گروه سیاسی:یک کارشناس مسایل بین الملل با اشاره به طولانی شدن بازگشت طرف های برجامی به میز مذاکره، معتقد است: شاید مدنظر دولت آقای رییسی این است که زمان بیشتر برای آن است که بهتر امتیاز بگیریم و دارند بررسی می‌کنند که چطور وارد مذاکره شویم؛ ممکن است همه این مقدمات منطقی و صحیح باشد، اما سبب ساز تحت الشعاع قرار گرفتن معیشت مردم و بهانه‌گیری طرف‌های مقابل می‌شود.
مهدی ذاکریان درباره رویکرد ایران به مذاکرات برجام و احیای توافق گفت: ما از انگیزه واقعی اطلاعی نداریم و نمی‌توانیم اظهار نظر دقیق داشته باشیم. آنچه می گوییم بر اساس مواضع اعلامی مقامات کشور است که مواضع آقای رییسی نشان داده که آمادگی برای مذاکره جدی مبتنی بر برداشته شدن تحریم ها، دستیابی به نتیجه واقعی و انجام تعهدات از سوی طرف های مقابل، دارد.
وی ادامه داد: در راستای این مواضع شاید، تاریخ هایی که برای شروع مجدد مذاکرات اعلام می شود و ملاقات‌هایی که با کندی و به آهستگی انجام می شود، برای این است که طرف مقابل را مجاب کنند به اینکه ایران عجله‌ای ندارد، مگر اینکه طرف مقابل امتیاز بزرگ‌تری بدهد و در مذاکره با ایران جدی‌تر باشند. شاید هم به این دلیل است که فکر می‌کنند اگر در مسایل هسته‌ای پیشرفت بیشتری در مقدار غنی سازی و تعداد سانتریفیوژها انجام شود، قدرت چانه زنی ایران افزایش یابد. شاید هم این باشد که جمع بندی و اجماع در موضوع هسته‌ای برای مذاکره رو در رو به وجود نیامده است.
این استاد دانشگاه گفت: ما نمی دانیم همان خواسته های قبل که در مذاکرات مطرح شده برقرار است یا خواسته‌های جدید مطرح است. شاید دولت و تیم جدید می خواهند با ایجاد شکاف در طرف های برجام از فاصله میان ۱+۵ برای مذاکره بهره برداری کنند البته طرف روسی چنین موضوعی را تکذیب کرده است و گفته که فقط در قالب مذاکره‌کنندگان برجام صحبت می کنیم.ذاکریان ادامه داد: در هر حال تا الان و از زمان روی کار آمدن دولت آقای رییسی هیچ اتفاقی در گشایش وضعیت پیش نیامده است، بلکه فشار هم بیشتر از دوران آقای روحانی شده است و ادامه این وضع سبب یاس و نارضایتی مردم می‌شود؛ بماند اینکه دولت قبلی تحت فشار رژیم ترامپ بود، در حالی که دولت جدید تحت این فشار نیست بلکه تیم بایدن نسبت به ایران با سیاست مدارا و فشار برخورد می کند، یعنی در مسایلی چشمانش را می بندد و در مسایلی برخورد جدی دارد. در دولت قبلی صرفا سیاست چماق برقرار بود اما الان سیاست هویج و چماق به کار گرفته می شود، با وجود این تفاوت دولت جدید هنوز در بخش اقتصاد و معیشت به لحاظ ساختارهای داخلی از یک طرف و برداشتن تحریم ها و محدودیت ها از سوی دیگر کاری از پیش نبرده است.
