطوح نامنظم مفصل، استئوفیت‌ها (خاراستخوانی) و احتمالاً کاهش توده استخوان انجام می‌گردد. از اسکن‌های اولتراسوند یا ام آر آی نیز می‌توان برای تشخیص کیفیت بافت عضلانی اطراف استفاده کرد. در صورت وجود شواهد مبنی بر تحلیل قابل توجه استخوان ممکن است سی تی اسکن نیز درخواست شود.

آقای دکتر، درمان آرتروز شانه چگونه است؟

ببینید درمان آرتروز شانه باید با ابتدایی‌ترین روش‌ها شروع شود و در صورت فقدان تأثیر درمان‌های انجام شده روش‌هایی از قبیل جراحی در نظر گرفته خواهند شد. درمان آرتروز شانه پلکانی است و هر درمانی برای هر بیماری مناسب نیست. بیمار باید با پزشک خود مشورت کند تا مشخص شود کدام درمان برای آرتروز شانه و کتف او مناسب‌تر است.

گزینه‌های درمانی ممکن است شامل مواردی مانند اصلاح فعالیت‌های روزانه، استفاده از داروهای ضد التهاب، فیزیوتراپی، تزریق پلاسما و موارد دیگر باشد.

منظور از اصلاح فعالیت‌های روزانه چیست؟

اصلاح فعالیت روزانه در واقع محدود کردن فعالیت‌های خاص مطابق توصیه پزشک است و البته یادگیری روش‌های جدید ورزشی نیز ممکن است مفید باشد. تمرینات ورزشی مخصوص شانه برای بیمارانی که شانه ضعیفی دارند بسیار عالی هستند.

استفاده از داروهای ضد التهاب چه کمکی به رفع درد آرتروز شانه میکند؟

داروهای ضد التهاب استروئیدی در واقع داروهای تجویزی و بدون نسخه‌ای هستند که به درمان درد و التهاب کمک می‌کنند. قبل از مصرف داروهای ضدالتهاب استروئیدی برای آرتروز شانه و کتف حتما با پزشک مشورت شود.

فیزیوتراپی چه کمکی به درمان دردشانه میکند؟

 تمرینات کششی و تقویتی عضلات اطراف مفصل شانه ممکن است به برداشتن فشار از روی شانه و کتف کمک کنند. جلوگیری از تحلیل عضلات بخش مهمی از روند حفظ عملکرد شانه محسوب می‌شود.

تزریق کورتیزون‌ در شانه برای درمان درد شانه موثر است؟

 تزریق کورتیزون می‌تواند به کاهش التهاب و درد مفصل کمک کند. البته این روش آرتروز شانه را درمان نمی‌کند. در این روش تنها علائم کاهش میابد و به کنترل درد کمک خواهد شد.

اخیرا تبلیغاتی مبنی بر تزریق پلاسمای خون برای درمان دردهایی مثل دردشانه دیده میشوند. درمان به این روش چگونه است؟

این روش بیشتر تحت عنوان تزریق یا درمان PRP (پلاسمای غنی از پلاکت)  شناخته می‌شود. این روش درمانی شامل تزریق مقدار کمی از خون خود بیمار جهت بهبود آهسته‌ صدمات بافت نرم و تسریع روند بهبودی کلی بدن است.

روش تزریق پلاسمای غنی از پلاکت یا PRP به گونه‌ای طراحی شده است که به طور طبیعی موجب تسریع بهبود آسیب‌های اسکلتی-عضلانی بدن می‌شود بدون آن که شما را در معرض خطر یا عوارض جانبی قابل توجهی قرار دهد.

آیا خوردن مکمل‌های مخصوص مفاصل (گلوکوزامین) در درمان آرتروز شانه موثر است؟

 به نظر می‌رسد گلوکوزامین مکملی بی‌خطر است و احتمالاً برای درمان آرتروز شانه نیز محصولی مؤثر محسوب می‌شود. هرچند، تحقیقات در مورد این مکمل‌ها محدود بوده‌اند. علائم آرتروز شانه در بسیاری از بیماران با مصرف گلوکوزامین تا حدودی کاهش می‌یابند.

جناب دکتر، به عنوان یک متخصص آیا همه بیماران مبتلا به آرتروز شانه نیاز به جراحی دارند؟

اگر آسیب مفصلی ناشی از آرتروز شانه شدید باشد، پس از معاینه تشخیصی ممکن است انجام عمل جراحی توصیه شود. عمل جراحی زمانی توصیه می‌شود که گزینه‌های درمانی غیر جراحی تأثیر چندانی نداشته‌اند یا علی‌رغم درمان‌های تجویز شده علائم همچنان در بیمار مشاهده می‌شوند.

چند نوع جراحی برای آرتروز شانه وجود دارد؟

2 نوع، آرتروسکوپی و تعویض مفصل شانه.

در مورد این دو نوع توضیح میفرمایید؟

بله، آرتروسکوپی شانه شامل عمل جراحی بافت آسیب‌دیده‌ مفاصل از طریق برشی کوچک در شانه است. ابزارهای ظریف و یک دوربین برای هدایت متخصص جراح حین عمل جراحی مورد استفاده قرار می‌گیرند. بافت آسیب‌دیده بریده و قسمت داخلی مفصل تمیز و ترمیم می‌شود. برش‌های کوچکتر در آرتروسکوپی به این معنی است که این عمل از نوع روشی با حداقل تهاجم است، آسیب بافتی کمتری را ایجاد می‌کند و نسبت به عمل جراحی باز دوره نقاهت کوتاه‌تری دارد.

در مواردی که بیمار دارای علائم شدید و گسترده است، عمل تعویض مفصل شانه که به آن آرتروپلاستی شانه نیز گفته می‌شودمی‌تواند روشی بسیار مؤثر در درمان آرتروز شانه می‌باشد. این عمل جراحی به منظور جایگزینی سطح آسیب‌دیده‌ مفصل شانه با پروتز انجام می‌شود.

در اکثر عمل‌های جراحی، سر استخوان بازو که قسمتی گوی مانند می باشد، با یک توپ فلزی متصل به پایه جایگزین می‌شود. این پایه در استخوان بازو قرار می‌گیرد تا توپ را در جای خود نگه دارد. گاهی اوقات تنها بخش گوی مانند مفصل جایگزین می‌شود. این عمل تحت عنوان همی‌آرتروپلاستی شناخته می‌شود. تعویض کامل مفصل شانه شامل جایگزینی بخش گوی مانند (سر استخوان بازو) و بخش کاسه‌ای (گلنوئید) است و یک درمان رایج برای آرتروز شانه محسوب می‌شود. این عمل می‌تواند نتایج چشمگیری را از نظر بازگرداندن عملکرد و از بین بردن علائم ایجاد کند.