به گزارش خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما؛ آقای مهدی شیخی در برنامه زنده تلویزیونی با اشاره به وابستگی طرح سد ایلیسو به طرح جنوب شرق آناتولی که طرحی کلان است گفت: از دهه ۱۹۳۰ این کار کلید خورد و امروز این طرح تکمیل شده است.
وی افزود: امروز آب بعنوان یک ابزار و اهرم برای فشار ترکیه بر دولت‌های منطقه از سمت اردوغان است، چیزی که اردوغان از آن صحبت می‌کند همان ذهنیتی است که در مراسم افتتاحیه هم به آن اشاره کرد و گفت ما نمی‌گذاریم آب هدر برود، یعنی در ذهنیت او رفتن آب به دجله و فرات و کشور‌های عراق و سوریه بعنوان هدر رفتن آب محسوب می‌شود.
وی ادامه داد: غیر از ذهنیت رهبران ترکیه مسئله دوم این است که آب ابزاری برای سیاست داخلی ترکیه بکار گرفته می‌شود همچنان که ۹ استان در جنوب و شرق ترکیه درگیر این ماجرا هستند، مناطقی که ترکیه چالش‌های امنیتی و سیاسی دارد در نتیجه این هدفی برای سیاست داخلی و خارجی ترکیه است.
آقای شیخی مسئله سوم را بحث نیروگاه‌های برقی دانست و تصریح کرد: این یکی از بخش‌های طرح گاپ است، طرح گاپ ۱۴ سد بر روی رود فرات و ۸ سد بر روی رود دجله است که ۱۹ نیروگاه آبی را در بر می‌گیرد.
کارشناس مسائل ترکیه گفت: طرح ایلیسو از سال ۲۰۰۶ بعد از خلاء قدرت در عراق به شدت سرعت گرفت و بعد از اعتراضات به صورت موقت متوقف شد، ولی دوباره ترکیه آن را در دستور کار خود قرار داد که امروز شاهد به نتیجه رسیدن این پروژه هستیم.
آقای شیخی به زندگی حدود ۲۳/۵ میلیون نفر در حاشیه این دو رودخانه اشاره کرد و گفت: تنها ۱۵ درصد این مردم در ترکیه اند و ۸۵ درصد آن در عراق هستند.
وی گفت: طبق معاهدات بین المللی سال‌های گذشته صحبت از این شده بود که اگر قرار باشد تاسیساتی ایجاد شود باید با هماهنگی و مشورت کشور‌های منطقه باشد.
سیامک کاکایی دیگر کارشناس مسائل ترکیه نیز طرح ایلیسو را در قالب یک استراتژی کلان خواند و افزود: این اتفاق به سیاست آبی ترکیه بر می‌گردد که در عرصه آب‌های داخلی از دهه ۸۰ میلادی سلسله پروژه‌های آبی مثل پروژه گاپ را به راه انداختند.
وی افزود: در چارچوب سیاست آب ترکیه در عرصه آب دریا‌ها بحث دکترین آبی مطرح شده است بخصوص در عرصه دریای مدیترانه که هم نحوه بهره برداری و مهار آن کشور‌های همسایه را دچار مشکل کرده است.
این کارشناس با اشاره به بعد حقوقی این اتفاق گفت: با توجه به قوانین بین الملل ترکیه نمی‌تواند از کنار آن به راحتی بگذرد.
آقای کاکایی به تمایل اردوغان به تهاجمی کردن سیاست خارجی اشاره و تصریح کرد: اردوغان این کار را بعنوان کاری اقتصادی می‌داند و در پی بهره برداری سیاسی از آن است.
وی افزود: در حقوق بین الملل بحث حقوق رودخانه‌های مرزی مطرح شده است که کشور‌های پایین دست چه حقوقی دارند و بعید نیست که این چالش در آینده نزدیک به یک منازعه تبدیل شود.