این کارشناس مسایل بین الملل گفت: فکر می‌کنم مسایل هسته‌ای ایران در جایی بالاتر از تصمیم معاون وزیر یا رییس جمهور اتحاذ شود، در جایی مثل شورای عالی امنیت ملی این مسایل بررسی و لحاظ می شود، از این رو اراده‌ای که در مقامات بالاتر وجود دارد، اراده برای مذاکره است اما شرایط را باید برای یک مذاکره خوب در سطح معاون وزیر و وزیر خارجه ایجاد کنند. شاید مدنظر دولت این است که بهتر امتیاز بگیریم و دارند بررسی می کنند که چطور وارد مذاکره شویم؛ ممکن است همه این مقدمات منطقی و صحیح باشد اما سبب‌ساز تحت الشعاع قرار گرفتن معیشت مردم می شود. این مساله ای بود که دکتر ظریف در دولت قبل به آن توجه داشت و آن این بود که اگر ایران بخواهد به لحاظ اقتصادی، نظامی، سیاسی و اجتماعی قوی و بین‌المللی شود باید تلاش کنیم ایران در انزوا قرار نگیرد و به همین دلیل مساله مذاکره و توافق را در دستور کار قرار دادند و وقتی توافق شد دیدیم که چه گشایش هایی صورت گرفت.
وی گفت: اگر توافق شود بر سر بازگشت به برجام اثر روانی مطلوبی دارد و با یک شوک مثبت جامعه مواجه می شود، البته این شوک کوتاه مدت است و یک اثر پایدار و بلند مدت داریم و آن ثبات اقتصادی پایدار و مطلوب است که زمینه را برای فعالیت کاسبان تحریم از بین می برد و منافذ برای فساد بسته می‌شود و ضربه بنیادی به مافیای تحریم وارد می‌شود و اقتصاد رسمی می‌تواند آن وقت نفس بکشد و به سمت رقابت پیش برود. نتیجه مثبت هر نوع توافق به این بستگی دارد که عوامل ناپایدار اقتصاد و سیاست بعد از توافق کنترل شوند.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: متاسفانه برخی نشانه ها دیده می شود که گروه‌ها و کسانی که از موضوع تحریم بهره می‌برند حاضرند مردم و اقتصاد کشور را قربانی کنند حتی نهاد مرجعیت را هم زیر سوال می برند تا بتوانند وضعیت نامناسب موجود را ادامه دهند. به همین خاطر می‌بینیم وقتی یکی از مراجع درباره وضعیت بد اقتصادی و معیشتی مردم اظهار نظر می‌کند، نوع واکنش ها بیانگر این است که عده‌ای در موضع اقتصاد و معیشت مردم دلواپس نیستند. اما فردی که در نهاد مرجعیت است اظهارنظر را بر پایه نگرانی مقلدان و عموم مردم و جامعه بیان می‌کند و نفع شخصی نمی‌برد.
∎
مهدی ذاکریان درباره رویکرد ایران به مذاکرات برجام و احیای توافق گفت: ما از انگیزه واقعی اطلاعی نداریم و نمی‌توانیم اظهار نظر دقیق داشته باشیم. آنچه می گوییم بر اساس مواضع اعلامی مقامات کشور است که مواضع آقای رییسی نشان داده که آمادگی برای مذاکره جدی مبتنی بر برداشته شدن تحریم ها، دستیابی به نتیجه واقعی و انجام تعهدات از سوی طرف های مقابل، دارد.
وی ادامه داد: در راستای این مواضع شاید، تاریخ هایی که برای شروع مجدد مذاکرات اعلام می شود و ملاقات‌هایی که با کندی و به آهستگی انجام می شود، برای این است که طرف مقابل را مجاب کنند به اینکه ایران عجله‌ای ندارد، مگر اینکه طرف مقابل امتیاز بزرگ‌تری بدهد و در مذاکره با ایران جدی‌تر باشند. شاید هم به این دلیل است که فکر می‌کنند اگر در مسایل هسته‌ای پیشرفت بیشتری در مقدار غنی سازی و تعداد سانتریفیوژها انجام شود، قدرت چانه زنی ایران افزایش یابد. شاید هم این باشد که جمع بندی و اجماع در موضوع هسته‌ای برای مذاکره رو در رو به وجود نیامده است.
این استاد دانشگاه گفت: ما نمی دانیم همان خواسته های قبل که در مذاکرات مطرح شده برقرار است یا خواسته‌های جدید مطرح است. شاید دولت و تیم جدید می خواهند با ایجاد شکاف در طرف های برجام از فاصله میان ۱+۵ برای مذاکره بهره برداری کنند البته طرف روسی چنین موضوعی را تکذیب کرده است و گفته که فقط در قالب مذاکره‌کنندگان برجام صحبت می کنیم.ذاکریان ادامه داد: در هر حال تا الان و از زمان روی کار آمدن دولت آقای رییسی هیچ اتفاقی در گشایش وضعیت پیش نیامده است، بلکه فشار هم بیشتر از دوران آقای روحانی شده است و ادامه این وضع سبب یاس و نارضایتی مردم می‌شود؛ بماند اینکه دولت قبلی تحت فشار رژیم ترامپ بود، در حالی که دولت جدید تحت این فشار نیست بلکه تیم بایدن نسبت به ایران با سیاست مدارا و فشار برخورد می کند، یعنی در مسایلی چشمانش را می بندد و در مسایلی برخورد جدی دارد. در دولت قبلی صرفا سیاست چماق برقرار بود اما الان سیاست هویج و چماق به کار گرفته می شود، با وجود این تفاوت دولت جدید هنوز در بخش اقتصاد و معیشت به لحاظ ساختارهای داخلی از یک طرف و برداشتن تحریم ها و محدودیت ها از سوی دیگر کاری از پیش نبرده است.
این کارشناس مسایل بین الملل گفت: فکر می‌کنم مسایل هسته‌ای ایران در جایی بالاتر از تصمیم معاون وزیر یا رییس جمهور اتحاذ شود، در جایی مثل شورای عالی امنیت ملی این مسایل بررسی و لحاظ می شود، از این رو اراده‌ای که در مقامات بالاتر وجود دارد، اراده برای مذاکره است اما شرایط را باید برای یک مذاکره خوب در سطح معاون وزیر و وزیر خارجه ایجاد کنند. شاید مدنظر دولت این است که بهتر امتیاز بگیریم و دارند بررسی می کنند که چطور وارد مذاکره شویم؛ ممکن است همه این مقدمات منطقی و صحیح باشد اما سبب‌ساز تحت الشعاع قرار گرفتن معیشت مردم می شود. این مساله ای بود که دکتر ظریف در دولت قبل به آن توجه داشت و آن این بود که اگر ایران بخواهد به لحاظ اقتصادی، نظامی، سیاسی و اجتماعی قوی و بین‌المللی شود باید تلاش کنیم ایران در انزوا قرار نگیرد و به همین دلیل مساله مذاکره و توافق را در دستور کار قرار دادند و وقتی توافق شد دیدیم که چه گشایش هایی صورت گرفت.
وی گفت: اگر توافق شود بر سر بازگشت به برجام اثر روانی مطلوبی دارد و با یک شوک مثبت جامعه مواجه می شود، البته این شوک کوتاه مدت است و یک اثر پایدار و بلند مدت داریم و آن ثبات اقتصادی پایدار و مطلوب است که زمینه را برای فعالیت کاسبان تحریم از بین می برد و منافذ برای فساد بسته می‌شود و ضربه بنیادی به مافیای تحریم وارد می‌شود و اقتصاد رسمی می‌تواند آن وقت نفس بکشد و به سمت رقابت پیش برود. نتیجه مثبت هر نوع توافق به این بستگی دارد که عوامل ناپایدار اقتصاد و سیاست بعد از توافق کنترل شوند.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: متاسفانه برخی نشانه ها دیده می شود که گروه‌ها و کسانی که از موضوع تحریم بهره می‌برند حاضرند مردم و اقتصاد کشور را قربانی کنند حتی نهاد مرجعیت را هم زیر سوال می برند تا بتوانند وضعیت نامناسب موجود را ادامه دهند. به همین خاطر می‌بینیم وقتی یکی از مراجع درباره وضعیت بد اقتصادی و معیشتی مردم اظهار نظر می‌کند، نوع واکنش ها بیانگر این است که عده‌ای در موضع اقتصاد و معیشت مردم دلواپس نیستند. اما فردی که در نهاد مرجعیت است اظهارنظر را بر پایه نگرانی مقلدان و عموم مردم و جامعه بیان می‌کند و نفع شخصی نمی‌برد.
نظر شما